Ψυχική και σωματική υγεία, ποιότητα ζωής και υποκείμενο αίσθημα ευτυχίας σε γηγενείς, μετανάστες και παλιννοστούντες: μια συγκριτική μελέτη

Abstract

The present study is concerned with the mental and physical health dimensions among Greeks, immigrants from Albania and returnees from the former Soviet Union and how these are related to quality of life, sense of life satisfaction and psychological well-being. While, all these were also explored in relation the immigrants and returnees orientation towards the country of origin and Greece. In addition, mental and physical health dimensions, quality of life, feeling of happiness and psychological well-being were studied in relation to gender and origin.The study sample was consisted of 520 persons, 257 (49.4%) men and 263 (50.6%) women. In regards to origin, 58.3% (303 persons) of them were Greeks, 21.9% (114 persons) were immigrants from Albania and 19.8% (103 people) were Pontic returnees. Their age ranged from 18 to 64 years with an average of 36.3 years and a standard deviation of 10.04 years.The following tools were used in order to measure the mental and physical health dimensions: a) SF-36 Questionnaire (Ware & Kosinski, 2001. Ware, & Sherbourne, 1992) and b) Health Problem Scale. Quality of life was assessed with the Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-Bref) (1993), while the feeling of happiness was assessed using: a) the “Subjective Balance Scale” (Bradburn, 1969), b) the Satisfaction with life scale” (Diener, 2000), and c) The Psychological WellBeing Scale (Ryff & Keyes, 1995). Furthermore, immigrants completed the Vancouver Index of Acculturation (VIA) (Ryder, Alden & Paulhus, 2000), which examines the orientation of immigrants towards the host country and the country of origin.The results showed that the mental health of immigrants from Albania and returnees from the former Soviet Union is at the same level as that of Greeks with contrary findings on quality of life and life satisfaction that are lower in comparison to Greeks. Pontic returnees express less satisfaction than Albanian immigrants in regards to the quality of their interpersonal and social well-being. The relationship of cultural heritage with beliefs and behavior of new culture (integration) of immigrants and returnees and gender provides better understanding of mental and physical health. Women, regardless of origin, seem to be more anxious and nervous than men. However, men are less satisfied than women in regards to quality of life, life satisfaction and psychological well-being. Middle-aged participants in comparison to young adults, regardless of origin, have lower levels of physical and mental health, as well as quality of life. Younger immigrants, while they show better physical health compared to their middle-aged compatriots, are less satisfied with their life in Greece.

Η έρευνα αυτή μελετά διαστάσεις της ψυχικής και σωματικής υγείας Ελλήνων, μεταναστών από την Αλβανία και παλιννοστούντων από την πρώην Σοβιετική Ένωση και πώς αυτές σχετίζονται με την ποιότητα ζωής, το αίσθημα ικανοποίησης από τη ζωή και το ψυχολογικό ευ ζην. Παράλληλα, οι διαστάσεις της ψυχικής και σωματικής υγείας, η ποιότητα ζωής, το αίσθημα ικανοποίησης από τη ζωή και το ψυχολογικό ευ ζην διερευνήθηκαν σε σχέση με τον προσανατολισμό των μεταναστών και παλιννοστούντων προς τη χώρα προέλευσης και την Ελλάδα. Ακόμη, οι διαστάσεις τη ψυχικής και σωματικής υγείας, η ποιότητα ζωής, το αίσθημα ευτυχίας και το ψυχολογικό ευ ζην μελετήθηκαν σε σχέση με το φύλο και την καταγωγή.Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 520 άτομα, 257 (49.4%) άντρες και 263 (50.6%) γυναίκες. Ως προς την καταγωγή, το 58.3% (303 άτομα) ήταν Έλληνες, το 21.9% (114 άτομα) μετανάστες από την Αλβανία και το 19.8% (103 άτομα) Πόντιοι παλιννοστούντες. Το εύρος της ηλικίας ήταν από 18 έως 64 έτη με μέσο όρο 36.3 έτη και τυπική απόκλιση 10.04 έτη.Για τη μέτρηση των διαστάσεων της ψυχικής και σωματικής υγείας χρησιμοποιήθηκαν: α) Ερωτηματολόγιο SF-36 QUESTIONNAIRE (Ware & Kosinski, 2001. Ware, & Sherbourne, 1992) και β) Κλίμακα Προβλημάτων Υγείας. Η εκτίμηση της ποιότητας ζωής έγινε με το Ερωτηματολόγιο Ποιότητας Ζωής (WHOQOL-Bref) (1993), ενώ για τη μέτρηση του αισθήματος ευτυχίας χορηγήθηκαν: α) Ερωτηματολόγιο «Υποκειμενικό Αίσθημα Ευτυχίας-Συναισθηματική πλευρά» («Affect Balance Scale» Bradburn, 1969), β) Κλίμακα «Ικανοποίηση από τη Ζωή» («Satisfaction with life scale» Diener, 2000), και γ) Η κλίμακα μέτρησης Ψυχολογικού Ευ Ζην (The Psychological WellBeing Scale, Ryff & Keyes, 1995). Στους μετανάστες χορηγήθηκε το Ερωτηματολόγιο Επιπολιτισμού μεταναστών (Vancouver Index of Acculturation-VIA, Ryder, Alden & Paulhus, 2000), το οποίο εξετάζει τον προσανατολισμό των μεταναστών προς τη χώρα υποδοχής και τη χώρα προέλευσης.Σύμφωνα με τα αποτελέσματα η ψυχική υγεία των μεταναστών από την Αλβανία και των παλιννοστούντων από την πρώην Σοβιετική Ένωση είναι στο ίδιο επίπεδο με των Ελλήνων, αντίθετα το επίπεδο της ποιότητας ζωής, η αίσθηση ικανοποίησης που αντλούν από τη ζωή και το ψυχολογικό ευ ζην είναι χαμηλότερο των Ελλήνων. Οι Πόντιοι παλιννοστούντες εκφράζουν περισσότερη δυσαρέσκεια από τους Αλβανούς μετανάστες για την ποιότητα της διαπροσωπικής και κοινωνικής τους ευημερίας. Ο συνδυασμός πολιτισμικών στοιχείων της χώρας προέλευσης των μεταναστών και παλιννοστούντων με ελληνικά στοιχεία και το φύλο προβλέπει καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία. Οι γυναίκες, ανεξαρτήτως καταγωγής, φαίνεται να εκδηλώνουν περισσότερο άγχος και νευρικότητα σε σύγκριση με τους άνδρες, ωστόσο οι άνδρες εμφανίζουν περισσότερο δυσαρεστημένοι με την ποιότητα ζωής, την ικανοποίηση από τη ζωή και το ψυχολογικό ευ ζην σε σύγκριση με τις γυναίκες. Οι συμμετέχοντες μέσης ηλικίας στην έρευνα, ανεξαρτήτως καταγωγής, εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα σωματικής και ψυχικής υγείας, καθώς και ποιότητας ζωής συγκριτικά με τους νεαρούς ενήλικες. Οι νεαροί μετανάστες, ενώ εμφανίζουν καλύτερη σωματική υγεία συγκριτικά με τους μέσης ηλικίας συμπατριώτες τους, είναι λιγότερο ικανοποιημένοι με τη ζωή τους στην Ελλάδα.