Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης και διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών: ερευνητική προσέγγιση

Abstract

This dissertation examines the effectiveness of applying Howard Gardner’s Multiple Intelligences (MI) theory in teaching Ancient Greek both with and without the use of Information and Communication Technologies (ICT) to junior high school students. More specifically, it investigates whether and to what extent the use of MI theory triggers learning motivation, affects student psychology and classroom climate positively and improves student academic performance when compared to traditional / conventional teaching methods. The research, which was conducted with 2nd and 3rd year junior high school students, consists of two parts. Part One involves teaching original ancient Greek texts whereas Part Two concerns teaching translated ancient Greek texts with the use of ICT. During Part One, 304 students of the 2nd and 3rd grade were taught original ancient Greek texts through lesson plans based on the MI theory and lesson plans based on traditional teaching. Subsequently, the results of both procedures were compared using various tools, namely student observation, teacher interview, student questionnaire and progress test. During Part Two, 90 2nd graders were taught an extract from the Iliad with the use of ICT. The experimental group were instructed with the use of ICT as implemented within the framework of MI theory. The students in the control group attended a conventional lesson of the same subject with the use of ICT. The tools employed to collect the data in this part of the research were the following: student observation, student questionnaire, progress test. The results were drawn after comparing the data collected from both groups. According to the results from both parts of the research, implementing the MI theory in junior high school classes of ancient Greek, either with or without the use of ICT, enhances the learning process. The research has specifically indicated that introducing lesson plans based on multiple intelligence profiles in the teaching of ancient Greek texts, activates learning motivation to a greater degree than traditional/conventional teaching. By adapting the content of the lesson to the different ways individual students process and comprehend the world, the learning process becomes meaningful and interesting for the learner. Furthermore, when students work together in teams in the ICT room seated not randomly, as it happens in conventional teaching, but in a way that their intelligence profiles are complementary, they make up for the other΄s learning weaknesses. As a result, difficulties during the learning process are more easily overcome and students’ interest and involvement in the lesson remain intact. From the research it is also evident that teaching Ancient Greek within the framework of MI theory has significantly improved student academic performance, affected student psychology and classroom climate positively. Differentiated instruction has enabled even weak learners to comprehend ancient Greek texts and reach learning objectives which in turn improved their self-esteem. Finally, teacher interventions were reduced since students worked together in harmony as they remained focused on their task.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της θεωρίας των Πολλαπλών Τύπων Νοημοσύνης (Π.Τ.Ν.) του Howard Gardner στη διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών στο Γυμνάσιο με ή χωρίς τη χρήση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.). Ειδικότερα, διερευνά εάν και κατά πόσον ενεργοποιούνται κίνητρα μάθησης, μεταβάλλεται θετικά η ψυχολογία των μαθητών και το κλίμα της τάξης και βελτιώνονται οι επιδόσεις των μαθητών συγκριτικά με την παραδοσιακή/συμβατική διδασκαλία. Η έρευνα που διενεργήθηκε σε τάξεις της Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου περιλαμβάνει δύο μέρη. Το Α΄ Μέρος αφορά στη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο και το Β΄ μέρος στη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών από μετάφραση με χρήση των Τ.Π.Ε.. Στο Α΄ μέρος της έρευνας 304 μαθητές/-τριες της Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου διδάχτηκαν αρχαία ελληνικά κείμενα από το πρωτότυπο βάσει σχεδίων διδασκαλίας που συντάχθηκαν σύμφωνα με τις αρχές της θεωρίας των Π.Τ.Ν. και σχεδίων παραδοσιακής διδασκαλίας. Ακολούθησε σύγκριση των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν με την αξιοποίηση ποικίλων μέσων: παρατήρηση, συνέντευξη εκπαιδευτικού, ερωτηματολόγιο μαθητή, τεστ επιδόσεων. Στο Β΄ Μέρος της έρευνας 90 μαθητές/-τριες της Β΄ Γυμνασίου διδάχτηκαν ένα απόσπασμα της Ιλιάδας με χρήση των Τ.Π.Ε.. Η διδασκαλία των μαθητών που απετέλεσαν την πειραματική ομάδα πραγματοποιήθηκε με χρήση των Τ.Π.Ε. στο πλαίσιο της θεωρίας των Π.Τ.Ν.. Οι μαθητές της ομάδας ελέγχου πήραν μέρος σε μια συμβατική διδασκαλία του μαθήματος με χρήση των Τ.Π.Ε.. Για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας αξιοποιήθηκαν τα ακόλουθα μέσα: παρατήρηση, ερωτηματολόγιο μαθητή, τεστ επιδόσεων. Τα αποτελέσματα προέκυψαν από τη σύγκριση των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν για τις δύο ομάδες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τόσο του πρώτου όσο και του δεύτερου μέρους της έρευνας, η εφαρμογή της θεωρίας των Π.Τ.Ν. στη διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών στο Γυμνάσιο με ή χωρίς τη χρήση των Τ.Π.Ε. καθιστά τη μάθηση πιο αποτελεσματική. Ειδικότερα, από την έρευνα προκύπτει ότι ο σχεδιασμός και η οργάνωση της διδασκαλίας αρχαίων ελληνικών κειμένων με βάση το προφίλ νοημοσύνης του μαθητή ενεργοποιεί κίνητρα μάθησης σε μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά με την παραδοσιακή/συμβατική διδασκαλία. Καθώς το περιεχόμενο του μαθήματος προσαρμόζεται στον τρόπο που κάθε μαθητής σκέφτεται και κατανοεί, η μαθησιακή διαδικασία αποκτά νόημα κι ενδιαφέρον για τον μαθητή. Επιπλέον, όταν οι μαθητές συνεργάζονται στο εργαστήριο Πληροφορικής οργανωμένοι όχι τυχαία, όπως στη συμβατική διδασκαλία, αλλά με τρόπο ώστε τα προφίλ νοημοσύνης τους να αλληλοσυμπληρώνονται, ο ένας καλύπτει τις αδυναμίες του άλλου με αποτέλεσμα να ξεπερνιούνται τυχόν δυσκολίες που παρουσιάζονται στην πορεία της μαθησιακής διαδικασίας και να διατηρείται αμείωτο το ενδιαφέρον και η συμμετοχή τους στο μάθημα. Από την έρευνα διαπιστώθηκε ακόμα ότι η διδασκαλία αρχαίων ελληνικών κειμένων στο πλαίσιο της θεωρίας των Π.Τ.Ν. βελτίωσε σημαντικά τις επιδόσεις των μαθητών, μετέβαλε θετικά την ψυχολογία των μαθητών και το κλίμα της τάξης. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία έδωσε την ευκαιρία ακόμα και στους «αδύνατους» μαθητές να κατανοήσουν το μάθημα και να σημειώσουν επιτυχίες, γεγονός που τόνωσε την αυτοπεποίθησή τους. Τέλος, περιορίστηκαν οι παρεμβάσεις του εκπαιδευτικού, καθώς οι μαθητές συνεργάζονταν αρμονικά μένοντας προσηλωμένοι στην εργασία τους.