Το σύστημα ανακτορικής οργάνωσης στην Εγγύς Ανατολή και το Αιγαίο κατά την ύστερη Πρώιμη και τη Μέση Εποχή του Χαλκού

Abstract

Since the first discovery of the palatial complexes of Crete and the Near East, similarities have been noted among them, concerning their architectural design, the function of their rooms, their decorative art, their common concepts (political, religious, social) that were expressed through the buildings and the role that they performed in their societies. For years there had been a constant shift between the theories that supported the influence of the Near East on the creation of the Cretan palaces and those which, thanks to the continued discoveries on the island, prioritized the search for local development points. Moreover, unlike the palaces of the Near East, whose status and function are unquestionable, information about Crete is not so clear. For this reason, research has gone through several stages in trying to identify the nature of the political organization of Crete and, by extension, the origin and operation of the palaces. This thesis seeks to identify the similarities and differences in the general operation of the palatial centers of the Aegean and the Near East during the late Early and the Middle Bronze Age, in order to attempt a new overview of the phenomenon of the, still mostly enigmatic, Aegean Palatial System, combining written references with archaeological finds. The subject is approached mainly by the comparative study of two contemporary palaces of Knossos in Crete and Mari in Northern Syria.

Από την πρώτη ανακάλυψη των ανακτορικών συγκροτημάτων της Κρήτης και της Εγγύς Ανατολής, έχουν σημειωθεί ομοιότητες μεταξύ τους, όσον αφορά τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τη λειτουργία των δωματίων τους, τη διακοσμητική τους τέχνη, τις κοινές τους αντιλήψεις (πολιτικές, θρησκευτικές, κοινωνικές) που εκφράστηκαν μέσα από τα κτίρια και τον ρόλο που έπαιξαν στις κοινωνίες τους. Για χρόνια υπήρχε μια συνεχής μετατόπιση μεταξύ των θεωριών που υποστήριζαν την επιρροή της Εγγύς Ανατολής στη δημιουργία των κρητικών ανακτόρων και εκείνων που, χάρη στις συνεχείς ανακαλύψεις στο νησί, έδιναν προτεραιότητα στην αναζήτηση σημείων τοπικής ανάπτυξης. Επιπλέον, σε αντίθεση με τα ανάκτορα της Εγγύς Ανατολής, των οποίων η θέση και η λειτουργία είναι αναμφισβήτητες, οι πληροφορίες για την Κρήτη δεν είναι τόσο σαφείς. Για το λόγο αυτό, η έρευνα έχει περάσει από διάφορα στάδια στην προσπάθεια να εντοπιστεί η φύση της πολιτικής οργάνωσης της Κρήτης και κατ' επέκταση η προέλευση και η λειτουργία των ανακτόρων. Η παρούσα διατριβή επιδιώκει να εντοπίσει τις ομοιότητες και τις διαφορές στη γενική λειτουργία των ανακτορικών κέντρων του Αιγαίου και της Εγγύς Ανατολής κατά την ύστερη Πρώιμη και Μέση Εποχή του Χαλκού, προκειμένου να επιχειρήσει μια νέα επισκόπηση του φαινομένου του, ως επί το πλείστον, αινιγματικό Ανακτορικό Σύστημα του Αιγαίου, που συνδυάζει γραπτές αναφορές με αρχαιολογικά ευρήματα. Το θέμα προσεγγίζεται κυρίως με τη συγκριτική μελέτη δύο σύγχρονων ανακτόρων της Κνωσού στην Κρήτη και του Μαρί στη Βόρεια Συρία.