Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με άλλους διεθνείς οργανισμούς στη διαπολιτισμική εκπαίδευση και στην εξάλειψη ρητορικής μίσους

Abstract

This dissertation is situated within the thematic area of Human Rights and European Policies in conjunction with European Union Law and is based on two main axes: the concept of Intercultural Education and Hate Speech. This research examines, on one hand, the concept of Intercultural Education, stemming from the social functions of education and the Right to Education, as enshrined in International Conventions, European Treaties, and international and European texts in general. It then focuses on the principles of Intercultural Education, viewed from a holistic perspective that is based on Human Rights Education, Education for Global Citizenship, Peace, and Democracy. At the same time, it highlights the necessity of the concept of intercultural communication and engagement through the lens of "Global Education," which aims to foster the identity of "Global Citizen" as well as "European Citizen," in the context of both "Transformative Education" and European integration, leaving "no student behind," especially during times when the structure of schools is profoundly changing at macro and micro levels due to increasing migration flows. This makes the management of cultural diversity imperative as part of the sustainability of the societies of European states through education, primarily through the cultivation of 21st-century skills and the promotion of intercultural dialogue. Additionally, it seeks to explore the collaboration developed by the European Union (EU) with the United Nations (UN), UNESCO, and the Council of Europe (CoE) to identify effective methods and policies by which the educational system of European countries should be upgraded, not only through formal education but also through non-formal and informal education, to respond to the intense multicultural character of the EU member states and the significant challenges of globalization, particularly in digital environments. Finally, regarding the second axis of the dissertation, it thoroughly investigates the phenomenon of hate speech within the framework of the aforementioned conditions, examining its particularly concerning dimensions both in offline and online environments, and how it affects education. The policies adopted in the European Union are studied in comparison with those of the UN and the Council of Europe, while the fight against hate speech through education in the EU is explored in collaboration with UNESCO and the Council of Europe. Given that, due to the dominance of the internet, the influence of this phenomenon in the classroom is significant, and the effort to shape targeted policies for its combat is particularly challenging, the dissertation investigates the interconnection of Intercultural Education as a means to eliminate the phenomenon of Hate Speech, primarily at the levels of prevention and detection through intercultural approaches: on one hand, through media and information literacy (MIL) that includes digital knowledge, inclusion, and respect for diversity, and on the other hand, through the enhancement of social-emotional learning (SEL). In this context, it examines the effectiveness of cooperation between the EU and international organizations, as well as the reform of educational programs in the European Union by strengthening the above approaches, given the supportive, coordinating, and complementary authority that the EU has in education matters and the prohibition of harmonization, as well as the general principle of subsidiarity, based on cultural heritage and the creativity and innovation of students, who are not isolated from Civil Society but are "Future Literates".

Η παρούσα διατριβή εντάσσεται στη θεματική των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και των Ευρωπαϊκών Πολιτικών σε συνδυασμό με το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βασίζεται σε δύο βασικούς άξονες: την έννοια της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και της Ρητορικής Μίσους. Η έρευνα αυτή εξετάζει αφενός την έννοια της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης αφορμώμενη από τις κοινωνικές λειτουργίες της εκπαίδευσης και το Δικαίωμα της Εκπαίδευσης, όπως αυτό κατοχυρώνεται στις Διεθνείς Συμβάσεις, τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες και τα διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα εν γένει, στη συνέχεια εστιάζει στις αρχές της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, ιδωμένης από μια ολιστική ματιά που βασίζεται στην Εκπαίδευση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, την Εκπαίδευση για την Ιδιότητα του Παγκόσμιου Πολίτη, την Ειρήνη και τη Δημοκρατία. Ταυτόχρονα, προβάλλει την αναγκαιότητας της έννοιας της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και προσέγγισης μέσα από την οπτική της «Παγκόσμιας Εκπαίδευσης», η οποία έχει ως στόχο την καλλιέργεια της ιδιότητας του «Παγκόσμιου Πολίτη», αλλά και του «Ευρωπαίου Πολίτη», υπό το πρίσμα αφενός μιας «Μετασχηματιστικής Εκπαίδευσης», και αφετέρου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, μην «αφήνοντας κανέναν μαθητή πίσω», ιδίως σε περιόδους, όπου η δομή του σχολείου μακροεπίπεδα και μικροεπίπεδα αλλάζει άρδην λόγω των αυξητικών μεταναστευτικών ροών, καθιστώντας κατά αυτόν τον τρόπο τη διαχείριση της πολιτισμικής ποικιλομορφίας επιβεβλημένη ως μέρος της βιωσιμότητας των κοινωνιών των ευρωπαϊκών κρατών μέσω της εκπαίδευσης, κυρίως με την καλλιέργεια των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα και την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου. Επιπλέον, προσπαθεί να διερευνήσει τη συνεργασία που αναπτύσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), την UNESCO και το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ), για την εξέρευση αποτελεσματικών τρόπων και πολιτικών, με τα οποία οφείλει να αναβαθμιστεί το εκπαιδευτικό σύστημα των ευρωπαϊκών χωρών, όχι μόνο μέσα από την τυπική, αλλά και από τη μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση, για να ανταποκριθεί από τη μια στον έντονο πολυπολιτισμικό χαρακτήρα των κρατών-μελών της ΕΕ, αλλά και στις έντονες προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης και μάλιστα σε περιβάλλοντα ψηφιακά. Τέλος, όσον αφορά στον δεύτερο άξονα της διατριβής, ερευνάται ενδελεχώς στο πλαίσιο των παραπάνω συνθηκών το φαινόμενο της ρητορικής μίσους με τις ιδιαίτερα ανησυχητικές διαστάσεις που έχει λάβει σήμερα τόσο σε περιβάλλοντα εκτός αλλά και εντός διαδικτύου, και πώς αυτό επηρεάζει και την εκπαίδευση. Μελετώνται οι πολιτικές που έχουν ακολουθηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση συγκρινόμενες με αυτές του ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ εξετάζεται η καταπολέμησή του μέσω της εκπαίδευσης στην ΕΕ σε συνεργασία με την UNESCOκαι το Συμβούλιο της Ευρώπης. Τέλος, δεδομένου ότι λόγω της κυριαρχίας του διαδικτύου η επιρροή του φαινομένου στη σχολική τάξη είναι μεγάλη, ενώ η προσπάθεια διαμόρφωσης στοχευμένων πολιτικών για την καταπολέμησή του είναι ιδιαίτερα δύσκολες, ερευνάται η διασύνδεση της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης ως μέσου για την εξάλειψή του φαινομένου της Ρητορικής Μίσους κατά βάση σε επίπεδο πρόληψης και ανίχνευσής του μέσω διαπολιτισμικών προσεγγίσεων: μέσω αφενός ενός εγγραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και στην πληροφόρηση, που εμπεριέχει ψηφιακές γνώσεις, συμπερίληψη και σεβασμό στη διαφορετικότητα, και αφετέρου μέσω της ενίσχυσης της κοινωνικο-συναισθηματικής εκπαίδευσης (SEL). Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η αποτελεσματικότητα της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των Διεθνών Οργανισμών, αλλά κυρίως και η αναδιαμόρφωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση με την ενίσχυση των παραπάνω προσεγγίσεων, δεδομένης αφενός της υποστηρικτικής, συντονιστικής και συμπληρωματικής αρμοδότητας που η τελευταία έχει στα θέματα της εκπαίδευσης και της απαγόρευσης της εναρμόνισης, και αφετέρου της γενικής αρχής της επικουρικότητας, βασισμένων στην πολιτιστική κληρονομιά και τη δημιουργικότητα και καινοτομία των μαθητών, οι οποίοι όμως δεν είναι αποκομμένοι από την Κοινωνία των Πολιτών, αλλά «Εγγραμματισμένοι στο Μέλλον».