Η αλληλεπίδραση του πεδίου της λογοτεχνίας και του πεδίου του κινηματογράφου στο έργο του Θανάση Βαλτινού: το δισυπόστατο του λογοτέχνη και του συγγραφέα κινηματογραφικών σεναρίων

Abstract

This Phd thesis will examine the coherence of the cinematic scripture and literary narration in Thanassis Valtinos’ novels and the intertextual relation to cinema tranfers of his novels and will precede to comparative study both of them with theoretical argumentation by Gerard Genette’s and Roland Barthe’s theory scheme about the relation of the optical and literary text and the conditions under this is being expressed and the theory by Seymur Chatman about the interference of cinematic and literary narration. It has been traced by the latest orientation of the film and literary studies the strong presence of the cinematic teqhniques inside the literary production, the spiritual diffusion of the two cultural products but also the lack of systematic study and examination of their organic relation, bibliography in a level of wide analysis of the above themes is submarginal and especially in cases as Thanassis Valtinos in greek research except for brevious articles- introductions.Main purpose of this Phd thesis is to reveal the cinematic devices in Thanassis Valtinos’ literature, to make sure the utilization of the literary quality of the creator as cinematic script factor in scenarios that has written but also to examine the intertextuality of the cinematic transfers of his novels. Greek bibliography needs the enforcement of this specific study orientation. In particular in the 1st Chapter the thesis will examine the development of the theory research which concreted the research of the cinema relation to literature, the especial significance that has been awarded to the terms under a text is being transformed into optical material, that is which elements of the cinematic language have been come to be perceived as a basic ingredient of the literature language and prove that the re;ation both cinema and literature is dynamic and bidirectional, although there have been stated objections especially by literature authors that the two forms of art are incompatible.In the 2nd Chapter the cinematic space in Valtinos’s literature will be examined and the kind of shots that being traced. In the 3d Chapter the category of time will examined and to what extend is being cinematically used. In the 4th Chapter there will be the examination of the cinematic narration affection in Valtinos’s literature. In 5th Chapter the montage technique and editing technique will beexamined and how these modulate the identity of his work. In 6th Chapter there will be an examination of possible utilization of light and sound in his novels. In 7th Chapter there will be comparative examination of Christos Siopahas movie, The descence of nine and Thanassis Valtinos’s novel by the same title. In 8th Chapter cinematic scripts written by Valtinos for Theodore Aggelopoulos movies will be studied and there will be the examination of their intertextuality with his literature opus.In 9th Chapter conclusions will be made and the thesis will be fulfilled with an appendage of the interview with Thanassis Valtinos that has been held in Petros Charis Foundation , in October 2018.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή θα εξετάσει τη συνύπαρξη της κινηματογραφικής γραφής και λογοτεχνικής αφήγησης στην λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού και τη διαθεματική συνάφειά της με κινηματογραφικές μεταφορές έργων του και θα προχωρήσει στην συγκριτολογική προσέγγισή τους με αναφορά στη θεωρία του Gerard Genette και του Rolande Barthes για τη σχέση του οπτικού και λογοτεχνικού κειμένου και τους όρους που αυτή εκδηλώνεται αλλά και τη θεωρητική τοποθέτηση του Seymur Chatman για τη σχέση κινηματογραφικής και λογοτεχνικής αφήγησης. Έχει διαπιστωθεί από την πρόσφατη κατεύθυνση των κινηματογραφικών αλλά και των λογοτεχνικών σπουδών η ισχυρή παρουσία της κινηματογραφικής γλώσσας μέσα στη λογοτεχνική γραφή και η πνευματική όσμωση των δύο πολιτισμικών προϊόντων αλλά και η έλλειψη συστηματικής μελέτης και διερεύνησης της οργανικής τους σχέσης, ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις όπως του Βαλτινού στον ελλαδικό χώρο πλην σύντομων άρθρων εισηγήσεων.Σκοπός της παρούσας διδακτορική εργασίαςείναι να αναδείξει τα κινηματογραφικά γνωρίσματα της γραφής στο έργο του Βαλτινού, να διαπιστώσει την αξιοποίηση της λογοτεχνικής ιδιότητας του δημιουργού ως σεναριακού συντελεστή στα κινηματογραφικά κείμενα που συνέθεσε αλλά και να εξετάσει την διαθεματικότητα των κινηματογραφικών διασκευών των κειμένων του συγγραφέα. Η ελληνική βιβλιογραφία σε επίπεδο εκτεταμένης ανάλυσης των παραπάνω θεματικών παρουσιάζει ιδιαίτερη έλλειψη ανάλογης έρευνας και χρειάζεται την ενίσχυση της συγκεκριμένης ερευνητικής κατεύθυνσης. Πιο συγκεκριμένα στο 1ο Κεφάλαιο, η εν λόγω εργασία θα αναφερθεί στην ανάπτυξη των θεωρητικών αναζητήσεων που συγκρότησαν την έρευνα της σχέσης κινηματογράφου και λογοτεχνίας, στην ιδιαίτερη σημασία που δόθηκε στους όρους υπό τους οποίους ένα λογοτεχνικό κείμενο μεταμορφώνεται σε οπτική ύλη, δηλαδή ποια στοιχεία της λογοτεχνικότητας διασώζονται και ποια τροποποιούνται κατά την μεταμόρφωσή του, ποια στοιχεία της κινηματογραφικής γλώσσας έχουν καταλήξει να θεωρούνται ότι αποτελούν συστατικό της λογοτεχνικής γραφής και αποδεικνύουν ότι η σχέση των δύο πεδίων είναι αμφίδρομη και δυναμική, παρόλες τις ενστάσεις που εκφράζονται κατά καιρούς από δημιουργούς, ιδίως της λογοτεχνίας ότι οι δύο μορφές τέχνης είναι ασύμβατες.Στο 2ο Κεφάλαιο θα αποτελέσει αντικείμενο μελέτης η κινηματογραφική χρήση του χώρου στα έργα του Βαλτινού και θα απαντηθεί το ερώτημα ποια γνωρίσματα των κινηματογραφικών πλάνων εντοπίζονται στα αντίστοιχα κείμενα.Στο 3ο Κεφάλαιο θα εξεταστεί η χρήση του χρόνου και το κατά πόσο υλοποιείται η κινηματογραφική αντιμετώπισή του από το συγγραφέα. Στο 4ο Κεφάλαιο θα διερευνηθεί αν ο τύπος της κινηματογραφικής αφήγησης επιδρά και σε ποιο βαθμό στο έργο του Βαλτινού και θα αναδειχθούν τα τεκμήρια που επαληθεύουν τον ισχυρισμό αυτόν.Στο 5ο Κεφάλαιο θα εξεταστεί η τεχνική του μοντάζ και του editing στη σύνθεση των πεζογραφημάτων του Βαλτινού και πώς αυτή ρυθμίζει την ταυτότητα τους.Στο 6ο Κεφάλαιο θα αναζητηθούν πιθανές ενσωματώσεις δύο βασικών τεχνικών του κινηματογράφου, της χρήσης του φωτός και του ήχου στο αισθητικό αποτέλεσμα του λογοτεχνικού έργου του Βαλτινού.Στο 7ο Κεφάλαιο θα εξεταστούν στοιχεία διακειμενικής λειτουργίας στην κινηματογραφική μεταφορά του Χρήστου Σιωπαχά, Η κάθοδος των εννιά σε αναφορά με τη νουβέλα του Βαλτινού, Η κάθοδος των εννιά.Στο 8ο Κεφάλαιο θα μελετηθούν περιπτώσεις κινηματογραφικών σεναρίων που συνέγραψε ο συγγραφέας για ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου και πώς αυτές συνδέονται διακειμενικά με το λογοτεχνικό σώμα του.Στο 9ο Κεφάλαιο θα ακολουθήσουν συμπεράσματα για την ερευνητική πορεία της εργασίας. Η διδακτορική εργασία θα ολοκληρωθεί με την παράθεση του παραρτήματος που θα περιέχει μια συνέντευξη του υποψηφίου διδάκτορα με τον συγγραφέα στο ίδρυμα Πέτρος Χάρης τον Οκτώβριο του 2018.