Το Αλατζά Ιμαρέτ και ο θεσμός των Ιμαρέτ στα Βαλκάνια

Abstract

Among the mosques that were built in Thessaloniki after its conquest by the Ottomans (1430), Alatza Imaret (1485) constitutes one of the most representative examples of the zâviyeli-mosque architectural type, which was popular during the first two centuries of the Ottoman period and with a number of variants became widespread throughout the empire. Four more such examples of this type can be found in Greece, the Imaret of Evrenos in Komotini the Iskender Bey Mosque in Giannitsa, the Mehmet Bey Camii in Serres and the Süleymaniye in Rhodes.In its original form, which has been preserved to this day, the Alatza Imaret is a zâviyeli-mosque with a five-part, vaulted portico, two central domed spaces that of the enclosed courtyard and the prayer hall, and four domed eyvans, built in pairs of two on each side. Despite certain structural interventions, Alatza Imaret is considered to have remained typologically unchanged.The Ishak Pasha Imareti was built on an empty, public area, as the research sections in its foundations have discovered fragments of marble columns in second use, as well as mosaic glass tiles. The hypothesis of the empty space is also confirmed by the orientation of the building, which is towards Mecca, being eccentric in relation to the city grid.

Το Αλατζά Ιμαρέτ αποτελεί στη σημερινή του μορφή ένα τυπικό παράδειγμα ζαβιγιελί-τζαμιού (τζαμί με κοινωνικο-θρησκευτικές λειτουργίες), με πενταμερές προστώο, δύο κάθετους χώρους, τον χώρο της κλειστής αυλής και τον χώρο προσευχής, και τέσσερις πλαϊνούς χώρους (eyvan). Το κτίσμα έχει δεχτεί λίγες παρεμβάσεις, που αφορούν κυρίως στο εσωτερικό του, με αποτέλεσμα να διατηρείται σε μεγάλο ποσοστό στην αρχική του μορφή ενώ αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα της πρώιμης οθωμανικής αρχιτεκτονικής, που διαδόθηκε σχεδόν σε όλη την αυτοκρατορία από τον 14ο μέχρι και τον 16ο αιώνα. Ωστόσο, το πτωχοκομείο του Ισχάκ Πασά, κατά τη διάρκεια των έξι αιώνων ιστορίας του παρά τις επιμέρους παρεμβάσεις που δέχτηκε, παρέμεινε τυπολογικά αναλλοίωτο. Σε κάθε περίπτωση, τα δομικά του προβλήματα αντιμετωπίζονταν με προγράμματα αποκατάστασης, που πραγματοποιήθηκαν με σεβασμό στις αρχιτεκτονικές και ιστορικές αξίες του μνημείου.