Διερευνώντας την προώθηση της δημιουργικότητας στην διδασκαλία λογοτεχνικών κειμένων στα μουσικά σχολεία (Γ γυμνασίου) μέσα από την διασύνδεσή της λογοτεχνίας με τη μουσική

Abstract

In this dissertation, we try a systematic investigation of fostering creativity while teaching literature, by using an interart type of approaching literary texts. In particular, through iterative trials and reconsideration, we aim at the gradual improvement and the satisfactory figuration of an innovative intervention teaching design for teaching literature in the third class of Music High School. This design systematically integrates music to literature teaching, in order to reinforce participants’ (students’ and teachers’) creativity. This investigation is based on theory about Creativity, Creative Pedagogics and especially on the theory that involves the creativity of an artistic and combinational type. Secondly, it is based on Interart Study and Practice, concerning the correlation between literature and music. The correlation of these two scientific fields (Creativity and Interart Study / Intermediality) raises the prospect of the development of a Creative Pedagogics with an interart profile and more particularly, of the interart aspect of Literature Creative Didactics. On the basis of this theoretical framework and driven by some predetermined indications of creative thinking and behaviour – connective thinking, originality, imagination, mindfulness, aesthetic perception – a qualitative investigation was carried out, during which the stages of Design – based Research strategy were followed. After two phases of research teaching (initial and repeated) in third class of Music High School in Attica, the collected data were analysed using the method of thematic analysis and the results / themes are presented in correspondence with the research questions. Assessing the results, we point out that, despite the constraints and the difficulties of the research process, several findings of practical and theoretical significance for the interart aspect of Creative Literature Didactics emerge.

Στην παρούσα διατριβή, επιχειρείται μια συστηματική διερεύνηση της προώθησης της δημιουργικότητας στη διδασκαλία της λογοτεχνίας, μέσω μιας διακαλλιτεχνικού τύπου προσέγγισης των λογοτεχνικών κειμένων. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από επαναλαμβανόμενες δοκιμές και αναθεωρήσεις, επιδιώκεται η σταδιακή βελτίωση και επαρκής διαμόρφωση ενός καινοτόμου διδακτικού σχεδίου – παρέμβασης για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στη Γ΄ τάξη Μουσικού Γυμνασίου, το οποίο εμπλέκει συστηματικά τη μουσική στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας, με κύριο στόχο την ενίσχυση της δημιουργικότητας των εμπλεκόμενων μαθητών και διδασκόντων. Η διερεύνηση αυτή στηρίζεται στις θεωρίες για τη Δημιουργικότητα και τη Δημιουργική Παιδαγωγική, και κυρίως σ’ αυτές που αφορούν στη δημιουργικότητα καλλιτεχνικού και συνδυαστικού τύπου. Σε δεύτερο επίπεδο, στηρίζεται στη Διακαλλιτεχνική Θεωρία και Πράξη, όσον αφορά στη συσχέτιση της Λογοτεχνίας με τη Μουσική τέχνη. Η σύζευξη των δύο αυτών επιστημονικών πεδίων δημιουργεί προοπτικές για την ανάπτυξη μιας Δημιουργικής Παιδαγωγικής διακαλλιτεχνικού τύπου και, ειδικότερα, της διακαλλιτεχνικής πτυχής της Δημιουργικής Διδακτικής της Λογοτεχνίας, κλάδοι που χρήζουν περαιτέρω τεκμηρίωσης και θεωρητικής θεμελίωσης μέσα από ερευνητικά δεδομένα. Στη βάση αυτού του παράλληλα με την έρευνα διαμορφούμενου θεωρητικού πλαισίου και με γνώμονα κάποιες προκαθορισμένες ενδείξεις δημιουργικής σκέψης και συμπεριφοράς – τη σκέψη συνδετικού τύπου, την πρωτοτυπία, τη φαντασία, την ενσυνειδητότητα και την αισθητική αντίληψη – διενεργήθηκε μια ερευνητική διαδικασία ποιοτικού χαρακτήρα, κατά την οποία ακολουθήθηκαν τα στάδια της στρατηγικής Design – based Research. Μετά από δύο φάσεις (αρχική κι επαναληπτική) ερευνητικών διδασκαλιών στη Γ΄ γυμνασίου σε Μουσικό Σχολείο της Αττικής, τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν αναλύθηκαν, με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης, και τα αποτελέσματα – θέματα παρουσιάζονται σε αντιστοιχία με τα ζητούμενα των ερευνητικών ερωτημάτων. Στην αποτίμηση της έρευνας, επισημαίνεται ότι, παρά τους περιορισμούς και τις δυσκολίες της ερευνητικής διαδικασίας, προκύπτουν κάποια ευρήματα με πρακτική αλλά και θεωρητική σημασία για τη διακαλλιτεχνική πτυχή της Δημιουργικής Διδακτικής της Λογοτεχνίας.