Essays on the macroeconomic implications of international migration

Abstract

This thesis focuses on illuminating, describing and validating the macroeconomic impact of migration in specific countries of origin and destination of migrants. In particular, four transition countries which used to be under the communist sphere, namely Albania, Bulgaria, Romania and Moldova were selected to form a panel of developing transition economies that were examined with regard to the impact of the remittances inflows on their consumption, imports and investment patterns. The economic theory identifies remittances as the most important implication of migration on the basis of their potential role for the economic development of the emigration-remittance receiving countries. The findings of the econometric investigation support that remittances have financed these countries’ imports to a very large extent but they have had a substantial impact on both their consumption and their investment patterns as well. Moreover, the two small transition countries in the panel, namely Albania and Moldova, which have been considered to suffer from the “Dutch Disease” effect, were examined to demonstrate whether remittances inflows which followed the massive migrant outflows have a long run relationship with the appreciation of the real exchange rate. The findings of the econometric investigation indicate that the relationship between the real effective exchange rate and the remittances inflows in the panel of the two countries is negative and significant giving prominence to a depreciation trend rather than an appreciation one. The aforementioned panels have been examined with the dynamic ordinary least squares approach to cointegration due to the short time period since the beginning of transition of these economies to market ones and the unavailability of a large sample size. In the second part of the thesis, Greece, as a host country of migrants, is tested, searching for the relationship between migration and economic growth. Greece used to be a sending country of migrants, but experienced two massive migrant inflows which transformed it to a receiving country of migrants as well. However, the void with regard to the immigrants’ contribution to the country’s development remains. Moreover, the ten year economic recession the country faced spotlighted the importance of the impact of GDP growth on the unemployment of immigrants, since many of them reconsidered repatriation. The target was to demonstrate on the one hand the impact of GDP growth on the immigrants’ unemployment which was estimated on the order of 1.56:1 contrary to the 2.62:1 natives’ ratio and on the other hand the net gains of immigration for the native population which according to the findings could have reached a level between 0.02% to 0.12% of GDP. In addition, the long run estimator of immigration in the production function was searched for, concluding that an increase of 10% in the immigrant labour force boosts GDP growth by 1,5%. Last but not least, Greece’s place in the 28 EU member states’ ranking for the immigrants’ labour market integration has been unveiled while portraying effective immigrant labour market integration practices and describing the evolution of immigrants’ labour market integration indicators in the EU 28 member states during a decade. Although the Nordic or some Central European countries seem to implement an innovative labour market integration policy, the outcomes as regards the employment, unemployment, activity and self-employment indicators of immigrants in these countries do not follow. On the other hand, the Mediterranean countries, dealing with various economic problems, used to include the immigrant population in their societies quite successfully until the peak of the recession. Several approaches were utilized for the purpose of the analysis in the second part of the thesis. Apart from the longitudinal statistical data analysis, the dynamic ordinary least squares method determined the relationship between immigration and growth in Greece. The effect of growth on the immigrants’ unemployment was searched for using an autoregressive distributed lag model and the immigrants’ labour market integration ranking of the EU28 member states was produced by the multi-criteria decision analysis method “Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluations”.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή επικεντρώνεται στο να ξεκαθαρίσει, να περιγράψει και να επιβεβαιώσει τις μακροοικονομικές επιπτώσεις της μετανάστευσης σε συγκεκριμένες χώρες προέλευσης και προορισμού μεταναστών. Συγκεκριμένα, επιλέχθηκαν τέσσερις χώρες, η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Μολδαβία, συνιστώντας μία ομάδα οικονομιών υπό μετάβαση, που εξετάστηκαν ως χώρες καταγωγής μεταναστών όσον αφορά τον αντίκτυπο που είχαν οι εισροές εμβασμάτων στην κατανάλωση, τις εισαγωγές και τις επενδύσεις τους. Τα εμβάσματα θεωρούνται ως μία από τις σημαντικότερες συνέπειες της μετανάστευσης εξαιτίας της δυνητικής συνεισφοράς τους στην οικονομική ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων χωρών. Με βάση τα ευρήματα της οικονομετρικής έρευνας, τα εμβάσματα φαίνεται να έχουν χρηματοδοτήσει τις εισαγωγές σε πολύ μεγάλο βαθμό ενώ ταυτόχρονα είχαν σημαντικό αντίκτυπο τόσο στην κατανάλωση όσο και στις επενδύσεις των υπό εξέταση χωρών. Επιπλέον, η Αλβανία και η Μολδαβία, οι οποίες έχει υποστηριχθεί ότι πάσχουν από την "Ολλανδική Ασθένεια", εξετάστηκαν ως ομάδα χωρών για να προσδιοριστεί εάν οι εισροές εμβασμάτων που ακολούθησαν τις μαζικές μεταναστευτικές εκροές έχουν μακροχρόνια σχέση με την ανατίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας τους. Τα ευρήματα της οικονομετρικής έρευνας δείχνουν ότι η σχέση μεταξύ της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας και των εισροών εμβασμάτων στην ομάδα των δύο χωρών είναι αρνητική και σημαντική, δίδοντας έμφαση σε μια τάση υποτίμησης παρά ανατίμησης. Η μέθοδος με την οποία εξετάστηκαν τα δεδομένα πάνελ είναι η δυναμική μέθοδος ελαχίστων τετραγώνων εξαιτίας της μικρής χρονικής περιόδου από την αρχή της μετάβασης αυτών των οικονομιών σε οικονομίες της αγοράς και της μη διαθεσιμότητας μεγάλου μεγέθους δείγματος. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής εξετάστηκε η Ελλάδα, ως χώρα υποδοχής μεταναστών, αναζητώντας τη σχέση της μετανάστευσης με την οικονομική ανάπτυξη. Η Ελλάδα από χώρα προέλευσης μεταναστών μεταμορφώθηκε σταδιακά σε χώρα υποδοχής μεταναστών. Εντούτοις, το κενό όσον αφορά τη συμβολή των μεταναστών στην ανάπτυξη της χώρας παραμένει. Επιπλέον, η δεκαετής οικονομική ύφεση που αντιμετώπισε η χώρα ανέδειξε τη σημασία του αντίκτυπου της αύξησης του ΑΕΠ στην ανεργία των μεταναστών, καθώς πολλοί από τους μετανάστες που είχαν ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία επανεξέτασαν τον επαναπατρισμό. Ο στόχος ήταν να αποδειχθεί, αφενός, ο αντίκτυπος της αύξησης του ΑΕΠ στην ανεργία των μεταναστών, που σύμφωνα με τα αποτελέσματα εκτιμάται σε αναλογία 1,56: 1 σε αντίθεση με την αναλογία των γηγενών που εκτιμάται σε 2,62: 1 και αφετέρου τα καθαρά κέρδη της μετανάστευσης για τον εγχώριο πληθυσμό που υπολογίζεται ότι θα μπορούσαν να κυμανθούν από 0,02% έως 0,12% του ΑΕΠ. Επιπροσθέτως, εξετάστηκε η ύπαρξη μακροχρόνιας σχέσης μεταξύ της μετανάστευσης και της ανάπτυξης. Σύμφωνα με τα ευρήματα η αύξηση κατά 10% των μεταναστών που συμμετέχουν στο εργατικό δυναμικό αυξάνει το ΑΕΠ κατά 1,5% προσφέροντας περαιτέρω στοιχεία στην υπάρχουσα βιβλιογραφία ότι η μετανάστευση θα μπορούσε να είναι επωφελής για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας υποδοχής. Τέλος, προσδιορίσθηκε η θέση της Ελλάδας μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ στην κατάταξη για την ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας αναζητώντας τις αποτελεσματικές πρακτικές ένταξης τους και περιγράφοντας την εξέλιξη των δεικτών ένταξης τους στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ μέσα σε μία δεκαετία. Αν και οι Σκανδιναβικές χώρες ή ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης φαίνεται να εφαρμόζουν μια καινοτόμο πολιτική ένταξης στην αγορά εργασίας, τα αποτελέσματα όσον αφορά τους δείκτες απασχόλησης, ανεργίας, δραστηριότητας και αυτοαπασχόλησης των μεταναστών στις χώρες αυτές δεν το επιβεβαιώνουν. Από την άλλη πλευρά, οι Μεσογειακές χώρες, που αντιμετώπισαν διάφορα οικονομικά προβλήματα, ενέτασσαν με επιτυχία τον μεταναστευτικό πληθυσμό στις κοινωνίες τους μέχρι το αποκορύφωμα της ύφεσης. Για το σκοπό της ανάλυσης χρησιμοποιήθηκαν διάφορες προσεγγίσεις στο δεύτερο μέρος της εργασίας. Εκτός από την ανάλυση διαχρονικών δεδομένων, η δυναμική μέθοδος ελαχίστων τετραγώνων χρησιμοποιήθηκε για να καθορίσει τη σχέση μετανάστευσης και ανάπτυξης στην Ελλάδα. Η επίδραση της αύξησης του ΑΕΠ στην ανεργία των μεταναστών εξετάσθηκε με τη χρήση ενός αυτοπαλίνδρομου υποδείγματος κατανεμημένων χρονικών υστερήσεων και η κατάταξη των κρατών μελών της ΕΕ28 για την ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας προήλθε με τη μέθοδο της πολυκριτηριακής ανάλυσης αποφάσεων «PROMETHEE».