Η επίδραση της γλωσσικής πολυπλοκότητας στην κατανόηση πρότασης από παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες

Abstract

The effect of syntactic complexity on sentence processing has been widely studied (Nation & Snowling 2000, Erdocia et al. 2009, Blything & Cain 2016), and increased complexity of dependent sentences has been found. Specifically, deficits in syntactic knowledge (Nation & Snowling 2000) have been found in students with reading difficulties (RD), leading to difficulties in sentence processing (Scott & Balthazar 2013), particularly in reading (Bentin et al. 1990), which affects both written comprehension and oral processing (Gough & Tunmer 1986, Dickinson et al. 2003).This thesis examines how (a) conjunction type, (b) sentence type, and (c) word order affect sentence processing in children with reading difficulties in order to determine whether sentence processing is influenced by factors related to structural complexity. At the same time, we will examine how the reading difficulties found in the first group of children affect the processing of complex sentences. These questions will also be examined in relation to the processing channel to determine whether processing of structurally complex sentences occurs in the same way for all groups (RD, TD, adults) in both processing channels (visual or auditory). The study was conducted with adults, typically developing children (TD), and children with reading difficulties (4th-6th grade), measuring reaction time (RT) to each sentence fragment at an individually specified time interval. Complementary sentences (with the SIs that, if, to, where), temporal sentences (with the connectors after, before, while), and sentences connected with the conjunction "and" were examined. At the same time, different word order was used in these sentences (SVO, VSO, VOS, OVS). The data show that children with RD have increased difficulties in processing sentences while reading. Moreover, especially in the group with RD, sentences with a paratactic conjunction have a lower RT in reading, while sentences with a complementary conjunction have a higher RT. As for word order, the data show that it influences processing, as order OVS has a higher RT especially in children with RD. Finally, the processing channel seems to influence complexity, because when listening to the sentences, the statistically significant data are low, which means that the groups (including the children with RD) process the sentences at the same rate when speaking orally. However, when statistically significant differences occur, the results are different compared to reading. There is little commonality between reading and listening. The usefulness of this type of research is particularly important because there are few studies that examine sentence comprehension in the context of syntactic complexity.

H επίδραση της συντακτικής πολυπλοκότητας κατά την επεξεργασία των προτάσεων έχει εξεταστεί εκτενώς (Nation & Snowling 2000, Erdocia et al. 2009, Blything & Cain 2016) και έχει διαπιστωθεί η αυξημένη πολυπλοκότητα των εξαρτημένων προτάσεων. Ειδικότερα, εντοπίζονται σε μαθητές με αναγνωστικές δυσκολίες (ΑΔ) ελλείμματα στη γνώση της σύνταξης (Nation & Snowling 2000), τα οποία τους προκαλούν δυσκολία στην επεξεργασία της πρότασης (Scott & Balthazar 2013) κυρίως κατά την ανάγνωση (Bentin et al. 1990), με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η κατανόηση του γραπτού, αλλά και η επεξεργασία του προφορικού λόγου (Gough & Tunmer 1986, Dickinson et al. 2003). Η συγκεκριμένη διατριβή εξετάζει την επίδραση: α) του είδους της σύνδεσης, β) του είδους της πρότασης και γ) της σειράς όρων στην επεξεργασία των προτάσεων από παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες προκειμένου να διερευνηθεί αν επηρεάζεται η επεξεργασία της πρότασης από παράγοντες που σχετίζονται με τη δομική πολυπλοκότητα. Παράλληλα, εξετάζεται και με ποιον τρόπο επιδρούν οι αναγνωστικές δυσκολίες στην επεξεργασία των σύνθετων προτάσεων. Το ερωτήματα αυτά εξετάζονται σε συνάρτηση και με το κανάλι επεξεργασίας, προκειμένου να ελεγχθεί αν εφαρμόστηκε με τον ίδιο τρόπο η επεξεργασία δομικά πολύπλοκων προτάσεων από όλες τις ομάδες (ΑΔ, ΤΑ, ενήλικες) και στα δύο κανάλια επεξεργασίας (οπτικό ή ακουστικό).Η έρευνα διεξήχθη σε ενήλικες, παιδιά Τυπικής Ανάπτυξης (ΤΑ) και παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες (Δ-ΣΤ Δημοτικού) με χρονομετρικά πειράματα ανάγνωσης και ακρόασης ατομικού ρυθμού, στα οποία έγινε καταγραφή του χρόνου αντίδρασης (ΧΑ) σε κάθε τεμάχιο της πρότασης. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η επεξεργασία της πρότασης και όχι η κατανόηση και γι’ αυτόν τον λόγο αντικείμενο μελέτης είναι ο ΧΑ ο οποίος μετράει τον χρόνο επεξεργασίας και όχι κατανόησης. Εξετάστηκαν συμπληρωματικές προτάσεις (με τους ΣΔ ότι, αν, να, που), χρονικές προτάσεις (με τους συνδέσμους αφού, πριν, ενώ) και προτάσεις που συνδέονται παρατακτικά με τον σύνδεσμο και. Παράλληλα, στις προτάσεις αυτές υπήρχε διαφορετική σειρά όρων (ΥΡΑ, ΡΥΑ, ΡΑΥ, ΑΡΥ). Από τα δεδομένα προκύπτει ότι στα παιδιά με ΑΔ εμφανίζεται αυξημένη δυσκολία στην επεξεργασία των προτάσεων κατά την ανάγνωση. Επίσης, ειδικά στην ομάδα με ΑΔ, κατά την ανάγνωση έχουν μικρότερο ΧΑ οι προτάσεις με παρατακτική σύνδεση, ενώ μεγαλύτερο οι συμπληρωματικές. Όσον αφορά στη σειρά όρων, από τα δεδομένα προκύπτει ότι επηρεάζει την επεξεργασία, καθώς η σειρά ΑΡΥ εμφανίζει μεγαλύτερους ΧΑ κυρίως στα παιδιά με ΑΔ. Τέλος, φαίνεται ότι το κανάλι επεξεργασίας επηρεάζει την πολυπλοκότητα, καθώς κατά την ακρόαση των προτάσεων, τα στατιστικά σημαντικά δεδομένα είναι λίγα, κάτι που σημαίνει ότι οι ομάδες (ακόμα και τα παιδιά με ΑΔ) επεξεργάζονται με την ίδια ταχύτητα τις προτάσεις στον προφορικό λόγο. Παράλληλα, όταν προκύπτουν στατιστικά σημαντικές διαφορές, τα αποτελέσματα είναι διαφορετικά σε σχέση με την ανάγνωση. Ελάχιστα είναι τα κοινά δεδομένα από την ανάγνωση και την ακρόαση. Η χρησιμότητα αυτού του είδους έρευνας είναι ιδιαίτερα σημαντική εξαιτίας της ύπαρξης ελάχιστων ερευνών που να εξετάζουν την κατανόηση πρότασης σε σχέση με τη συντακτική πολυπλοκότητα.