Ρητορικές κατασκευές προφορικού σεξισμού: μια φουκωική ανάλυση λόγου με φεμινιστική οπτική

Abstract

Spoken sexism refers mainly to the verbal expression of malevolent as well as benevolent sexist comments, which contribute to the preservation of patriarchy while reinforcing misogyny. It is a dangerous phenomenon which harms the individuals who experience it, while legitimizing the existing power structures among women and men. Even though sexist comments are fully embedded in spoken language, there has been very limited research concerning their use. The present doctoral thesis aims to explore the discursive constructions of spoken sexism in the narrations of thirty women and twenty men, who participated voluntarily in individual semi-structured interviews. In detail, it seeks to explore the discourses from which the participants drawn upon in their effort to construct spoken sexism, as well as the subject positions they sculpt in their discourse. Foucauldian discourse analysis was deemed as the most appropriate theory and methodology for portraying the discourses employed by the participants when constructing, interpreting or justifying spoken sexism. In addition, due to the gendered nature of the subject under discussion, a feminist perspective was upheld in the analysis. The results are meaningful for providing a new understanding of how discursive constructions of spoken sexism relate to sex-based discrimination and to the oppression of women and thus, they are crucial for promoting gender equality.

Ο προφορικός σεξισμός αφορά στη λεκτική κυρίως έκφραση εχθρικών, αλλά και καλοπροαίρετων, σεξιστικών σχολίων, τα οποία συμβάλλουν στη διατήρηση της πατριαρχίας, ενισχύοντας ταυτόχρονα τον μισογυνισμό. Αποτελεί ένα εξαιρετικά επικίνδυνο φαινόμενο που επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό τα άτομα που το υφίστανται, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τις υπάρχουσες εξουσιαστικές δομές μεταξύ των φύλων. Παρά το γεγονός ότι τα σεξιστικά σχόλια είναι πλήρως ενσωματωμένα στον λόγο, ελάχιστα έχει μελετηθεί η χρήση τους σε προφορικό επίπεδο. Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση των ρητορικών κατασκευών προφορικού σεξισμού στον λόγο τριάντα γυναικών και είκοσι ανδρών που συμμετείχαν εθελοντικά σε ατομικές ημι-δομημένες συνεντεύξεις. Ειδικότερα, διερευνώνται τα συστήματα λόγου από τα οποία αντλούν οι συμμετέχουσες και οι συμμετέχοντες για τη νοηματοδότηση του προφορικού σεξισμού και μελετώνται οι θέσεις υποκειμένου που κατασκευάζουν στον λόγο τους. Η φουκωική ανάλυση λόγου επιλέχθηκε, τόσο από μεθοδολογική όσο και από θεωρητική σκοπιά, ως ο πλέον κατάλληλος τρόπος αποτύπωσης των συστημάτων λόγου που χρησιμοποιούν οι συμμετέχουσες και οι συμμετέχοντες για να δομήσουν, να ερμηνεύσουν ή/και να δικαιολογήσουν σεξιστικά σχόλια. Επιπλέον, η έμφυλη φύση του υπό μελέτη θέματος οδήγησε στην υιοθέτηση μιας φεμινιστικής οπτικής στη συνολική διερεύνηση του. Τα ευρήματα της έρευνας αναμένεται να παρέχουν μια νέα κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι ρητορικές κατασκευές προφορικού σεξισμού σχετίζονται με τις έμφυλες διακρίσεις και την καταπίεση των γυναικών και, κατά συνέπεια, κρίνονται ως σημαντικά για την προώθηση της ισότητας των φύλων.