Αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της αζαθειοπρίνης σε ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο των εντέρων στη Βορειοδυτική Ελλάδα

Abstract

Introduction: Azathioprine is a chemical analogue of normal purines and is mainly used for its immunosuppressive effect. Despite the development of new agents for the treatment of inflammatory bowel disease, azathioprine (AZA) is widely used as monotherapy or combination therapy to induce and maintaining remission in both Crohn's disease and ulcerative colitis. The aim of this study was to investigate both the prevalence of malignancy development in IBD patients receiving AZA and the long-term safety of AZA and the management of adverse events.Methodology: Data were retrospectively extracted from the patient records of the Gastroenterology Department of the University Hospital of Ioannina from 1987 to 2020Results: The study included 222 patients with IBD treated with AZA, under regular follow-up intervals. 65.6% of IBD patients (146/222) had Crohn's disease and 34.4% had Ulcerative Colitis (76/222). The median duration of AZA administration was 51 months (range: 0-135 months). The most common AZA dose was 100 mg/day (range: 50–200 mg). The most common adverse events were gastrointestinal symptoms (8.6%, 18/222), leukopenia (2.7%, 6/222), hepatotoxicity (5.4%, 12/222) and pancreatitis (1.8%, 4/222). Two patients were diagnosed with basal cell carcinoma, while no hematologic malignancy was detected. Infections were recorded in 19 patients (8.6%) of which 6 required hospitalization.Conclusions: According to this retrospective observational study, approximately one-third of IBD patients treated with AZA experienced clinically significant adverse events during follow-up. Withdrawal or dose reduction of azathioprine was required in 47 (21%) patients.

Εισαγωγή:Η αζαθειοπρίνη είναι χημικό ανάλογο των φυσιολογικών πουρινών και χρησιμοποιείται κυρίως για την ανοσοκατασταλτική του δράση.Παρά την ανάπτυξη νέων παραγόντων για τη θεραπεία της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, η αζαθειοπρίνη (AZA) χρησιμοποιείται ευρέως ως μονοθεραπεία ή θεραπεία συνδυασμού για την πρόκληση και τη διατήρηση της ύφεσης τόσο στη νόσο του Crohn, όσο και στην ελκώδη κολίτιδα. Ο στόχος αυτής της μελέτης ήταν να διερευνήσει τόσο τον επιπολασμό της ανάπτυξης κακοήθειας σε ασθενείς με ΙΦΝΕ που λαμβάνουν AZA όσο και τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια του AZA και τη διαχείριση ανεπιθύμητων ενεργειών.Μεθοδολογία:Τα δεδομένα εξήχθησαν αναδρομικά από τα αρχεία ασθενών του Γαστρεντερολογικού Τμήματος του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων από το 1987 έως το 2020.Αποτελέσματα:Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν 222 ασθενείς με ΙΦΝΕ που έλαβαν θεραπεία με ΑΖΑ, υπό τακτικά διαστήματα παρακολούθησης. Το 65,6% των ασθενών με ΙΦΝΕ (146/222) είχαν νόσο του Crohn και το 34,4% είχαν Ελκώδη Κολίτιδα (76/222). Η μέση διάρκεια χορήγησης του AZA ήταν 51 μήνες (εύρος: 0-135 μήνες). Η πιο κοινή δόση AZA ήταν 100 mg/ημέρα (εύρος: 50-200 mg). Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν γαστρεντερικά συμπτώματα (8,6%, 18/222), λευκοπενία (2,7%, 6/222), ηπατοτοξικότητα (5,4%, 12/222) και παγκρεατίτιδα (1,8%, 4/222). Δύο ασθενείς διαγνώστηκαν με βασεοοκυτταρικό καρκίνο, ενώ δεν ανιχνεύθηκε αιματολογική κακοήθεια. Λοιμώξεις καταγράφηκαν σε 19 ασθενείς (8,6%) εκ των οποίων οι 6 χρειάστηκαν νοσηλεία.Συμπεράσματα: Σύμφωνα με αυτήν την αναδρομική μελέτη παρατήρησης, περίπου το ένα τρίτο των ασθενών με ΙΦΝΕ που έλαβαν AZA παρουσίασαν κλινικά σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης. Απαιτήθηκε απόσυρση ή μείωση της δόσης της αζαθειοπρίνης σε 47 (21%) ασθενείς.