Σωματική επιβάρυνση, μυοσκελετικές διαταραχές και η σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής: διερεύνηση των ανισοτήτων στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας στον αγροτικό χώρο της περιφερειακής ενότητας Ημαθίας

Abstract

Introduction: Access to health services is important for the health status of a population, and measuring its variability is critical for the effective allocation of national health resources. Depending on the context in which it is conceptualized, the investigation of access focuses either on the characteristics of the health system or on the characteristics of health service recipients. In this PhD thesis, access is approached in terms of the coefficients of utilization of available health services. Purpose: This dissertation aims to investigate inequalities in access to health services in the Regional Unit of Imathia among farmers with musculoskeletal disorders. The specific objectives are to determine the level of health services use, to highlight the determinants of use according to Andersen's Behavioral Model of Health Services Use, and to determine the impact of musculoskeletal burden on health-related quality of life. Methodology: A cross-sectional descriptive study was conducted between May and October 2022. The statistical population (N = 1100) consisted of professional farmers with musculoskeletal disorders, and an anonymous, structured questionnaire was chosen for the collection and recording of primary data with a response rate of 81.0%. All statistical measures and hypothesis testing were performed using the IBM SPSS Statistics v.23 statistical package. Results: More than half of the participants (63%) declared the Municipality of Veria as their place of permanent residence, coming from the Municipal Unit of Veria (41.3%). The majority of the statistical population declared an annual income of 10,001–20,000 (84.0%) and were of secondary education (86.5%). The physical health of the participants was classified from poor to moderate (SF-36, Comprehensive Physical Health Scale, M = 15.90, SD =14.61). The frequency of use of health services ranged from moderate to low and was mainly related to visits to a hospital ED (26.5%), day care (12.6%), and visits to a private health professional (17.4%). The rate of use of home care services was also quite low (6.6%). Only 5% of the farmers recorded high use of health services. Farmers with low use of health services reported the greatest distance from health providers (M = 7.21, SD = 3.25). Income (t(871)=4.168, p<0.001), distance to health care providers (t(871)=-6.913, p<0.001), and SF-36 dimension, General Health (t(871)=7.582, p<0.001) emerged as the most significant factors in predicting health service use. Discussion and Conclusions: In this research area, the dominant, dynamic crop is tree crops. Manual work and the widespread use of agricultural machinery cause physical stress on the musculoskeletal system, which negatively affects health-related quality of life and increases the need to use health care. However, in the present study, health care need did not emerge as the main determinant of health care service use but was only expressed through the dimensions of general health and physical pain. Demographic characteristics also did not seem to influence the use of health services, while socio-economic characteristics were positively associated with the frequency of use. Greater distance from health care providers was negatively associated with frequency of use. Inequalities in access to health services were observed not only between but also within the municipalities of the Regional Unit of Imathia, with access problems being particularly pronounced in mountainous and remote municipalities. The findings of the present survey are indicative of the occurrence of injustices in access to health care for this population in this particular survey area. Therefore, it is deemed necessary to investigate future health attitudes and beliefs towards seeking and using health care in relation to the geographical characteristics of the sites, providing information relevant to the design and implementation of policies to address inequalities in access to health care.

Εισαγωγή: Η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας είναι σημαντική για την κατάσταση της υγείας ενός πληθυσμού και η μέτρηση της μεταβλητότητάς της είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική κατανομή των εθνικών πόρων υγείας. Ανάλογα με το πλαίσιο εννοιολόγησή της, η διερεύνηση της πρόσβασης εστιάζει είτε στα χαρακτηριστικά του συστήματος υγείας είτε στα χαρακτηριστικά των ληπτών υπηρεσιών υγείας. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή, η πρόσβαση προσεγγίζεται με την έννοια της συντελεσθείσας χρήσης των διαθέσιμων υπηρεσιών υγείας. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση των ανισοτήτων στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας στην Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας μεταξύ των αγροτών με μυοσκελετικές διαταραχές. Οι ειδικοί στόχοι αφορούν στον προσδιορισμό του επιπέδου χρήσης υπηρεσιών υγείας, η ανάδειξη των προσδιοριστικών παραγόντων χρήσης σύμφωνα με το Andersen’s Behavioral Model of Health Services Use και ο προσδιορισμός της επίδρασης της μυοσκελετικής επιβάρυνσης στη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής. Μεθοδολογία: Διεξήχθη μια συγχρονική έρευνα (Cross-Sectional Study) κατά το χρονικό διάστημα Μαΐου - Οκτωβρίου 2022. Ο στατιστικός πληθυσμός (Ν=1100) αφορούσε σε επαγγελματίες αγρότες με μυοσκελετικές διαταραχές και για τη συλλογή και καταγραφή των πρωτογενών στοιχείων επιλέχθηκε η χρήση ανώνυμου, δομημένου ερωτηματολογίου με ποσοστό ανταπόκρισης 81.0%. Όλα τα στατιστικά μέτρα και οι έλεγχοι υπόθεσης πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση του στατιστικού πακέτου IBM SPSS Statistics v.23. Αποτελέσματα: Περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες (63%) δήλωσαν ως τόπο μόνιμης κατοικίας το Δήμο Βέροιας, προερχόμενοι από τη Δημοτική Ενότητα Βέροιας σε ποσοστό 41.3%. Η πλειονότητα του στατιστικού πληθυσμού δήλωσε ετήσιο εισόδημα 10,001- 20,000 (84.0%) και ήταν δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (86.5%). Η σωματική υγεία των συμμετεχόντων χαρακτηρίστηκε από κακή ως μέτρια (SF-36 - Συνοπτική κλίμακα Σωματικής Υγείας Μ.Ο 15.90, Τ.Α 14.61). Η συχνότητα χρήσης των υπηρεσιών υγείας κυμάνθηκε σε μέτρια προς χαμηλά επίπεδα και αφορούσε, κατά κύριο λόγω, σε επίσκεψη σε Ε.Ι νοσοκομείου (26.5%), ημερήσια νοσηλεία (12.6%) και επίσκεψη σε ιδιώτη επαγγελματία υγείας (17.4%0). Το ποσοστό χρήσης υπηρεσιών φροντίδας κατ’ οίκον ήταν επίσης αρκετά χαμηλό (6.6%). Μόλις το 5% των αγροτών σημείωσε υψηλή χρήση υπηρεσιών υγείας. Οι αγρότες με τη χαμηλή χρήση υπηρεσιών υγείας δήλωσαν τη μεγαλύτερη απόσταση από τους παρόχους υγείας (Μ.Ο.=7.21, Τ.Α.=3.25). Ως πλέον σημαντικοί παράγοντες για την πρόβλεψή της χρήσης υπηρεσιών υγείας αναδείχθηκαν το εισόδημα (t(871)=4.168, p<0.001), η απόσταση από τους παρόχους υγειονομικής φροντίδας (t(871)=-6.913, p<0.001) και η διάσταση της SF-36, Γενική Υγεία (t(871)=7.582, p<0.001). Συζήτηση – Συμπεράσματα: Στη συγκεκριμένη περιοχή της έρευνας, η κυρίαρχη, δυναμική καλλιέργεια αφορά στα δενδρώδη. Η χειρωνακτική εργασία και η ευρεία χρήση γεωργικών μηχανημάτων προκαλούν φυσική καταπόνηση στο μυοσκελετικό σύστημα, που επηρεάζει αρνητικά τη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής και αυξάνει την ανάγκη για χρήση της υγειονομικής φροντίδας. Εντούτοις, στην παρούσα έρευνα, η υγειονομική ανάγκη δεν αναδείχθηκε ως κύριος προσδιοριστικός παράγοντας χρήσης υπηρεσιών υγείας, παρά μόνον εκπεφρασμένη μέσω της διάστασης της γενικής υγείας και του σωματικού πόνου. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, επίσης, δε φαίνεται να επηρεάζουν τη χρήση υπηρεσιών υγείας, ενώ τα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά συσχετίστηκαν θετικά με τη συχνότητα χρήσης. Η μεγαλύτερη απόσταση από τους παρόχους φροντίδας υγείας συσχετίστηκε αρνητικά με τη συχνότητα χρήσης. Ανισότητες ως προς την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας παρατηρήθηκαν, όχι μόνο μεταξύ, αλλά και εντός των δήμων της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας με τα προβλήματα πρόσβασης να είναι ιδιαίτερα έντονα στις ορεινές και απομακρυσμένες δημοτικές ενότητες. Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας αποτελούν ενδείξεις εμφάνισης αδικιών ως προς την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη για τον συγκεκριμένο πληθυσμό στη συγκεκριμένη περιοχή έρευνας. Ως εκ τούτου κρίνεται αναγκαία η μελλοντική διερεύνηση των στάσεων και πεποιθήσεων υγείας ως προς την αναζήτηση και χρήση της υγειονομικής φροντίδας σε σχέση με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά των τόπων, προσφέροντας πληροφόρηση σχετική με το σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών αντιμετώπισης των ανισοτήτων στην πρόσβαση στην υγειονομική φροντίδα.