Τα ανθρώπινα δικαιώματα στο πλαίσιο της βιοηθικής: γνωσιοθεωρητικές, πρακτικές και εκπαιδευτικές διαστάσεις

Abstract

Starting from the fact that science is a constant struggle of man to conquer knowledge through insightful observation, meditation, intuition and research that constantly opens new horizons and enlightens the mind, we have now reached the revolutionary changes that molecular biology and genetic engineering have brought about in the field of life science. They have unleashed a huge potential of opportunities for medical treatment and diagnostics, disease prevention and overall improvement of the quality of life. Biotechnological achievements offer man the opportunity to intervene decisively in nature. Such interventions, however, raise biological, medical, social, legal, political, religious and economic questions, ethical dilemmas that require clear answers. And fears are expressed, that human rights are in great danger due to rapid development and uncontrolled use of biotechnology, not only in the field of medicine, but also in other fields that study and apply experimental and research procedures to all forms of life. In this case, questions, such as what the concepts of Equality, Freedom, Justice and Human Rights may mean and signify, arise. Here comes a new, as well as old philosophical and interdisciplinary discipline, that of bioethics, to answer. The science of bioethics is the philosophical examination of the principles, forms, theories that regulate sciences and life-technologies. It is a branch of broader philosophy that prospects for “good” and “evil”, “right” and “wrong”, “proper” and “improper, “the need for rules, values and what finally is ethical, and what is not...”, established on its basic principles, such as respect for Human Dignity, Autonomy, Utility and Justice. I believe that teaching of bioethics should begin in the preschool years. The younger generations cannot be excluded from the changes that are taking place, because without knowledge they will not be able to have a thoughtful opinion. Children are the future, and my aim is, that out of this wealth of information, something meaningful, free of self-interest, should remain. I propose Bioethics as the most appropriate subject, through which students will embrace ethical principles and values in education.

Ξεκινώντας από το γεγονός, ότι η επιστήμη είναι ένας συνεχής αγώνας του ανθρώπου για την κατάκτηση της γνώσης με εργαλεία της την οξυδερκή παρατήρηση, τον διαλογισμό, τη διαίσθηση και την έρευνα που ανοίγει διαρκώς νέους ορίζοντες και φωτίζει το νου, φτάσαμε πλέον στις επαναστατικές αλλαγές που έχουν επιφέρει η μοριακή βιολογία και η γενετική μηχανική στο χώρο της επιστήμης της ζωής. Έχουν ενεργοποιήσει ένα τεράστιο δυναμικό ευκαιριών για την ιατρική θεραπεία και διαγνωστική, την πρόληψη ασθενειών και συνολικά την βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Τα βιοτεχνολογικά επιτεύγματα προσφέρουν στον άνθρωπο τη δυνατότητα να παρεμβαίνει καθοριστικά στη φύση του. Τέτοιου είδος παρεμβάσεις εγείρουν όμως βιολογικά, ιατρικά, κοινωνικά, νομικά, πολιτικά, θρησκευτικά και οικονομικά ερωτήματα, ηθικά διλήμματα τα οποία επιζητούν ξεκάθαρες απαντήσεις. Εκφράζονται δε φόβοι ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα κινδυνεύουν από την αλματώδη εξέλιξη και την ανεξέλεγκτη χρήση της βιοτεχνολογίας όχι μόνο στην ιατρική και ότι άπτεται αυτής αλλά και σε άλλους κλάδους που μελετούν και εφαρμόζουν πειραματικές και ερευνητικές διαδικασίες σε όλες τις μορφές ζωής. Σε αυτήν την περίπτωση, γεννώνται ερωτήματα, όπως τι μπορεί να σημαίνουν και να σηματοδοτούν οι έννοιες Ισότητα, Ελευθερία, Δικαιοσύνη, Ανθρώπινα Δικαιώματα. Εδώ έρχεται ένας νέος όσο και παλιός φιλοσοφικός αλλά και διεπιστημονικός κλάδος αυτός της βιοηθικής που καλείται να απαντήσει. Η επιστήμη της βιοηθικής είναι η φιλοσοφική εξέταση των αρχών, κανόνων, θεωριών που διέπουν τις επιστήμες και τις τεχνολογίες της ζωής. Κλάδος της ευρύτερης φιλοσοφίας ο οποίος ερευνά, το «καλό» και το «κακό», το «ορθό» και το «λάθος», το «πρέπον» και το μη «πρέπον», την ανάγκη για «κώδικες και αξίες και τελικά μήπως το τι είναι και τι δεν είναι ηθικό…», στηριζόμενος στις βασικές αρχές της όπως ο σεβασμός στην Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια, στην Αυτονομία, στην Ωφέλεια, στη Δικαιοσύνη. Πιστεύω ότι η διδασκαλία της βιοηθικής θα πρέπει να ξεκινά από την προσχολική ηλικία. Οι νεότερες γενιές δεν μπορούν να αποκλείονται από τις αλλαγές που συντελούνται, διότι χωρίς γνώση δεν θα είναι σε θέση να έχουν εμπεριστατωμένη άποψη. Τα παιδιά είναι το μέλλον, και στόχος μου είναι, μέσα από αυτόν τον πλούτο πληροφοριών, να απομείνει κάτι ουσιαστικό, απαλλαγμένο από ιδιοτελή συμφέροντα. Προτείνω τη Βιοηθική ως το καταλληλότερο μάθημα, μέσω του οποίου οι μαθητές θα ενστερνιστούν τις ηθικές αρχές και αξίες στην εκπαίδευση.