Η συνομιλιακή διόρθωση στο ελληνικό νηπιαγωγείο: μια μελέτη της αυτοδιόρθωσης των παιδιών

Abstract

The aim of this dissertation is to achieve a deeper understanding of the educational process through the examination of conversations between teachers and students in kindergarten. To achieve this aim, the theoretical and methodological approach of Conversation Analysis (CA) is applied. The data consists of 28 hours of conversations between teachers and students in public kindergarten schools in the prefecture of Attica. Specifically, this study examines the types of self-repair in children’s speech and action and especially the following aspects: Who initiates self-repair and who completes it, through what means it is initiated and completed, its place in the turn and sequence, the actions it performs and its effect on the progress of conversation. The findings show that children carry out self-initiated self-repair, they clarify and enrich the content of their turns and they maintain progressivity in their speech. Additionally, when repair is initiated by the teacher(s) it also contributes to the completion of pedagogic tasks and the achievement of varied learning objectives. By focusing on the details of conversation between teachers and children, this thesis highlights repair as a collaborative social act through which mutual understanding, teaching and learning are promoted in kindergarten.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η βαθύτερη κατανόηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσα από την εξέταση συνομιλιών μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών στο νηπιαγωγείο. Προς επίτευξη αυτού του σκοπού υιοθετείται η θεωρητική και μεθοδολογική προσέγγιση της Ανάλυσης Συνομιλίας. Τα δεδομένα απαρτίζονται από συνομιλίες μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών διάρκειας 28 ωρών σε δημόσια νηπιαγωγεία του νομού Αττικής. Ειδικότερα, στην παρούσα έρευνα εξετάζονται οι τύποι της αυτοδιόρθωσης των παιδιών με δεδομένο ότι το φαινόμενο αυτό δεν έχει μελετηθεί στο θεσμικό πλαίσιο του νηπιαγωγείου αλλά μόνο σε καθημερινές συνομιλίες μεταξύ γονέων και παιδιών. Ιδιαίτερα εξετάζονται οι ακόλουθες όψεις της αυτοδιόρθωσης: Από ποιον εκκινείται και ολοκληρώνεται η αυτοδιόρθωση και με ποια μέσα, η θέση της έναρξης και ολοκλήρωσης της αυτοδιόρθωσης στη συνεισφορά και στην ακολουθία συνεισφορών, οι κοινωνικές πράξεις που αυτή επιτελεί και η επίδρασή της στην πορεία της συνομιλίας. Τα ευρήματα δείχνουν ότι τα παιδιά αυτοδιορθώνονται με δική τους πρωτοβουλία, διασαφηνίζουν και εμπλουτίζουν το περιεχόμενο των συνεισφορών τους και διατηρούν τη ροή στον λόγο τους. Ακόμη, όταν η διόρθωση εκκινείται από τους/τις εκπαιδευτικούς συμβάλλει επίσης στην επίτευξη των εκάστοτε μαθησιακών στόχων. Η παρούσα διατριβή εστιάζοντας στις λεπτομέρειες της συνομιλίας μεταξύ εκπαιδευτικών και παιδιών αναδεικνύει τη διόρθωση ως μία συνεργατική κοινωνική πράξη μέσω της οποίας προωθείται η αλληλοκατανόηση, η διδασκαλία και η μάθηση στο νηπιαγωγείο.