Ο Θεός ως μέτρο όλων των πραγμάτων: στοιχεία Πλατωνικής Θεολογίας: από τους νόμους στην απολογία

Abstract

The present study seeks to bring to the fore some aspects and ideas of the Platonic philosophy that show the prominence of theology in the Platonic work. An attempt is made to highlight and examine the Platonic doctrine ‘God is the measure of all things’ (Laws, 716c4-6). Some basic theological questions are also addressed. For the present study we consider three basic theological questions. How God, the gods, the divine are defined in Plato. God's relationship with man. Man's relationship with God. And in connection with these questions, what is the role of God in Platonic education, in virtues, in politics? Through the examination of seven Platonic works from each period of Plato’s writings, the great importance of temperance is highlighted, which is associated with theology and the doctrine of ‘God is the measure of all’. Assimilation to God is achieved through temperance, combined with wisdom and holiness. Holiness (piety) is claimed to be a virtue that incorporates the four traditional virtues.

Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να φέρει στο προσκήνιο κάποιες όψεις και ιδέες της πλατωνικής φιλοσοφίας που δείχνουν την εξέχουσα σημασία της θεολογίας στο πλατωνικό έργο. Γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί και να εξεταστεί το πλατωνικό δόγμα ‘ο θεός είναι μέτρο όλων των πραγμάτων’ (Νόμοι, 716c4-6). Επίσης, γίνεται προσπάθεια να εξεταστούν κάποια στοιχειώδη θεολογικά ερωτήματα. Για την παρούσα μελέτη ως βασικά θεολογικά ερωτήματα θεωρούμε τρία: Πώς προσδιορίζεται ο θεός, οι θεοί, το θεϊκό στον Πλάτωνα. Η σχέση του θεού με τον άνθρωπο. Η σχέση του ανθρώπου με τον θεό. Και σε συνάρτηση με αυτά τα ερωτήματα, ποιος είναι ο ρόλος του θεού στην πλατωνική παιδεία, στις αρετές, στην πολιτική. Με την εξέταση επτά πλατωνικών έργων από την κάθε περίοδο της πλατωνικής συγγραφής, αναδεικνύεται η μεγάλη σημασία της σωφροσύνης, που συνδέεται με τη θεολογία και το δόγμα ‘μέτρο όλων ο θεός’. Η ομοίωση στον θεό επιτυγχάνεται με τη σωφροσύνη, σε συνδυασμό με τη φρόνηση και την οσιότητα. Η οσιότητα (ευσέβεια) υποστηρίζεται ότι αποτελεί μια αρετή που ενσωματώνει τις τέσσερις παραδοσιακές αρετές.