Realisations of performance in contemporary Greek art

Abstract

This is the first study to approach, both historically and theoretically, the emergence and development of performance art in Greece from the 1970s to the 2010s. Drawing on an interdisciplinary framework—including feminist theory, philosophy, sociology, art history, psychology, anthropology, economy, politics and cultural theory—the study aims to address an evident gap in histories of contemporary Greek art. The research begins with the emergence of performative artistic practices in the 1970s, in the conditions set out by the seven-year Dictatorship (1967-1974) and follows, selectively, the complex trajectory of these practices while investigating their connection with wider socio- political and economic developments. The thesis should not be read as a survey, despite being the first book-length analysis of Greek performance art in both English and Greek. The material included here has been selective (drawn out of years of field research) and yet presents, and represents, the spectrum of themes and positions making up the history of performance art in Greece. My contention is that the rise and establishment of performance art in Greece reflected both the political ferment of the time (early 1970s) and an enquiry into the possibility of flight from traditional media. The dual aim of this study is, first, to facilitate and encourage the integration of performance art in a revised Greek art history; and, second, to contribute to an expansion of performance art histories in an international context through the negotiation of hitherto unknown material synthesised in a study of adequate length. This thesis has required large-scale in situ research and overcoming the major obstacle of the absence of relevant publicly held archives. This was one reason why even an elementary linear history of performance art had been such an overwhelming task in the past; a second reason is the overall marginalisation of performance art theory in the Greek context. Through the Greek paradigm, the thesis illuminates new aspects not only of performance but also of post-performative participatory practices, engaging new conceptualisations. By identifying fundamental issues in the production, dissemination, and reception of performance art in Greece, I provide a critical analysis not only of its achievements and potential but also of its impasses and failures. My intention in undertaking this research has been to disprove the notion—implied or stated as a matter of fact in histories of contemporary Greek art—that performance art has had only a sporadic and inconsistent presence in this ‘periphery’ scene. I argue that the artists investigated in this study are conclusively part of the history of performance in the 20th and 21th centuries, thereby setting the terms and calling for further research on the subject.

Η διδακτορική μου διατριβή αποτελεί την πρώτη μελέτη που προσεγγίζει, τόσο ιστορικά όσο και θεωρητικά, την εμφάνιση και εξέλιξη της performance art στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1970 έως τη δεκαετία του 2010. Αντλώντας από ένα διεπιστημονικό πλαίσιο - συμπεριλαμβανομένης της φεμινιστικής θεωρίας, της φιλοσοφίας, της κοινωνιολογίας, της ιστορίας της τέχνης, της ψυχολογίας, της ανθρωπολογίας, της οικονομίας, της πολιτικής και της πολιτισμικής θεωρίας - η μελέτη στοχεύει στην κάλυψη ενός εμφανούς κενού στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Η έρευνα ξεκινά με την ανάδυση επιτελεστικών καλλιτεχνικών πρακτικών στη δεκαετία του 1970, στις συνθήκες που έθεσε η επτάχρονη Δικτατορία (1967-1974) και παρακολουθεί, επιλεκτικά, τη σύνθετη τροχιά αυτών των πρακτικών, διερευνώντας παράλληλα τη σύνδεσή τους με τις ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές εξελίξεις. Η διατριβή δεν πρέπει να διαβαστεί ως έρευνα (survey) που καταγράφει κάθε performance που πραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα που εξετάζεται, παρά το γεγονός ότι είναι η πρώτη βιβλιογραφική ανάλυση της ελληνικής performance art απο τη δεκαετία του 1970 μέχρι τη δεκαετία του 2010 τόσο στα αγγλικά όσο και στα ελληνικά. Το υλικό που περιλαμβάνεται είναι επιλεκτικό και έχει αντληθεί μετά από χρόνια έρευνας πεδίου, και όμως παρουσιάζει, και αντιπροσωπεύει, το φάσμα των θεμάτων και των θέσεων που συνθέτουν την ιστορία της performance art στην Ελλάδα. Ο ισχυρισμός μου είναι ότι η άνοδος και η καθιέρωση της performance art στην Ελλάδα αντανακλούσε τόσο την πολιτική ζύμωση της εποχής (αρχές της δεκαετίας του 1970) όσο και το αίτημα για μια δυνατότητα φυγής από τα παραδοσιακά μέσα της τέχνης. Ο διπλός στόχος αυτής της μελέτης είναι, πρώτον, να συμβάλει και να ενθαρρύνει την ενσωμάτωση της τέχνης της performance σε μια αναθεωρημένη ελληνική ιστορία της τέχνης και, δεύτερον, να συμβάλει στη διεύρυνση της ιστορίας της performance art σε ένα διεθνές πλαίσιο μέσα απο την πραγμάτευση άγνωστου μέχρι σήμερα υλικού που συντέθηκε σε μια μελέτη μεγάλης έκτασης. Η διατριβή απαίτησε μεγάλης κλίμακας επιτόπια έρευνα και την υπέρβαση ενός μείζονος εμποδίου: την απουσία σχετικών δημόσιων αρχείων. Αυτός ήταν ένας λόγος για τον οποίο ακόμη και μια στοιχειώδης γραμμική ιστορία της performance art υπήρξε ένα τόσο δύσκολο έργο στο παρελθόν. Ένας δεύτερος λόγος είναι η συνολική περιθωριοποίηση της θεωρίας της performance art στο ελληνικό πλαίσιο. Μέσα από το ελληνικό παράδειγμα, η διατριβή φωτίζει νέες πτυχές όχι μόνο της performance αλλά και των μετα-επιτελεστικών (post-performance) συμμετοχικών πρακτικών συμπεριλαμβάνοντας νέες ιδέες και έννοιες. Εντοπίζοντας θεμελιώδη ζητήματα στην παραγωγή, διάδοση και πρόσληψη της performance art στην Ελλάδα, αναλύω κριτικά όχι μόνο τα επιτεύγματα και τις δυνατότητές της, αλλά και τα αδιέξοδα και τις αποτυχίες της. Η πρόθεσή μου με την ανάληψη αυτής της έρευνας ήταν να διαψεύσω την ιδέα – που υπονοείται ή δηλώνεται ως γεγονός στις ιστορίες της σύγχρονης ελληνικής τέχνης – ότι η τέχνη της performance είχε μόνο μια σποραδική και ασυνεπή παρουσία σε αυτή την «περιφερειακή» σκηνή. Υποστηρίζω ότι οι καλλιτέχνες που εξετάζονται σε αυτή τη μελέτη αποτελούν καθοριστικό μέρος της ιστορίας της performance στον 20ό και 21ο αιώνα, θέτοντας έτσι τους όρους και καλώντας για περαιτέρω έρευνα για το θέμα.