Living in the european borderlands: representation, humanitarian work, and integration in times of “crises” in Greece

Abstract

The migration flows that peaked during the 2015-2016 “refugee crisis” have had long-lasting effects to the countries of the European South. The latter have been deemed as border wardens of the European Union, filtering the “undesirables” who pose a threat to the European North, and by extension a proclaimed “Western way of life.” This project examines the living conditions of displaced persons and the systems of support in place for them in the European borderlands of Greece, with a case study of Crete. Starting from an archival ethnography and textual analysis of the “crisis” in an institutional archive, the ethnographic research focuses on the experiences of humanitarian workers and displaced persons on the island of Crete, where reception programs for asylum seekers and refugees run since 2017. Through in-depth ethnographic interviews with six (6) displaced persons and (24) humanitarian workers, the project analyzes the views, experiences, and strategies employed by humanitarian workers in protection and assistance programs for asylum seekers and refugees that dominate the Greek borderlands. Moreover, the focus on the constant categorization of beneficiaries by Greek and European authorities affects State policies and fieldwork daily, shaping the views of the displaced persons about themselves, their relationship to authorities, and the local community. The present research finds that in Greece the nature of services offered is temporary, without any policies for the future, even though participants acknowledge that migration flows towards Europe through Greece will only increase in the future.The lack of integration policies results in further reinforcing the role of Greece as a country-intermediary stop for displaced persons coming to Europe, offering few incentives for displaced persons to stay; in successful cases of integration, neighborhood communities have been critical in covering systemic deficiencies.

Οι μεταναστευτικές ροές που κορυφώθηκαν κατά την περίοδο της «προσφυγικής κρίσης» του 2015-2016 έχουν ως αποτέλεσμα μακροχρόνιες συνέπειες στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Οι τελευταίες θεωρούνται ως συνοριοφύλακες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φιλτράροντας τους «ανεπιθύμητους» που θεωρούνται ως απειλή για τον ευρωπαϊκό Βορρά, και κατ’ επέκταση τον αποκαλούμενο «δυτικό τρόπο ζωής.» Η διατριβή εξετάζει τις συνθήκες ζωής των εκτοπισμένων και τα συστήματα υποστήριξης που υπάρχουν στην ευρωπαϊκή παραμεθόριο της Ελλάδας, με μελέτη περίπτωσης την Κρήτη. Ξεκινώντας από αρχειακή εθνογραφία και κειμενική ανάλυση της «κρίσης» σε ένα αποθετήριο ακαδημαϊκού ιδρύματος, η εθνογραφική έρευνα επικεντρώνεται στις εμπειρίες εργαζόμενων στον ανθρωπιστικό τομέα στην Ελλάδα, καθώς και εκτοπισμένων ανθρώπων στο νησί της Κρήτης, όπου διεξάγονται από το 2017 προγράμματα υποδοχής για αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες. Μέσω εθνογραφικών, σε βάθος, συνεντεύξεων με έξι (6) εκτοπισμένα άτομα και είκοσι τέσσερις (24) εργαζόμενους στον ανθρωπιστικό τομέα, η διατριβή αναλύει τις απόψεις, εμπειρίες, και στρατηγικές που χρησιμοποιούνται από εργαζόμενους σε προγράμματα προστασίας και παροχής βοήθειας σε αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, η πλειοψηφία των οποίων λαμβάνει χώρα στα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρώπης. Η διατριβή υπογραμμίζει επίσης ότι η διαρκής στόχευση από τις ελληνικές και τις ευρωπαϊκές αρχές στην κατηγοριοποίηση των αιτούντων και δικαιούχων διεθνούς προστασίας επηρεάζει κρατικές πολιτικές και την καθημερινότητα της εργασίας στο πεδίο, διαμορφώνοντας την οπτική των εκτοπισμένων για τον εαυτό τους, τη σχέση τους με τις αρχές, και την τοπική κοινωνία. Η παρούσα έρευνα επισημαίνει ότι στην Ελλάδα η φύση των παρεχόμενων υπηρεσιών είναι προσωρινή, χωρίς βιώσιμες πολιτικές για το μέλλον, παρά το ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα αναγνωρίζουν ότι τα μεταναστευτικά ρεύματα προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας θα αυξηθούν στο μέλλον. Η έλλειψη πολιτικών ένταξης έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω ενδυνάμωση του ρόλου της Ελλάδας ως χώρα-ενδιάμεσο σταθμό για τους εκτοπισμένους ανθρώπους που έρχονται προς την Ευρώπη, προσφέροντας ελάχιστα κίνητρα σε αυτούς για να μείνουν: στις επιτυχημένες περιπτώσεις ένταξης, οι κοινότητες που αναπτύσσονται σε επίπεδο γειτονιάς έχουν κρίσιμης σημασίας ρόλο στην αναπλήρωση συστημικών δυσλειτουργιών.