Πρόσφυγες στο νομό Πέλλας: 1912-1967

Abstract

The aim of the present thesis was the study of refugee flows that arrived in the district of Pella from 1912, the efforts for their resettlement and the influence they have had on population composition, economic, social and political life of the county from 1912 to 1967. After a brief introduction to the course of the refugee problem in the Balkans, we presented the population composition of cities and villages of the county, labor relations and living conditions that prevailed, and the economic and social organization of Pella in the last years of Ottoman rule. Then we recorded systematically the consecutive waves of refugees that flood to the district of Pella from 1912 to the late 40s, the efforts of settlement services to coordinate their placement in the towns and villages of Pella according to the place of origin and their profession and, at the same time, the departure of Muslims, Slav-speaking and Vlach-speaking from the area. Furthermore we studied urban and rural resettlement of refugees and the complex problems they face, many of which have been resolved in '50s and '60s, when were taken additional steps to resolve them. We investigated also the social life of refugees, with the presentation of the educational policy of the state by establishing schools and also cooperatives, while the refugees themselves mainly in the cities founded refugee associations. Additionally, we examined the political orientation of refugees, the influence of refugee vote during the inter-war period and the reasons that contributed some of them to change political preferences after the Second World War. Finally, we investigated the relationships developed refugees with the natives, specially the Slav-speaking people, whose presence is strong in Pella, and the reasons for the conflict between them, as well as the difficulties of harmonious coexistence between refugees of different origin.

Σκοπό της διατριβής αποτελεί η μελέτη των προσφυγικών ρευμάτων που κατέφθασαν στο νομό Πέλλας από το 1912 και εξής, οι προσπάθειες που καταβλήθηκαν για την εγκατάσταση και αποκατάστασή τους και η επιρροή που άσκησαν στην πληθυσμιακή σύσταση, την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή του νομού από το 1912 ως το 1967. Μετά από μια σύντομη εισαγωγή για την πορεία του προσφυγικού ζητήματος στα Βαλκάνια, παρουσιάστηκε η πληθυσμιακή σύνθεση των πόλεων και των οικισμών του νομού, οι εργασιακές σχέσεις και οι συνθήκες ζωής που επικρατούσαν, καθώς και η οικονομική και κοινωνική οργάνωση του νομού Πέλλας κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας. Στη συνέχεια καταγράφηκαν συστηματικά τα προσφυγικά ρεύματα προς το νομό από το 1912 ως τα τέλη της δεκαετίας του 1940, οι όχι πάντα επιτυχείς προσπάθειες των υπηρεσιών εποικισμού για συντεταγμένη τοποθέτησή τους στις πόλεις και τους οικισμούς του νομού ανάλογα με τον τόπο καταγωγής και το επάγγελμά τους και η αναχώρηση Μωαμεθανών, Σλαβοφώνων και Βλαχοφώνων από την περιοχή. Έπειτα, μελετήθηκαν η αστική και αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων και τα πολύπλοκα προβλήματα που αντιμετώπιζαν, πολλά από τα οποία χρόνιζαν ως τις δεκαετίες ’50 και ’60, οπότε και λήφθηκαν πρόσθετα μέτρα για την επίλυσή τους. Ερευνήθηκε, επίσης, η κοινωνική ζωή των προσφύγων, με την παρουσίαση της εκπαιδευτικής πολιτικής του κράτους το οποίο μερίμνησε για την ίδρυση σχολείων καθώς και συνεταιρισμών, ενώ οι ίδιοι οι πρόσφυγες κυρίως των πόλεων ίδρυσαν προσφυγικούς συλλόγους. Ακολούθησε η ανάλυση της πολιτικής τοποθέτησης των προσφύγων, της επιρροής της προσφυγικής ψήφου και των λόγων που συνέβαλαν στη μεταστροφή των πολιτικών επιλογών μιας μερίδας από αυτούς από την περίοδο της Κατοχής και εξής. Τέλος, ερευνήθηκαν οι σχέσεις που ανέπτυξαν οι πρόσφυγες με τους ντόπιους, ιδιαίτερα τους Σλαβόφωνους, των οποίων η παρουσία είναι έντονη στο νομό Πέλλας, και οι λόγοι της διάστασης μεταξύ τους, όπως επίσης και οι δυσκολίες αρμονικής συμβίωσης μεταξύ προσφύγων διαφορετικής προέλευσης.