Ορθογραφικά λάθη των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου στη χρήση της ελληνικής γλώσσας: από την Καθαρεύουσα στη Δημοτική

Abstract

In the Greek educational reality, the teaching of the linguistic course is accompanied by a peculiarity of the Greek language, which is an alive language that evolves continually and at the same time it draws elements from the past. On the one hand, this double tradition adds to the Greek language verbal wealth, but on the other hand, it constitutes the basic reason for the difficulties the speaker faces while using it. This research focuses on the evolutionary course of the Greek language and the impact of it in the teaching of the linguistic course in order for the archaizing elements to survive in the Modern Greek language. Consequently, the aim of this research is the investigation and the recording of the most usual mistakes that the students of the two last grades of the municipal school do and are connected to the survival of the archaizing form of Modern Greek. The first chapter of the investigation has to do with the meaning of the language as one speaks it and as somebody uses it in its writing form. Furthermore, the evolution of the Greek language through the centuries is to be discussed. What is more important is the history of the Greek language and its basic characteristics, which exactly gave the Greek language the glory that posed in the past and continues to posses in the present indeed. The investigator clarifies the meaning and the differences, between the Purist Greek (Katharevous(s)a) and the Native language (Dimotiki). Yet, is attempted a timeless and at the same time a synchronous approach of the language course as its position is also highlighted as a teaching subject of the Greek Educational System, specifically in the Primary School. Finally, the meaning of the spelling is delimited, the various spelling mistakes are categorized and the stages of the spelling development are noted. The second chapter has to do with the investigating approach of the investigator, whom introduces the methodology of the research, the population, the sample and the research tools used to collect the necessary data. Consequently, the results of the research are presented and the most important mistakes of the students are noted in detail, as they emerged from the collection of the data in the various school units. Finally, the researcher comes to the conclusion of the study and presents her suggestion for improving the spelling of the students, through activities that can be used by every teacher in this direction. The research population is determined by the Primary School students across the country. Due to the impossibility of examining the entire population research material, a representative and reliable sample was selected. Therefore, this was determined by utilizing a part of Greece, in which it was possible to identify urban, semi-urban and rural areas, which for this reason constituted a representative sample of the Educational System of Greece. The research was carried out in nine school units in the geographical boundaries of the Region of Western Greece. Regarding the numerical data of the sample, the students who participated in the research process were a total of two hundred and forty eight, of which one hundred and twenty eight are in the 5th grade and the remaining one hundred and twenty are in the 6th grade. This is a quality research and in particular an action research, which aims to improve the quality of teaching and learning and at the same time to address the challenges and various problems of the educational practice. Specifically, the objectives of the present study are defined as follows: to record the most common spelling errors by students in the last two grades of Primary Education, to investigate whether the students' permanent place of residence affects their school performance in spelling, and exploring strategies for developing written language skills with which the teacher can improve students' performance in spelling. The spelling ability of the students who took part in the research was assessed with two distinct tests, different for each class. The first test was to choose True or False from forty corresponding new answers given to students in both grades. In the second test, which involved dictating a text structured in a paragraph, the participants were asked to write the text dictated to them by the researcher. This process varied according to the class. During the test, the students had to spell correctly the given text, which was different for the 5th grade of primary school and different for the 6th grade. The findings of the research clearly give the answers to the objectives of this project. The expected errors of the students of the 5th and 6th grade regarding the loans of the Purist Greek (Katharevous(s)a) in the Modern Greek Language fall into the sub-categories of spelling errors in phonological, grammatical, etymological, tonal errors and punctuation errors. The frequency of errors in the words or phrases that the Purist Greek (Katharevous(s)a) lends to the Native language (Dimotiki) is particularly high, due to the lack of knowledge of historical spelling by the Primary School students. Finally, the area of residence of the students seemed to have effect on the frequency of students' mistakes, as shown by the results of the research, the students attending schools in rural areas have a higher performance compared to students attending schools in urban and semi-urban areas. Going deeper into the qualitative analysis of spelling errors in dictation, as shown by the categorization of errors into the five major categories, the first place is occupied by grammatical and etymological errors. In second place are phonological errors, while the last positions are claimed by tonal errors and punctuation errors.

Στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, η διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος συνοδεύεται διαχρονικά από μια ιδιαιτερότητα, σύμφυτη με την ταυτότητα της ίδιας της ελληνικής γλώσσας, ως ζωντανής γλώσσας, που συνεχώς εξελίσσεται, αντλώντας και στοιχεία από το παρελθόν. Η διπλή αυτή παράδοση αφενός προσδίδει στην ελληνική γλώσσα έναν λεκτικό πλούτο και αφετέρου συνιστά τη σημαντικότερη αιτία για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ομιλητής κατά τη χρήση της. Η παρούσα έρευνα εστιάζει στην εξελικτική πορεία της ελληνικής γλώσσας και στον αντίκτυπο που αυτή έχει στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος, προκειμένου να αναδειχτούν τα λόγια στοιχεία που επιβιώνουν στην ιστορική της διαδρομή. Σκοπός, επομένως, της έρευνας αποτελούν η διερεύνηση και η καταγραφή των πιο κοινών λαθών, στα οποία υποπίπτουν οι μαθητές/τριες των δύο τελευταίων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου και τα οποία βρίσκονται σε συνάφεια με την επιβίωση των λόγιων στοιχείων. Στο Πρώτο Μέρος της παρούσας μελέτης αναφερόμαστε στην έννοια της προφορικής και γραπτής γλώσσας, καθώς και στη διαχρονική εξέλιξή της ανά τους αιώνες. Γίνεται, ειδικότερα, αναφορά στην ιστορία της ελληνικής γλώσσας και στα βασικά χαρακτηριστικά της, όπως αυτά διαμορφώθηκαν στο πέρασμα των αιώνων. Διασαφηνίζονται οι έννοιες της Καθαρεύουσας και της Δημοτικής και παραθέτονται τα γνωρίσματα που προσδιορίζουν το κάθε είδος. Επιχειρείται, επίσης, αφενός μία διαχρονική και αφετέρου μία συγχρονική προσέγγιση του γλωσσικού μαθήματος και αναδεικνύεται παράλληλα η θέση του ως διδακτικού αντικειμένου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Επιπροσθέτως, οριοθετείται η έννοια της ορθογραφίας, κατηγοριοποιούνται τα διάφορα ορθογραφικά λάθη και παρουσιάζονται τα στάδια της ορθογραφικής ανάπτυξης. Το Δεύτερο Μέρος αναφέρεται στο ερευνητικό σκέλος της μελέτης, όπου παρουσιάζονται η μεθοδολογία της έρευνας, ο πληθυσμός, το δείγμα και τα ερευνητικά «εργαλεία» που χρησιμοποιήθηκαν για τη συλλογή των δεδομένων. Παρουσιάζονται, επίσης, τα αποτελέσματα της έρευνας και παρατίθενται αναλυτικά τα σημαντικότερα λάθη των μαθητών/τριών, όπως αυτά προέκυψαν από τη συλλογή των δεδομένων. Ακολουθούν τα συμπεράσματα της μελέτης και ανάλογες προτάσεις για τη βελτίωση της ορθογραφικής ικανότητας των μαθητών/τριών, μέσα από ενδεικτικές δραστηριότητες, τις οποίες μπορεί να εφαρμόσει κάθε εκπαιδευτικός. Ο πληθυσμός της έρευνας προσδιορίζεται θεωρητικά από τους μαθητές/τριες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της χώρας. Λόγω της αδυναμίας να χρησιμοποιήσουμε το σύνολο του δείγματος, επιλέξαμε για τον σκοπό αυτό ένα αντιπροσωπευτικό και αξιόπιστο δείγμα για την ευρύτερη περιοχή της Περιφέρειας Ηπείρου. Αυτό καθορίστηκε με την αξιοποίηση περιοχών με αστικό, ημιαστικό και αγροτικό χαρακτήρα, αποτελώντας, στην ουσία ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του εκπαιδευτικού συστήματος της Ελλάδας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε εννέα σχολικές μονάδες της Περιφέρειας Ηπείρου. Οι μαθητές/τριες που συμμετείχαν στην ερευνητική διαδικασία και αποτέλεσαν το δείγμα της έρευνας ήταν συνολικά διακόσιοι σαράντα οκτώ, από τους οποίους οι εκατόν είκοσι οκτώ φοιτούν στην Ε΄ τάξη και οι υπόλοιποι εκατόν είκοσι στην ΣΤ΄ τάξη. Η συγκεκριμένη έρευνα έχει τη μορφή μίας ποιοτικής έρευνας και ειδικότερα μίας έρευνας δράσης, η οποία στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας και της μάθησης και παράλληλα στην αντιμετώπιση διαφόρων γλωσσικών προβλημάτων της εκπαιδευτικής πράξης. Συγκεκριμένα, βασικός στόχος της παρούσας μελέτης είναι η καταγραφή των πιο κοινών ορθογραφικών λαθών στα οποία υποπίπτουν οι μαθητές/τριες των δύο τελευταίων τάξεων της Δημοτικής Εκπαίδευσης, η διερεύνηση για την επίδραση που ασκεί ο μόνιμος τόπος κατοικίας των μαθητών/τριών ως προς τη σχολική τους επίδοση στην ορθογραφία, καθώς και η διερεύνηση στρατηγικών ανάπτυξης των γλωσσικών δεξιοτήτων του γραπτού λόγου, με τις οποίες ο εκπαιδευτικός μπορεί να βελτιώσει γενικότερα την απόδοση των μαθητών/τριών στην ορθογραφία. Η ορθογραφική ικανότητα των μαθητών/τριών, οι οποίοι συμμετείχαν στην έρευνα, αξιολογήθηκε μέσα από δύο διακριτές δοκιμασίες, διαφοροποιημένες για την κάθε τάξη. Η πρώτη δοκιμασία αφορούσε στην επιλογή Σωστού ή Λάθους σε ένα εύρος σαράντα επιλογών που δίνονταν στους μαθητές/τριες και των δύο τάξεων. Οι επιλογές ήταν διαφοροποιημένες για την κάθε μία από τις δύο τάξεις. Η δεύτερη δοκιμασία είχε να κάνει με τη γραφή ενός κειμένου, δομημένου σε μία παράγραφο, το οποίο υπαγορεύθηκε από την ερευνήτρια. Το κείμενο της υπαγόρευσης ήταν διαφοροποιημένο για κάθε μία από τις δύο τάξεις. Από τα πορίσματα της έρευνας προκύπτει ότι τα λάθη των μαθητών/τριών της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης, αναφορικά με τα δάνεια της Καθαρεύουσας στη Νέα Ελληνική Γλώσσα υπάγονται στις επιμέρους κατηγορίες ορθογραφικών λαθών που προσδιορίζονται ως φωνολογικά, γραμματικά, ετυμολογικά, τονικά λάθη και λάθη στίξης. Η συχνότητα των λαθών που συναντούμε στις λέξεις ή φράσεις που δανειζόμαστε από την Καθαρεύουσα στη Δημοτική είναι ιδιαίτερα υψηλή, λόγω ελλιπούς γνώσης της ιστορικής ορθογραφίας από τους μαθητές/τριες του Δημοτικού Σχολείου. Τέλος, η περιοχή διαμονής των μαθητών/τριών επηρεάζει τη συχνότητα των ορθογραφικών τους λαθών, ενώ όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας οι μαθητές/τριες που φοιτούν σε σχολεία των αγροτικών περιοχών εμφανίζουν υψηλότερη επίδοση από τους μαθητές/τριες που φοιτούν σε σχολεία αστικών και ημιαστικών περιοχών. Εμβαθύνοντας στην ποιοτική ανάλυση των ορθογραφικών λαθών από το καθ΄υπαγόρευση κείμενο, όπως προκύπτει από την κατηγοριοποίηση των λαθών στις πέντε μεγάλες κατηγορίες, την πρώτη θέση καταλαμβάνουν τα γραμματικά και ετυμολογικά λάθη. Στη δεύτερη θέση βρίσκονται τα φωνολογικά λάθη, ενώ τις δύο τελευταίες θέσεις διεκδικούν τα τονικά λάθη και τα λάθη στίξης.