Επαγγελματική έκθεση στον αμίαντο: παρατηρήσεις κατά την τελευταία 25ετία σε εργοστάσιο αμιαντοτσιμέντου

Abstract

The purpose of the project was the study of the radiological picture of the lung function and the cause of death of all those people who died in an asbestos-cement factory, that was running in West Thessaloniki from 1968 until 2004 (in that factory chrysotile was used exclusively). In Greece, no such systematic study has been carried out before. Three hundred and seventeen retired men and current workers were examined, who were subjected to chest radiography and office spirometry. At the same time 113 of them were subjected to high-resolution computed tomography of the chest (HRCT), lung volume measurements and diffusion of carbon monoxide. The concentration of asbestos fibers in the air of the factory was measured on regular basis by a special pump sampler and the pump's filter was examined microscopically. Pathological findings in the chest x-rays were presented in 55 men (17,4%) while parenchymal fibrosis was found only in one person. The radiological abnormalities were related to age and smoking. Pathological findings in the chest HRCT were presented in 74 men (65,5%). 61,1% of them were pleural and the 33,6% were parenchymal. These were related to the age and the total time, since the first exposure to asbestos. Forty seven deaths were noted down, 20 because of cardiovascular diseases and 27 because of malignant neoplasms (15 of them were concerning the lung). The total number of the neoplasms that were diagnosed was 32 and 19 of them were found in the lung. No case of malignant mesothelioma was found. In conclusion, the radiological abnormalities which are caused from the exposure to concentrations of chrysotile, that they are not exceeded the highest permitted limits are frequent. The chest HRCT as method for detection of abnormalities is significantly better than the plain chest radiography. The lung function is affected in a small degree. The deaths which were caused by malignant diseases are less often than someone could expect.

Σκοπός της εργασίας ήταν η μελέτη της ακτινολογικής εικόνας, της αναπνευστικής λειτουργίας και της αιτίας θανάτου όσων απεβίωσαν σε εργοστάσιο αμιαντοτσιμέντου που λειτούργησε στη Δυτική Θεσσαλονίκη από το 1968 έως το 2004, και στο οποίο χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά χρυσοτίλης. Στην Ελλάδα δεν έχει διεξαχθεί ανάλογη συστηματική μελέτη. Μελετήθηκαν 317 συνταξιούχοι και εργαζόμενοι οι οποίοι υποβλήθηκαν όλοι σε απλή ακτινογραφία θώρακα και απλή σπιρομέτρηση, ενώ 113 από αυτούς και σε υψηλής ευκρίνειας αξονική τομογραφία θώρακα (HRCT), πλήρη σπιρομέτρηση και διάχυση με μονοξείδιο του άνθρακα. Η συγκέντρωση των ινών αμιάντου στον αέρα του εργοστασίου μετρήθηκε με ειδική αντλία και μικροσκόπηση του φίλτρου της αντλίας. Παθολογικά ευρήματα στην ακτινογραφία θώρακα παρουσίασαν 55 εξετασθέντες (17,4%) ενώ παρεγχυματικές βλάβες διαπιστώθηκαν μόνο σε έναν. Οι ακτινολογικές βλάβες συσχετίζονταν με την ηλικία και το κάπνισμα. Παθολογικά ευρήματα στην HRCT θώρακα παρουσίασαν 74 εξετασθέντες (65,5%) από τα οποία 61,1% ήσαν υπεζωκοτικά και 33,6% παρεγχυματικά. Αυτά σχετίζονταν με την ηλικία και το χρόνο από την πρώτη έκθεση στον αμίαντο. Σημειώθηκαν 47 θάνατοι, 20 από καρδιαγγειακά νοσήματα και 27 από κακοήθη νεοπλάσματα, από τα οποία τα 15 αφορούσαν τον πνεύμονα. Ο συνολικός αριθμός νεοπλασμάτων που διαγνώσθηκαν ήταν 32, από τα οποία 19 εντοπίστηκαν στον πνεύμονα. Δεν βρέθηκε περίπτωση κακοήθους μεσοθηλιώματος. Συμπερασματικά, οι ακτινολογικές βλάβες που προκαλούνται από την έκθεση σε συγκεντρώσεις ινών αμιάντου (χρυσοτίλης) που δεν υπερβαίνουν τα ανώτερα επιτρεπόμενα όρια είναι συχνές. Η HRCT θώρακα ως μέθοδος για την ανίχνευση των βλαβών υπερτερεί σημαντικά της απλής ακτινογραφίας θώρακα. Η αναπνευστική λειτουργία επηρεάζεται σε μικρό βαθμό. Οι θάνατοι από κακοήθη νοσήματα είναι λιγότερο συχνοί των αναμενόμενων.