Η δημιουργική σύλληψη και ο ρόλος της φαντασίας: από τον Giambattista Vico στους Βenedetto Croce και Luigi Pirandello

Abstract

In the thesis entitled "Creative Conception and the role of Imagination: from Giambattista Vico to Benedetto Croce and Luigi Pirandello", the main focus of the research is on the catalytic role that imagination plays in human artistic creation and in general on the way in which a work of art is conceived by examining all the elements that contribute to its genesis. Through the study of selected works of the three Italian thinkers, it becomes evident that their aesthetic theories make Aesthetics an autonomous and independent science, which through the assistance of the imagination, can be a carrier of knowledge at least equal to the rational scientific thinking, but without the need for the assistance from the latter. Besides, for this reason, were consciously chosen the three Italian thinkers Vico, Croce and Pirandello, the first two both philosophers and authors of notable works in the fields of Aesthetics and Luigi Pirandello, who with his literary works and essays undoubtedly structures his own aesthetic theory which is governed by an overall consistent philosophical thought. The main objectives of the thesis are essentially to carry out, through the leading works of all three thinkers, a research of the functions that contribute to the genesis of works of art and on the role of imagination itself by finding common elements in their aesthetic theories, even those that are seemingly presented as diametrically opposed, while at the same time the ultimate goal is to highlight the independence, autonomy and universality of art through the decisive help of imagination in the absence of reason.

Στη διατριβή με τίτλο "Η Δημιουργική σύλληψη και ο ρόλος της φαντασίας: από τον Giambattista Vico στους Benedetto Croce και Luigi Pirandello", βασικό άξονα της έρευνας αποτελεί ο καταλυτικός ρόλος που διαδραματίζει η φαντασία κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής δημιουργίας του ανθρώπου, αλλά και γενικότερα ο τρόπος με τον οποίο συλλαμβάνεται ένα έργο τέχνης εξετάζοντας παράλληλα όλα τα στοιχεία που συμβάλλουν στη γένεση αυτού. Μέσα από τη μελέτη επιλεγμένων έργων των τριών Ιταλών στοχαστών, γίνεται έκδηλο πως οι αισθητικές θεωρίες τους καθιστούν την αισθητική μια επιστήμη αυτόνομη και ανεξάρτητη, η οποία δύναται μέσω της συνδρομής της φαντασίας να αποτελέσει φορέα γνώσης τουλάχιστον ισάξιο του ορθού επιστημονικού λόγου, δίχως όμως να έχει ανάγκη από τη συνδρομή του τελευταίου. Γι’ αυτόν τον λόγο, εξάλλου, επιλέχθηκαν συνειδητά οι τρεις Ιταλοί στοχαστές Vico, Croce και Pirandello, με τους δύο πρώτους να ανήκουν στον τομέα της φιλοσοφίας με αξιοσημείωτο έργο στον κλάδο της αισθητικής, αλλά και τον Luigi Pirandello, ο οποίος τόσο με το λογοτεχνικό όσο και με το δοκιμιακό έργο του δομεί αναμφίβολα τη δική του αισθητική θεωρία που διέπεται από μια καθ’ όλα συνεπή φιλοσοφική σκέψη. Oι βασικοί στόχοι της διατριβής είναι να πραγματοποιηθεί στην ουσία μέσα από τα κορυφαία έργα και των τριών στοχαστών μια διερεύνηση των λειτουργιών που συνδράμουν στη γένεση των έργων τέχνης και στον ίδιο τον ρόλο της φαντασίας με την εύρεση κοινών στοιχείων στις αισθητικές θεωρίες τους, ακόμα και εκείνων που φαινομενικά παρουσιάζονται ως εκ διαμέτρου αντίθετες, ενώ παράλληλα απώτερος σκοπός είναι η ανάδειξη της ανεξαρτησίας, της αυτονομίας και της καθολικότητας της τέχνης μέσω της καθοριστικής συνδρομής της φαντασίας απουσία του ορθού λόγου.