Integration of ICT in educational process and the role of school management in primary and secondary special education

Abstract

Special education is a field that has attracted the interest of the global pedagogical community due to its undeniable necessity and importance. The education of students with special educational needs is an inalienable human right. The increasing and constantly evolving needs in special education require the exploration of the necessary new teaching methods and the integration of Information and Communication Technologies in the learning process. The integration of ICT in special education presents intense research interest since it constitutes one of the most significant challenges of our time. The fact that research on this specific topic in Greece is limited, combined with the diverse and particularly relevant benefits they offer to both students and educators, makes this topic highly appealing and needs further investigation. The main purpose of this study is to examine the degree of the ICT integration in Greek special schools in primary and secondary level. This integration is also investigated taking into consideration factors like gender, educational level and teacher’s training in order to observe potential differences. In addition, this thesis explores the perceptions and attitudes of educators towards ICT, because in the view of the fact that according to the literature review there is a contradiction in which, although they seem in principle to be in favour to their use, they do not implement them frequently enough, neither quantitatively nor qualitatively, in their daily teaching. At the same time, the dissertation also presents how different types of barriers and obstacles like insufficient infrastructure and educational software and the lack of ICT training do not contribute either into their integration. Furthermore, it is analyzed whether the implementation of ICT increasesthe school performance of students with special educational needs through an experimental activity. Specifically, it highlights how the utilization of computers and ICT completing exercises leads to fewer errors compared to those who rely on traditional worksheets. Finally, it is considered the role of the school management and how it influences on the examined subjects.

Η ειδική εκπαίδευση είναι ένας τομέας που έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας εκπαιδευτικής κοινότητας λόγω της αδιαμφισβήτητης αναγκαιότητας και σημασίας της. Η εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αποτελεί αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα τους. Οι αυξανόμενες και συνεχώς εξελισσόμενες ανάγκες στον τομέα της ειδικής εκπαίδευσης απαιτούν την αναζήτηση νέων μεθόδων διδασκαλίας και την ένταξη των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη διαδικασία της μάθησης. Η ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην ειδική εκπαίδευση παρουσιάζει έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον, καθώς αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις της εποχής μας. Το γεγονός ότι η έρευνα στο συγκεκριμένο θέμα στον Ελλαδικό χώρο είναι περιορισμένη, σε συνδυασμό με τα ποικίλα και ιδιαίτερα σημαντικά οφέλη που προσφέρουν τόσο στους μαθητές όσο και στους εκπαιδευτικούς, καθιστά το εν λόγω θέμα ιδιαίτερα ελκυστικό για περαιτέρω διερεύνηση. Ο κύριος σκοπός της διατριβής είναι να εξεταστεί ο βαθμός ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στα ελληνικά ειδικά σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η ενσωμάτωσή τους εξετάζεται επίσης λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το φύλο, η εκπαιδευτική βαθμίδα και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, προκειμένου να παρατηρηθούν τυχόν διαφοροποιήσεις. Επιπλέον, η διατριβή εξετάζει τις αντιλήψεις και τις στάσεις των εκπαιδευτικών σχετικά με τις ΤΠΕ, διότι σύμφωνα με την βιβλιογραφική ανασκόπηση, παρατηρείται μια ενδιαφέρουσα αντίφαση. Πιο συγκεκριμένα αν και οι εκπαιδευτικοί φαίνεται παρουσιάζονται θεωρητικά θετικοί ως προς τη χρήση των ΤΠΕ, δεν τις χρησιμοποιούν συχνά, ούτε ποσοτικά ούτε ποιοτικά, στη διδασκαλία τους. Ταυτόχρονα, η διατριβή εξετάζει το πώς διάφοροι τύποι εμποδίων και δυσκολιών, όπως ο ανεπαρκής υλικοτεχνικός εξοπλισμός και το εκπαιδευτικό λογισμικό στα σχολεία, καθώς και η έλλειψη εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ, δεν συμβάλλουν ως προς την ενσωμάτωσή τους. Επιπλέον, μελετάται εάν η εφαρμογή των ΤΠΕ αυξάνει τη σχολική επίδοση των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μέσω μιας πειραματικής διαδικασίας. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται πώς η αξιοποίηση υπολογιστών και ΤΠΕ για την ολοκλήρωση ασκήσεων οδηγεί τους μαθητές σε λιγότερα λάθη σε σχέση με αυτούς που καλούνται να τις επιλύσουν μόνο μέσω απλών παραδοσιακών φύλλων εργασίας. Τέλος, εξετάζεται ο ρόλος της σχολικής διοίκησης και πώς αυτή επηρεάζει τα εξεταζόμενα θέματα της διατριβής.