Η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στην Αλβανία και οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων: καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης, διερεύνηση προβλημάτων και αποτύπωση προοπτικών

Abstract

Greek-language education in Albania resembles a mosaic, where the various stakeholders are the individual 'tiles'. In the present study, the current situation is recorded and the decision-making process is analyzed. In addition, the existing problems are investigated and the prospects of Greek language education in Albania are reflected. In order to achieve the purpose and sub-objectives of the research, a complex research strategy was followed, which includes two separate research methodologies, archival research and empirical research. Empirical research, in turn, is a combination of qualitative and quantitative approach to the collection of research data, using a questionnaire and conducting interviews. Most of the archival research carried out includes official documents and legislation. For the analysis of the questionnaire data, descriptive and inferential (inductive) statistics were used, while for the analysis of the interview data, a thematic content analysis was performed. The findings of the research show that Greek language education in Albania is a maze, with many stakeholders of different backgrounds and strategies. The institutional framework, despite the successive changes it has undergone over the last fifty years, has not managed to solve the emerging problems. The problems faced by both the Greek language training units and the teachers involved are varied and are due to both the Greek and Albanian sides. The prospect of Greek-language education in Albania is not optimistic, as solving the problems identified requires multifaceted intervention and a targeted strategy, which is by no means certain to happen in the near future. However, the existence of a living cradle of Hellenism in the neighboring country, as well as the willingness of teachers and institutions in the country and in Albania to engage in mother language education, leaves some room for optimism and can be the basis for support any future efforts to strengthen and improve Greek-language education as a whole in Albania.

Η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στην Αλβανία συνιστά ένα ψηφιδωτό όπου οι διάφοροι φορείς που εμπλέκονται αποτελούν τις επιμέρους ψηφίδες. Στην παρούσα μελέτη καταγράφεται η υπάρχουσα κατάσταση και αναλύεται η διαδικασία λήψης των σχετικών αποφάσεων. Επιπλέον, διερευνώνται τα υφιστάμενα προβλήματα και αποτυπώνονται συνολικά οι προοπτικές της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στην Αλβανία. Προκειμένου να επιτευχθούν ο σκοπός και οι επιμέρους στόχοι της έρευνας, ακολουθήθηκε μία σύνθετη ερευνητική στρατηγική, που περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές μεθοδολογίες έρευνας, την αρχειακή έρευνα και την εμπειρική έρευνα. Η εμπειρική έρευνα με τη σειρά της, αποτελεί ένα συνδυασμό ποιοτικής και ποσοτικής προσέγγισης στη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων, με χρήση ερωτηματολογίου και διεξαγωγή συνεντεύξεων. Το μεγαλύτερο μέρος της αρχειακής έρευνας που πραγματοποιήθηκε περιλαμβάνει υπηρεσιακά έγγραφα και νομοθεσία. Για την ανάλυση των δεδομένων του ερωτηματολογίου, χρησιμοποιήθηκε περιγραφική και συμπερασματική (επαγωγική) στατιστική, ενώ για την ανάλυση των δεδομένων των συνεντεύξεων πραγματοποιήθηκε θεματική ανάλυση περιεχομένου. Από τα πορίσματα της έρευνας προκύπτει ότι η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στην Αλβανία συνιστά μία δαιδαλώδη κατάσταση, με πολλούς εμπλεκόμενους φορείς διαφορετικής προέλευσης και στρατηγικής. Το θεσμικό πλαίσιο, παρά τις αλλεπάλληλες αλλαγές που έχει υποστεί τα τελευταία πενήντα χρόνια, κάθε άλλο παρά κατάφερε να επιλύσει τα αναφυόμενα προβλήματα. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τόσο οι εκπαιδευτικές μονάδες παροχής ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης, όσο και οι εμπλεκόμενοι εκπαιδευτικοί, είναι πολυποίκιλα και οφείλονται σε αμφότερες την ελληνική και αλβανική πλευρά. Η προοπτική της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στην Αλβανία δεν καταγράφεται αισιόδοξη, καθώς η επίλυση των προβλημάτων που εντοπίζονται απαιτεί πολύπλευρη παρέμβαση και στοχευμένη στρατηγική, που δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι υπάρχει περίπτωση να σημειωθούν στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο, η ύπαρξη μίας ζωντανής κοιτίδας ελληνισμού στη γειτονική χώρα, καθώς και η διάθεση που επιδεικνύουν ακόμα, εκπαιδευτικοί και φορείς στην ημεδαπή και στην Αλβανία να ασχοληθούν με την εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα, αφήνει κάποια περιθώρια αισιοδοξίας και μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για να στηριχτεί οποιαδήποτε μελλοντική προσπάθεια για την ενίσχυση και βελτίωση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης συνολικά στην Αλβανία.