Η εικαστική γλώσσα της θεατρικής αφίσας στην Ελλάδα την περίοδο 1950-2015: οι γραφιστικές τάσεις ως δίαυλος επικοινωνίας στη δημιουργία θεατρικών αφισών

Abstract

The poster as a popular means of communication publicly expresses the pulse of society, its needs and interests for any topical issue that concerns it. The theater poster in particular, entails the cultural perceptions and aesthetic pursuits of each society, combined with its current needs. Its wide distribution as a means of communication, throughout the 20th century, makes it a visual document and a great source of information for the theatre studies, by providing them with important data and material for research, integrating the message into its artistic implementation. The purpose of the theatre poster is to create the desired impression on the passer-by within a minimal period of time. Its composition and structure determine the ability to perceive the message. The elements of visual language that make it up, always keeping in mind the influences it received from artistic movements, simultaneously attempt a correlation with each performance. This research will examine the relationship of the theatre poster with the subject matter, the scenography, the social issues raised by each play, as well as whether its composition and structure are influenced by the type of the play. It will observe, through theatrical posters, the way visual arts are influenced by the cultural and historical events of each period, in order to justify its current character, in terms of theatrical, social and visual evolutions. Theater is an art form, which invites the audience to actively participate in the re-creation of the text, depending on the way they perceive it. The same goes for the theatre poster. The individual participates in its "re-creation" until they reach a purely subjective understanding. The aesthetic organization of letters, shapes and images of theater posters is the starting point.

Η αφίσα ως λαϊκό μέσο επικοινωνίας εκφράζει δημόσια τον παλμό της κοινωνίας, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά της για κάθε επίκαιρο θέμα που την απασχολεί. Η θεατρική αφίσα είναι αυτή από την οποία προκύπτουν οι πολιτιστικές αντιλήψεις και οι αισθητικές αναζητήσεις της κάθε κοινωνίας, σε συνδυασμό με τις επίκαιρες ανάγκες της. Η πλατιά διάδοσή της ως επικοινωνιακού μέσου, σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, της δίνει τη θέση του εικαστικού ντοκουμέντου και αποτελεί σπουδαία πηγή πληροφοριών για τη θεατρολογία, δίνοντάς της σημαντικά στοιχεία και υλικό για έρευνα, εντάσσοντας το μήνυμα στην καλλιτεχνική υλοποίησή του. Σκοπός της θεατρικής αφίσας είναι να δημιουργήσει την επιθυμητή εντύπωση στον περαστικό μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Η σύνθεση και η δομή της είναι αυτές που καθορίζουν την ικανότητα αντίληψης του μηνύματος. Τα στοιχεία εικαστικής γλώσσας που τη συνθέτουν, έχοντας πάντα υπόψιν τις επιρροές που δέχτηκε από τα καλλιτεχνικά κινήματα, επιχειρούν παράλληλα μια συσχέτιση με την κάθε παράσταση. Η παρούσα έρευνα θα εξετάσει τη σχέση της θεατρικής αφίσας με τη θεματολογία, τη σκηνογραφία, τα κοινωνικά ζητήματα που θίγει το κάθε έργο, καθώς και το κατά πόσο η σύνθεση και η δομή της δέχονται επιρροές ανάλογα με το είδος του θεάτρου. Θα παρατηρήσει, μέσω των θεατρικών αφισών, τον τρόπο που επηρεάζονται οι εικαστικές τέχνες από τα πολιτιστικά και τα ιστορικά γεγονότα της κάθε περιόδου, προκειμένου να δικαιωθεί ο επίκαιρος χαρακτήρας της, όσον αφορά τόσο τις θεατρικές, κοινωνικές και τις εικαστικές εξελίξεις. Το θέατρο είναι μια μορφή τέχνης, η οποία καλεί τους θεατές να συμμετέχουν ενεργά στην ανα-δημιουργία του κειμένου, ανάλογα με τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται. Το ίδιο συμβαίνει και με τη θεατρική αφίσα. Το άτομο συμμετέχει στην «αναδημιουργία» της, μέχρι να φτάσει σε μια καθαρά υποκειμενική κατανόηση. Η αισθητική οργάνωση γραμμάτων, σχημάτων και εικόνων των θεατρικών αφισών αποτελούν το σημείο εκκίνησης.