Sustainable development and ecosystems services: operational criteria and applications on Mediterranean ecosystems

Abstract

In this modern era of progress the objective of achieving sustainable development at a global level is accompanied by a series of substantial sustainability challenges as well. The contemporary ecosystem crisis, mainly attributed to a plethora of anthropogenic environmental pressures, should be mitigated within a new and revised sustainability context worldwide. In this sense, the proposed sustainability criteria ought to be operational and applicable in order to properly serve the purposes and targets set within the framework of environmental policy. To achieve this type of goals there is need for effective environmental policy and management tools that will allow socio-economic development to stay within the safe operating space of planetary boundaries.For the purpose of achieving sustainable development it is deemed crucial to attain balance between the use of natural resources aiming at socio-economic development and the conservation of vital ecosystem services which are essential for human well-being. In this regard, the UN Sustainable Development Goals (SDGs) constitute a major step towards this direction by means of integrating the concept of ecosystem services and their protection from various environmental risks and stressors. The target of the present thesis is to investigate and specify the relationship between sustainable development and ecosystem services within a framework of efficiency and functionality in terms of environmental policy tools, whilst incorporating contemporary socio-economic aspects regarding selected areas of Greece (Syros Island) to determine the effectiveness of certain proposed policy measures.In this context, we examine the economic burden of plastic pollution with regard to marine and coastal ecosystems using a synthesis of methods. In particular, a web-based survey was conducted at national level in Greece during the year 2017 to explore citizens’ level of awareness regarding the environmental threat of marine plastic pollution (primarily plastic bags) and its negative impact on the environment, while at the same time eliciting information on plastic bag consumption. In addition, a choice experiment was conducted in Syros Island, Greece between the time period 2016-2018 in order to evaluate the effectiveness of information campaigns as anenvironmental policy tool on people’s preferences for reducing plastic waste pollution under different status of environmental awareness. Results indicate that the provision of information contributed to making citizens aware of specific ecosystem services associated with the marine and coastal environment in addition to increasing their general interest in them, thus, assisting toward effectively mitigating this major environmental problem. However, certain variables such as seasonal experience and the time decay effect may considerably affect this undertaking.As a means of identifying the environmental preferences of specific groups of people, namely the stakeholders (hotel/room rental facilities owners) of Syros Island, regarding the reduction of plastic waste in the marine and coastal environment of the island, a contingent valuation technique was incorporated within the context of a survey concentrating on this particular target group. Based on the results, the majority of these stakeholders support and are willing to further endorse environmental policies aiming at protecting and conserving the local marine and coastal environment of the island. In addition, stakeholders are inclined toward financially supporting the reduction of the negative effects linked to plastic litter and waste on critical marine and coastal ecosystem services, whilst they would assign a higher economic value to the overall (marine/coastal) ecosystem services that directly or indirectly affect the sector of tourism. The amalgamation of the theoretical framework, methods and their results generated within the context of this thesis may contribute to the implementation of efficient environmental policy measures in an effort to successfully fulfilling crucial environmental objectives.

Κατά τη σύγχρονη αυτή εποχή προόδου που διανύουμε ο στόχος επίτευξης βιώσιμης ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο συνοδεύεται και από μια σειρά σημαντικών προκλήσεων βιωσιμότητας. Η παρούσα οικοσυστημική κρίση, η οποία αποδίδεται ως επί το πλείστον στην πληθώρα ανθρωπογενών περιβαλλοντικών πιέσεων, κρίνεται σκόπιμο να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο ενός νέου και αναθεωρημένου πλαισίου βιωσιμότητας παγκοσμίως. Υπό αυτή την έννοια, τα προτεινόμενα κριτήρια βιωσιμότητας οφείλουν να είναι λειτουργικά και εφαρμόσιμα ούτως ώστε να εξυπηρετούν αποτελεσματικά τους σκοπούς και στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιοπεριβαλλοντικής πολιτικής. Για να επιτευχθούν αυτού του είδους οι στόχοι, απαιτείται αποτελεσματική περιβαλλοντική πολιτική καθώς και κατάλληλα διαχειριστικά εργαλεία τα οποία θα κατευθύνουν την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη να παραμείνει εντός του ασφαλούς χώρου λειτουργίας των πλανητικών ορίων. Στο πλαίσιο επίτευξης βιώσιμης ανάπτυξης, κρίνεται ζωτικής σημασίας η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της χρήσης φυσικών πόρων αποσκοπώντας σε κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και της διατήρησης ουσιωδών οικοσυστημικών υπηρεσιών οι οποίες είναι απαραίτητες για την ανθρώπινη ευημερία. Ως εκ τούτου, οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) του ΟΗΕ συνιστούν ένα σημαντικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση μέσω της ενσωμάτωσης της έννοιας των οικουστημικών υπηρεσιών και της διατήρησης τους από διάφορους περιβαλλοντικούς κινδύνους και εξωγενείς παράγοντες. Στόχος της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση και ο προσδιορισμός της σχέσης μεταξύ βιώσιμης ανάπτυξης και οικοσυστημικών υπηρεσιών σε ένα πλαίσιο αποτελεσματικότητας και λειτουργικότητας σε όρους εργαλείων περιβαλλοντικής πολιτικής, ενσωματώνοντας παράλληλα σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές έννοιες και εξελίξεις σε επιλεγμένες περιοχές της Ελλάδας (Νήσος Σύρος) ούτως ώστε να καθοριστεί η αποτελεσματικότητα των συγκεκριμένων προτεινόμενων μέτρων πολιτικής.Υπό αυτό το πρίσμα, εξετάζουμε την οικονομική επιβάρυνση η οποία απορρέει από την πλαστική ρύπανση αναφορικά με τα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα χρησιμοποιώντας μια σύνθεση μεθόδων. Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή έρευνα σε εθνικό επίπεδο στην Ελλάδα κατά το έτος 2017 με στόχο τη διερεύνηση των επιπέδων ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με την περιβαλλοντική απειλή της θαλάσσιας πλαστικής ρύπανσης (κυρίως ως προς τις πλαστικές σακούλες) και τις αρνητικές επιπτώσεις της στο περιβάλλον, ενώ συγχρόνως αντλήθηκαν δεδομένα ως προς την κατανάλωση πλαστικής σακούλας. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα επιλογής στη Σύρο, κατά την περίοδο 2016-2018, προκειμένου να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των εκστρατειών ενημέρωσης ως εργαλείου περιβαλλοντικής πολιτικής στο πλαίσιο των προτιμήσεων πολιτών, οι οποίοι τελούν υπό διαφορετική κατάσταση περιβαλλοντικής ενημέρωσης, για τη μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης πλαστικών αποβλήτων. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η παροχή πληροφοριών/ενημέρωσης συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση των πολιτών ως προς συγκεκριμένες οικοσυστημικές υπηρεσίες που αφορούν το θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον, καθώς και στην αύξηση του γενικού ενδιαφέροντος αναφορικά με αυτές, συμβάλλοντας τοιουτοτρόπως στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του εν λόγω κρίσιμου περιβαλλοντικού προβλήματος. Ωστόσο, ορισμένες μεταβλητές όπως οι εποχιακές διακυμάνσεις και μεταβολές εξαιτίας της παρόδου του χρόνου δύνανται να επηρεάσουν σημαντικά αυτή την προσπάθεια.Αποσκοπώντας στην εξακρίβωση των περιβαλλοντικών προτιμήσεων συγκεκριμένων ομάδων πολιτών, ήτοι ενδιαφερόμενων μερών από τον τουριστικό κλάδο (ιδιοκτήτες ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων / ενοικιαζόμενων δωματίων) της Σύρου, αναφορικά με τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων στο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον του νησιού, εφαρμόσθηκε η τεχνική ενδεχόμενης αποτίμησης ενσωματωμένη στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης έρευνας η οποία επικεντρώθηκε στη συγκεκριμένη ομάδα στόχου. Λαμβάνοντας υπόψιν τα αποτελέσματα, η πλειονότητα των εν λόγω ενδιαφερομένων μερών υποστηρίζει και είναι πρόθυμοι να ενισχύουν περαιτέρω περιβαλλοντικές πολιτικές οι οποίες στοχεύουν στην προστασία και διατήρηση του τοπικού θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος του νησιού. Επιπλέον, δύνανται να υποστηρίξουν οικονομικά προσπάθειες μείωσης των αρνητικών επιπτώσεων που συνδέονται με τα πλαστικά απορρίμματα και απόβλητα αναφορικά με ουσιώδεις υπηρεσίες των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, ενώ αποδίδουν υψηλότερη οικονομική αξία συνολικά στις (θαλάσσιες/παράκτιες) οικοσυστημικές υπηρεσίες οι οποίες άμεσα ή εμμέσως αφορούν και επηρεάζουν τον τουριστικό τομέα. Ο συνδυασμός του θεωρητικού υπόβαθρου, των μεθόδων και των αποτελεσμάτων που προέκυψαν στο πλαίσιο αυτής της διδακτορικής διατριβής δύνανται να συμβάλει στην εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων περιβαλλοντικής πολιτικής σε μια προσπάθεια επιτυχούς επίτευξης κρίσιμων περιβαλλοντικών στόχων.