Ο στρατηγικός σχεδιασμός του πολιτιστικού τουρισμού σε περιόδους κρίσεων

Abstract

This thesis is divided into two parts. The theoretical part deals with the various aspects of the tourism phenomenon, which it approaches conceptually and presents its formation through the centuries. It then refers to the elements that make tourism in Greece attractive and thus contribute to its contribution to the Greek economy. It then describes the economic, social and environmental effects of tourism, which demonstrate the complexity of the tourism phenomenon and justify the fact that states have made it one of their major priorities. This is followed by an analysis of cultural tourism, which shows the wide range of opportunities available to tourists who choose this form of alternative tourism. This wide variety contributes to the fact that there are many supporters of cultural tourism and that all countries are concerned about its continued development. Much of the thesis deals with strategic planning in a time of crisis under the guidelines of the World Tourism Organization (WTO). States resort to this planning in order to reap as many benefits as possible from cultural tourism. The Greek National Tourism Organisation (GNTO) is doing the same, in partnership with other public and private bodies. The negative consequences that tourism suffers from crises of all kinds (economic, health, social and environmental) are described below. Emphasis is placed on the economic crisis, since the economic situation of the tourist is the necessary condition for creating the conditions for a trip. In reality, the economic crisis has dealt a significant blow to both Greek and world tourism respectively. The negative consequences of the current health crisis are equally severe due to the pandemic affecting the whole of humanity. We examine what changes the outbreak of this pandemic has brought about in the image of Greek tourism, since these changes have caused a significant blow to the economy and then we analyse the actions taken by each state in order to manage it. The theoretical part of the thesis concludes with a very important issue that should be of concern to all those responsible, how tourism will be in the post-Covid-19 era. In other words, we will see what measures should be taken both by the states and by each individual who wishes to travel, so that in the future they will not be hindered by similar negative situations. In the second part and the first chapter, descriptive statistics methods are developed through the questionnaire formulated for the purpose of the thesis. Specifically, the set of responses for each question is highlighted utilizing statistical data. In the first stage, demographic and educational issues are analysed to create an overall panoramic picture of the respondents. Then, the remaining questions include the number of observations as well as the lack of them, as well as the Mean (M.O.) and Standard Deviation (SD) of the answers for each question are calculated. The second section of the same part presents tables with the frequency of responses for each question as well as formatted tables with reference to skewness and convexity. The latter two concepts are responsible for the normal or non-normal distribution of the answers given by the respondents, drawing useful conclusions at an overall level. Finally, from the conclusions of the survey we understood that this topic is of great interest since a large number of respondents wanted to participate and propose solutions not only to improve cultural tourism during the crisis period, but in general, how from now on culture can be shaped so that it can be a driver of development. The crisis is an opportunity for reformulation and internal control on the part of both the state and the representatives of culture and tourism who, on the other hand, would be well advised to modernise themselves, to set new foundations and perspectives with a long-term strategic planning for the best and safest possible results in the future.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή χωρίζεται σε δύο μέρη. Το θεωρητικό κομμάτι πραγματεύεται τις διάφορες πτυχές του τουριστικού φαινομένου, το οποίο προσεγγίζει εννοιολογικά και παρουσιάζει τη διαμόρφωσή του μέσα στους αιώνες. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στα στοιχεία που καθιστούν ελκυστικό τον τουρισμό της Ελλάδας και κατ’ επέκταση συντελούν στη συνεισφορά του στην ελληνική οικονομία. Έπειτα περιγράφονται οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιδράσεις του τουρισμού, οι οποίες αποδεικνύουν την πολυπλοκότητα του τουριστικού φαινομένου και δικαιολογούν το γεγονός ότι τα κράτη τον έχουν αναγάγει ως μια από τις σημαντικές προτεραιότητές τους. Ακολουθεί η ανάλυση του πολιτιστικού τουρισμού, μέσα από την οποία διακρίνεται η μεγάλη ποικιλία από ευκαιρίες που έχει ο τουρίστας που επιλέγει τη συγκεκριμένη μορφή εναλλακτικού τουρισμού. Αυτή η μεγάλη ποικιλία συντελεί στο να υπάρχουν πολλοί υποστηρικτές του πολιτιστικού τουρισμού, καθώς και στο να φροντίζουν όλα τα κράτη για τη διαρκή ανάπτυξή του. Μεγάλο μέρος της διατριβής ασχολείται με τον στρατηγικό σχεδιασμό σε περίοδο κρίσης υπό τις κατευθύνσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (Π.Ο.Τ.). Τα κράτη καταφεύγουν στον σχεδιασμό αυτό, ώστε να αποκομίσουν όσο τον δυνατόν περισσότερες ωφέλειες από τον πολιτιστικό τουρισμό. Το ίδιο κάνει και ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) με τη σύμπραξη άλλων κρατικών και ιδιωτικών φορέων. Στη συνέχεια περιγράφονται οι αρνητικές συνέπειες που υφίσταται ο τουρισμός από τις κρίσεις κάθε είδους (οικονομικές, υγειονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές). Δίνεται έμφαση στην οικονομική κρίση αφού η οικονομική κατάσταση του τουρίστα αποτελεί το απαιτούμενο εφόδιο προκειμένου να δημιουργηθούν οι συνθήκες για ένα ταξίδι. Στην πραγματικότητα η οικονομική κρίση επέφερε σημαντικό πλήγμα τόσο στον ελληνικό, όσο και στον παγκόσμιο τουρισμό αντίστοιχα. Εξίσου έντονες είναι και οι αρνητικές συνέπειες της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης λόγω της πανδημίας, η οποία πλήττει ολόκληρη την ανθρωπότητα. Εξετάζουμε ποιες αλλαγές επέφερε στην εικόνα του ελληνικού τουρισμού το ξέσπασμα της πανδημίας αυτής καθότι οι αλλαγές αυτές προκάλεσαν σημαντικό πλήγμα στην οικονομία και στη συνέχεια αναλύουμε τις ενέργειες στις οποίες προέβη κάθε κράτος προκειμένου να την διαχειριστεί. Το θεωρητικό μέρος της διατριβής ολοκληρώνεται με ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που πρέπει να προβληματίσει όλους τους αρμόδιους, πως θα είναι ο τουρισμός στη μετά Covid-19 εποχή. Με άλλα λόγια θα δούμε ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν τόσο από τα κράτη αλλά και από τον καθένα ατομικά που επιθυμεί να ταξιδέψει, ώστε μελλοντικά να μην εμποδίζεται από παρόμοιες αρνητικές καταστάσεις. Στο δεύτερο μέρος και στο πρώτο κεφάλαιο αναπτύσσονται μέθοδοι περιγραφικής στατιστικής μέσω του ερωτηματολογίου που διαμορφώθηκε για το σκοπό της διατριβής. Συγκεκριμένα, υπογραμμίζεται το σύνολο των απαντήσεων για κάθε ερώτηση αξιοποιώντας στατιστικά στοιχεία. Στο πρώτο στάδιο, αναλύονται ζητήματα δημογραφικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου για την δημιουργία συνολικής πανοραμικής εικόνας των ερωτηθέντων. Στην συνέχεια και στις υπόλοιπες ερωτήσεις εντάσσονται το πλήθος των παρατηρήσεων, καθώς και η έλλειψη αυτών, όπως επίσης υπολογίζονται ο Μέσος Όρος (Μ.Ο.) και η Τυπική Απόκλιση (Τ.Α.) των απαντήσεων για κάθε ερώτηση. Στο δεύτερο κεφάλαιο του ιδίου μέρους παρουσιάζονται πίνακες με τη συχνότητα των απαντήσεων για κάθε ερώτηση καθώς και διαμορφωμένοι πίνακες με αναφορά στην λοξότητα και την κυρτότητα. Οι δύο τελευταίες έννοιες ευθύνονται για την κανονική ή μη κανονική κατανομή των απαντήσεων που έδωσαν οι ερωτηθέντες, εξάγοντας χρήσιμα συμπεράσματα σε συνολικό επίπεδο. Τέλος, από τα συμπεράσματα της έρευνας κατανοήσαμε ότι το θέμα αυτό παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον καθότι μεγάλος αριθμός ερωτηθέντων θέλησε να συμμετάσχει αλλά και να προτείνει λύσεις όχι μόνο για τη βελτίωση του πολιτιστικού τουρισμού κατά την περίοδο της κρίσης αλλά γενικά, πώς από δω και πέρα ο πολιτισμός μπορεί να διαμορφωθεί έτσι ώστε να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης. Η κρίση αποτελεί μια ευκαιρία αναδιαμόρφωσης και εσωτερικού ελέγχου τόσο από την πλευρά του κράτους όσο και των εκπροσώπων του πολιτισμού και του τουρισμού οι οποίοι από την άλλη πλευρά τους καλό θα είναι να εκσυγχρονιστούν, να θέσουν νέες βάσεις και προοπτικές με ένα μακροχρόνιο στρατηγικό προγραμματισμό για όσο το δυνατόν καλύτερα και ασφαλή αποτελέσματα στο μέλλον.