Intergration, citizenship and spatial identities in the context of (new) mobilities in European cities

Abstract

This doctoral research aimed to explore 1) the ways in which spatial and temporal constructs are deployed within migrants’ discourse on mobility, integration and belonging 2) the ways in which temporal constructions, spatial practices, and people-place bonds are used in order to ground claims of integration and belonging and bring to the fore local/urban forms of citizenship. Τhe research objectives of the present project have been articulated and two consecutive studies have been conducted. For the purposes of the first study 17 virtual interviews with Greek migrants were conducted via Skype. The first study focused, in particular, a) on the ways in which Greek migrants, settled in different European cities, positioned themselves in accounts related to migration decisions and b) on the ways in which spatial aspects of mobility and belonging served as social-psychological discursive resources in accounts of integration and political participation. The second study focused on data generated from 25 walking interviews with refugees in Athens and Thessaloniki. The second study explored emplaced accounts of active constructions of integration and different citizenship constructions and claims. It also examined biographical accounts and refugees’ future plans, putting emphasis on the rhetorical use of temporal constructions as resources and implications of belonging and integration in the Greek cities. Each data set was analyzed following the principles and analytic tools of Critical Discursive Social Psychology (CDSP). The findings of the first study have been included in two empirical articles. The first article showcased multiple subject positions constituted by an amalgam of rational/practical and affective repertoires that depicted migration as a multifaceted, dynamic, and non-linear project. Analysis also highlighted the multiple spatial and dynamic temporal constructions mobilized by participants in order to construct their motivations for migrating. The second empirical article indicated that complex spatial discursive resources and relationships between political participation, citizenship, and place served to position participants as integrated and/or excluded from local, national or supranational communities. Two empirical articles have been based on the findings of the second study. The first highlighted different emplaced repertoires, which represented different people-place dynamics and different citizenship constructions and claims. The second indicated that participants’ discourse on future plans and aspirations involves different ways of positioning themselves and complex and contradictory constructions of time (such as continuous and discontinuous temporalities, narratives of past events, and time freezing). These constructions served as accounts for belonging and as a warrant for claiming the right to remain in one’s place of residence (or for making accusations of being excluded). The use of time as a resource in refugees’ discourse on future plans also connected belonging with citizenship considerations. Last, the study addressed in-between temporalities of integration and the role of temporariness in migration policy, exclusion dynamics, and institutional negligence. Overall, by putting emphasis on local processes of integration and on constructs such as space and time, this thesis highlighted bottom-up migration processes and migrants’ own complex concerns related to liminal constructs of integration and to the restrictions of migration binaries.

Η παρούσα διδακτορική έρευνα στόχευσε 1) στη διερεύνηση των χωρικών και χρονικών εννοιολογικών κατασκευών στο λόγο των μεταναστών/ μεταναστριών για την μετακίνηση, την ένταξη και το αίσθημα του «ανήκειν» και 2) στην καταγραφή των τρόπων με τους οποίων χρονικές κατασκευές, οι χωρικές πρακτικές και οι δεσμοί ανθρώπων-τόπων χρησιμοποιούνται για να να φέρουν στο προσκήνιο τοπικές/αστικές (“urban”) μορφές πολιτειότητας. Οι ερευνητικοί στόχοι της παρούσας εργασίας μελετήθηκαν μέσα από δύο διαδοχικές μελέτες. Για τους σκοπούς της πρώτης μελέτης πραγματοποιήθηκαν 17 διαδικτυακές συνεντεύξεις με Έλληνες και Ελληνίδες μετανάστες/μετανάστριες μέσω Skype. Η πρώτη μελέτη εστίασε, ειδικότερα, α) στους τρόπους με τους οποίους οι Έλληνες μετανάστες, που εγκαταστάθηκαν σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, αυτό-τοποθετήθηκαν σε επιχειρήματα που σχετίζονται με τις αποφάσεις για τη μετανάστευση και β) στους τρόπους με τους οποίους οι χωρικές πτυχές της κινητικότητας και του ανήκειν λειτούργησαν ως κοινωνιοψυχολογικοί λογοθετικοί πόροι σε επιχειρήματα ένταξης και πολιτικής συμμετοχής. Η δεύτερη μελέτη επικεντρώθηκε σε δεδομένα που προέρχονται από 25 περιηγητικές συνεντεύξεις με πρόσφυγες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η δεύτερη μελέτη διερεύνησε επιχειρήματα και λόγους συνδεδεμένους με συγκεκριμένες τοπικές κατασκευές ένταξης και διαφορετικών κατασκευών και αιτημάτων σχετικών με την ιδιότητα του πολίτη. Εξέτασε επίσης βιογραφικές πτυχές του λόγου και τη λογοδοσία σχετικά με τα μελλοντικά σχέδια των προσφύγων, δίνοντας έμφαση στη ρητορική χρήση των χρονικών κατασκευών ως πόρων και ως συνέπειας του «ανήκειν» και της ένταξης στις ελληνικές πόλεις. Κάθε σύνολο δεδομένων αναλύθηκε ακολουθώντας τις αρχές και τα αναλυτικά εργαλεία της Κριτικής Κοινωνικής Λογοψυχολογίας (“Critical Discursive Social Psychology”, (CDSP)). Τα ευρήματα της πρώτης μελέτης έχουν συμπεριληφθεί σε δύο εμπειρικά άρθρα. Το πρώτο άρθρο παρουσίασε πολλαπλές θέσεις υποκειμένου (“subject positions”) που αποτελούνταν από ένα κράμα ορθολογικών/πρακτικών και συναισθηματικών ρεπερτορίων που απεικόνισαν τη μετανάστευση ως ένα πολύπλευρο, δυναμικό και μη γραμμικό έργο. Η ανάλυση υπογράμμισε επίσης τις πολλαπλές χωρικές και δυναμικές χρονικές κατασκευές που κινητοποιούνται από τους συμμετέχοντες προκειμένου να κατασκευάσουν τα κίνητρά τους για μετανάστευση. Το δεύτερο εμπειρικό άρθρο υπέδειξε ότι οι πολύπλοκοι χωρικοί λογοθετικοί πόροι και οι σχέσεις μεταξύ της πολιτικής συμμετοχής, της πολιτειότητας και του τόπου χρησίμευσαν για να τοποθετήσουν τους συμμετέχοντες ως ενταγμένους και/ή αποκλεισμένους από τοπικές, εθνικές ή υπερεθνικές κοινότητες. Δύο εμπειρικά άρθρα βασίστηκαν στα ευρήματα της δεύτερης μελέτης. Το πρώτο υπογράμμισε διαφορετικά ρεπερτόρια, τα οποία αντιπροσώπευαν διαφορετικές δυναμικές ανθρώπων-τόπων και διαφορετικές κατασκευές και διεκδικήσεις της ιδιότητας του πολίτη. Το δεύτερο άρθρο κατέδειξε ότι οι λόγοι των συμμετεχόντων για μελλοντικά σχέδια και φιλοδοξίες περιλαμβάνουν διαφορετικούς τρόπους τοποθέτησης του εαυτού τους και περίπλοκες και αντιφατικές κατασκευές του χρόνου (όπως συνεχείς και ασυνεχείς προσωρινότητες, αφηγήσεις παρελθοντικών γεγονότων και «πάγωμα» του χρόνου). Αυτές οι κατασκευές λειτούργησαν ως επιχειρήματα υπέρ του αισθήματος «ανήκειν» αλλά και ως εχέγγυο για τη διεκδίκηση του δικαιώματος παραμονής στον τόπο κατοικίας (ή για την διατύπωση κατηγοριών για αποκλεισμό). Επιπλέον, η χρήση του χρόνου ως πόρου στο λόγο των προσφύγων σχετικά με τα μελλοντικά σχέδια συνέδεσε το «ανήκειν» με ζητήματα πολιτειότητας. Τέλος, η μελέτη εξέτασε τις μεταιχμιακές (“in-between”) χρονικότητες της ένταξης και τον ρόλο της προσωρινότητας στη μεταναστευτική πολιτική, τη δυναμική του αποκλεισμού και τη θεσμική αμέλεια. Συμπερασματικά, η παρούσα διατριβή, δίνοντας έμφαση στις τοπικές διαδικασίες ένταξης και σε κατασκευές όπως ο χώρος και ο χρόνος, εστίασε στις «από τα κάτω» διεργασίες της μετανάστευσης που συνδέονται με τη μεταιχμιακότητα διάφορων μορφών ένταξης και τους περιορισμούς της διχοτομικής κατασκευής της μετανάστευσης.