Διδακτική της ιστορίας της τέχνης: ιστορία της τέχνης και οπτικός πολιτισμός στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Abstract

While a vast bibliography can be found in other subject-based didactics, the didactics of art history is not endowed with an equally extended study of its scientific field. Acknowledging this bibliographic gap, the present thesis seeks to analyze the structure and the methods pertinent to the scientific profile of the didactics of art history. Furthermore, it aims to investigate ways of implementing the hypotheses of research into the Greek secondary education system. The theoretical part of the research method followed hereby has been largely based on the bibliography of the didactics of mathematics and history as well as on the methodological concepts used in academic art history. In addition, field research has been conducted in a sample of Greek schools in order to collect data that either confirm or deny the initial hypotheses that served as a background of the thesis. The conclusion of this research is the suggestion of an alternative way of organizing the lesson in the classroom: one that does not necessarily follow the guidelines of the official curriculum but is rather structured upon didactic situations inspired by the findings of the qualitative research in response to specific phenomena and problems of the school practice. Taking into account the complexity and the ideological charge of the educational field, the importance of this paper lies mainly on the cultivation of the ground for enriching the study of this subject in the future.

Εν αντιθέσει με άλλες ειδικές διδακτικές που χαίρουν πλούσιας βιβλιογραφίας, η διδακτική της ιστορίας της τέχνης δεν διαθέτει ανάλογη εκτενή μελέτη του επιστημονικού της πεδίου. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό το βιβλιογραφικό κενό, η παρούσα διατριβή επιχειρεί να αναλύσει τη δομή και τις μεθόδους που συγκροτούν το επιστημονικό προφίλ της διδακτικής της ιστορίας της τέχνης, αποσκοπώντας περαιτέρω στην εξέταση τρόπων εφαρμογής των υποθέσεων της έρευνας στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η ερευνητική μέθοδος που ακολουθήθηκε στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό ως προς το θεωρητικό της μέρος στη βιβλιογραφία που συναντάται στη διδακτική των μαθηματικών και της ιστορίας, καθώς και σε εκείνη που καλύπτει τις μεθόδους ερμηνευτικής προσέγγισης του έργου τέχνης στην ακαδημαϊκή ιστορία της τέχνης. Παράλληλα, διενεργήθηκε πρακτική έρευνα σε δείγμα ελληνικών σχολείων ώστε να συλλεχθούν στοιχεία προς επίρρωση ή διάψευση των αρχικών υποθέσεων που διατυπώθηκαν ως υπόστρωμα της διατριβής. Κατάληξη της έρευνας ήταν η πρόταση ενός εναλλακτικού σχεδίου οργάνωσης του σχολικού μαθήματος, που δεν ακολουθεί κατ’ ανάγκη τις προδιαγραφές του επίσημου αναλυτικού προγράμματος, αλλά δομείται πάνω σε διδακτικές καταστάσεις που εμπνέονται από τα ευρήματα της ποιοτικής έρευνας και απαντούν σε συγκεκριμένα φαινόμενα και προβλήματα της σχολικής πρακτικής. Δεδομένης της πολυπλοκότητας και της ιδεολογικής φόρτισης του πεδίου της εκπαίδευσης, η σημασία του παρόντος εγχειρήματος έγκειται κυρίως στην καλλιέργεια του εδάφους για τον εμπλουτισμό της μελέτης του αντικειμένου αυτού στο μέλλον.