Ψηφιακή αναπαράσταση υποκείμενων ζωγραφικών στρωμάτων βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων μέσω πολυφασματικών απεικονιστικών τεχνικών

Abstract

Portable icons are possibly under a serious of continuous and extended interventions over the years, mostly due to deteriorations, obscured or illegibility, concerning being repainted partly or entirely. During conservation these underlayers can be revealed, but restoring them can be difficult, as there are many factors to be considered. Conservators are facing dilemmas as whether to preserve these interventions or retrieve valuable hidden informations. In the last decades the evolution of non-distractive multispectral imaging techniques at wavelength areas beyond visible, has contributed to such uncertainties, as they reveal underpainted layers without removing the upperlayers, but in grey gradation images.The current thesis refers to overpaintings, through a comprehensive research of under colors, a pioneering study. Discovering the relative spectrum of underlying colors as they are covered by the same upper color, studies the underlayered colors without of course removing the upper layers. A number of data was thus acquired, constituting a database for recognition of any hidden color of portable icon with the egg tempera technique, through a platform ready to be online at the world wide web.

Οι φορητές εικόνες στη διάρκεια των ετών, μπορεί να δεχθούν πλήθος επεμβάσεων, καθώς φθείρονται, μαυρίζουν ή γίνονται δυσανάγνωστες, που αφορούν στην χρωματική κάλυψη μέρους ή ολόκληρης της έκτασης της ζωγραφικής επιφάνειας τους, με μεταγενέστερη. Κατά τη συντήρηση μπορεί να αποκαλυφθούν αυτές οι υποκείμενες ζωγραφικές στρώσεις, ωστόσο η αποκατάσταση τους δεν είναι εύκολη, καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Μια επιζωγράφιση μπορεί να φέρει το συντηρητή σε δίλλημα, για το αν θα πρέπει ή όχι να την αφαιρέσει και να αποκαλύψει σημαντικά κρυμμένα στοιχεία, όπως υπογραφές καλλιτεχνών, χρονολογίες, ή άλλες σημαντικές λεπτομέρειες. Την απάντηση καλούνται να δώσουν τα τελευταία χρόνια οι μη καταστρεπτικές απεικονιστικές τεχνικές, σε μήκη κύματος πέραν του ορατού, αφού εμφανίζουν τα υποκείμενα χρωματικά στρώματα, χωρίς την αφαίρεση των υπερκείμενων, σε ασπρόμαυρες ωστόσο διαβαθμίσεις του γκρίζου. Η παρούσα διατριβή προσέγγισε το θέμα των επιζωγραφήσεων, μέσα από αδρότατη μελέτη των χρωμάτων που βρίσκονται στα υποκείμενα χρωματικά στρώματα, έρευνα πρωτόλεια στο πεδίο αυτό. Ανακαλύπτοντας τα συγγενή φάσματα υποκείμενων χρωματικών στρωμάτων όταν αυτά καλύπτονται από το ίδιο χρώμα, μελέτησε τις επιζωγραφήσεις, προσπαθώντας να αποκαλύψει τα χρώματα που υπόκεινται της υπερκείμενης ζωγραφικής επιφάνειας, χωρίς φυσικά την αφαίρεση της. Δημιουργήθηκε έτσι ένα πλήθος δεδομένων που αποτελούν μια βάση, για την ταυτοποίηση οποιουδήποτε υποκείμενου χρωματικού στρώματος φορητής εικόνας με την τεχνική της αυγοτέμπερας, μέσα από διαδικτυακή πλατφόρμα, έτοιμη για έκθεση της στον παγκόσμιο ιστό.