The representation of pain in selected works of Samuel Beckett, Sarah Kane and Howard Barker

Abstract

Despite the fact that the experience of pain is a central issue in the works of Samuel Beckett, Sarah Kane and Howard Barker, its representation on stage differs. The dysfunctional characters of Beckett are represented as beings that philosophize over trivial issues, trapped in and betrayed by their ageing and suffering body. The extremely explicit images of violence in the works of Sarah Kane expose the social brutality and her characters appear as (self)destructive. In the plays of Beckett and Kane, suffering functions in a negative way. The dramatis personae attempt to avoid anguish and remain unable to control their body and mind. Conversely, the suffering bodies of Barker accept grief and loss as a necessity in life and part of human essence. His characters handle pain as a tool in order to resist social conformity and also use it as means of sustaining their connection with the world. This choice in terms of suffering and the use of its ambivalent nature shatters the dividing line between body and mind and transforms the body from a dysfunctional to a creative one. Pain is not an exclusively negative element. It is also a constructive force that transforms the individual to a powerful being with infinite creative possibilities in the world. The textual analysis is mainly based on the phenomenology of the body explored by Maurice Merleau-Ponty. According to him, the living body that moves in the world defines and is defined by it. This means that the physical body and mind intentionally act and perceive the world according to the situation of the body at the moment of a specific experience.

Παρόλο που η εμπειρία του πόνου αποτελεί έναν από τους κεντρικούς άξονες στα έργα του Σάμουελ Μπέκετ, της Σάρα Κέιν και του Χάουαρντ Μπάρκερ, ο τρόπος αναπαράστασής του στη σκηνή διαφέρει. Οι δυσλειτουργικοί χαρακτήρες του Μπέκετ αναπαριστώνται ως υπάρξεις που φιλοσοφούν για τετριμμένα θέματα, παγιδευμένοι και προδομένοι από το ηλικιωμένο σώμα τους που υποφέρει. Οι εμφανώς ακραίες εικόνες πόνου επί σκηνής στα έργα της Σάρα Κέιν εκθέτουν το κοινωνικό κακό και οι χαρακτήρες της παρουσιάζονται ως (αυτο)καταστροφικοί. Στον Μπέκετ και στην Κέιν η βάσανος λειτουργεί αρνητικά. Οι πάσχοντες χαρακτήρες προσπαθούν να αποφύγουν τον πόνο και παραμένουν ανήμποροι να ελέγξουν το σώμα τους και το νου τους. Αντίθετα, τα πάσχοντα σώματα του Μπάρκερ υιοθετούν την αγωνία και την απώλεια ως μια αναγκαιότητα ενσωματωμένη στο είναι. Οι χαρακτήρες του χειρίζονται τη θλίψη ως ένα είδος εργαλείου με το οποίο αντιστέκονται ενάντια στον ηθικό συμβιβασμό αλλά και ως μέσο διατήρησης της διασύνδεσής τους με τον περιβάλλοντα κόσμο. Η επιλογή της αποδοχής του πόνου και η χρήση της αμφίσημης φύσης του διαρρηγνύει τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ σώματος και συνείδησης και μεταστρέφει το σώμα από δυσλειτουργικό και πάσχον σε λειτουργικό και δημιουργικό. Ο πόνος δεν αποτελεί ένα αποκλειστικά αρνητικό ζωτικό στοιχείο αλλά και μια εποικοδομητική δύναμη που μεταμορφώνει το άτομο σε ένα ισχυρό ον με απεριόριστες δημιουργικές δυνατότητες μέσα στον κόσμο. Η ανάλυση των κειμένων στηρίζεται κυρίως στη φαινομενολογία του σώματος του Μωρίς Μερλώ-Ποντύ ο οποίος υποστηρίζει ότι το ζωντανό σώμα το οποίο ζει και κινείται μέσα στον κόσμο προσδιορίζεται από αυτόν και τον δημιουργεί εκ νέου. Αυτό συμβαίνει επειδή το φυσικό σώμα είναι αυτό που δρα και η αντίληψή του σε σχέση με τα τεκταινόμενα στον κόσμο διαμορφώνεται ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το σώμα την δεδομένη στιγμή.