Οι στάσεις των εκπαιδευτικών γενικής και ειδικής αγωγής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και η σχέση τους με τις πεποιθήσεις αυτοαποτελεσματικότητάς τους ως προς τη συμπερίληψη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Abstract

The current educational reality at the international and national level is characterized by both multicultural diversity and student diversity, conditions that require the reorganization of the school environment for the benefit of the entire student population and the formulation of a policy towards equal education for all students (Sleeter , 2018). The orientation towards equal opportunities and the social inclusion of vulnerable groups is a challenge for educational systems (Daroini et al., 2022; Troupkou & Gdodeli, 2023). In this context, it is now an urgent imperative that the education provided ensures the provision of equal opportunities to all students in the general classroom, regardless of gender, physical integrity, socio-economic status, and to avoid marginalization and social stigmatization, a goal that is achieved through the pedagogy of inclusion (Papademetriou & Charalambous, 2019; Vogiatzi et al., 2021). Inclusion expresses a pedagogical discourse that focuses on students with special educational needs. This thesis focuses on the key elements required for the implementation of inclusion regarding teachers' positive attitudes towards the idea of ​​including students with special educational needs in mainstream classes (Sharma et al., 2021) as well as the feeling that they can respond in implementing similar practices (Boyle et al., 2020; Wilson et al., 2020).The main purpose of conducting our work is to investigate the attitudes of primary education teachers for the inclusion of students with special educational needs in the general school as well as their perceptions of their self-efficacy regarding inclusion. In addition, the effect of demographic factors (gender, age, work in general or special education, seniority, specialization in special education, existence of a child with special educational needs/disability in the family or in the classroom) on the formation of teachers' attitudes and self-efficacy as well as and the correlation of teachers' attitudes and self-efficacy towards the implementation of inclusion. The representation of the research results shows the prevalence of positive attitudes on the part of teachers regarding inclusion and maintaining high confidence in themselves that they can succeed in a classroom based on the principles of inclusion. In addition, our research concluded that there is a correlation between attitudes towards inclusion and teachers' self-efficacy to implement inclusive practices. The conclusions drawn from the research are expected to enrich the limited Greek literature with recent research data on the relationship between teachers' attitudes and self-efficacy regarding inclusion. In addition, a partial goal of the research is the formulation of direct concerns by the teachers regarding the application of the principles of inclusion in the Greek school.

Η τρέχουσα εκπαιδευτική πραγματικότητα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο χαρακτηρίζεται τόσο από πολυπολιτισμική ποικιλομορφία όσο και από διαφορετικότητα των μαθητών, συνθήκες που απαιτούν την αναδιοργάνωση του σχολικού περιβάλλοντος για το συμφέρον όλου του μαθητικού πληθυσμού και τη χάραξη πολιτικής προς την ισότιμη εκπαίδευση για όλους τους μαθητές (Sleeter, 2018). Ο προσανατολισμός προς ίσες ευκαιρίες και η κοινωνική συμπερίληψη ευάλωτων ομάδων αποτελεί πρόκληση για τα εκπαιδευτικά συστήματα (Daroini et al., 2022; Troupkou & Gdodeli, 2023). Στα πλαίσια αυτά, αποτελεί πλέον επίκαιρη επιταγή η παρεχόμενη εκπαίδευση να διασφαλίζει την παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους μαθητές στην γενική τάξη ασχέτως φύλου, σωματικής ακεραιότητας, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης και να αποφεύγεται η περιθωροποίηση και ο κοινωνικός στιγματισμός, στόχος που επιτυγχάνεται μέσω της παιδαγωγικής της συμπερίληψης (Papademetriou & Charalambous, 2019; Vogiatzi et al., 2021). Η συμπερίληψη εκφράζει έναν παιδαγωγικό λόγο που επικεντρώνεται σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η παρούσα διατριβή εστιάζει στα βασικά στοιχεία που απαιτούνται για την υλοποίηση της συμπερίληψης που αφορούν τις θετικές στάσεις των εκπαιδευτικών προς την ιδέα της συμπερίληψης μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε γενικές τάξεις (Sharma et al., 2021) καθώς και το αίσθημα ότι μπορούν να ανταποκριθούν στην εφαρμογή ανάλογων πρακτικών (Boyle et al., 2020; Wilson et al., 2020). Βασικός σκοπός διεξαγωγής της εργασίας μας αποτελεί η διερεύνηση των στάσεων των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τη συμπερίληψη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο γενικό σχολείο καθώς και των αντιλήψεων για την αυτοαποτελεσματικότητά τους ως προς τη συμπερίληψη. Επιπλέον, εξετάστηκε η επίδραση δημογραφικών παραγόντων (φύλο, ηλικία, εργασία στη γενική ή ειδική αγωγή, προϋπηρεσία, εξειδίκευση στην ειδική αγωγή, ύπαρξη παιδιού με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες/αναπηρία στην οικογένεια ή στην τάξη) στη διαμόρφωση των στάσεων και της αυτοαποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών καθώς και η συσχέτιση των στάσεων και της αυτοαποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών ως προς την εφαρμογή της συμπερίληψης. Η αναπαράσταση των ερευνητικών αποτελεσμάτων δείχνει την επικράτηση θετικών στάσεων εκ μέρους των εκπαιδευτικών όσον αφορά τη συμπερίληψη και τη διατήρηση υψηλής εμπιστοσύνης στον εαυτό τους ότι μπορούν να τα καταφέρουν σε μια τάξη που βασίζεται στις αρχές της συμπερίληψης. Επιπλέον, η έρευνά μας κατέληξε στην ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ των στάσεων προς τη συμπερίληψη και της αυτοαποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή συμπεριληπτικών πρακτικών. Τα εξαγόμενα συμπεράσματα της έρευνας αναμένεται να εμπλουτίσουν την περιορισμένη ελληνική βιβλιογραφία με πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα για τη σχέση των στάσεων και της αυτοαποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών ως προς τη συμπερίληψη. Επιπλέον, επιμέρους στόχο της έρευνας αποτελεί η διατύπωση άμεσων προβληματισμών από τους εκπαιδευτικούς σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της συμπερίληψης στο ελληνικό σχολείο.