Εκπαιδευτική πολιτική και καινοτόμες δράσεις στην εκπαίδευση: μία πρόταση εφαρμογής περιβαλλοντικού προγράμματος, με έμφαση στη δημιουργία βιολογικού σχολικού κήπου

Abstract

In the present study, a sample of 216 students was used to investigate their initial ideas about nutrition, preferences and consumption of seasonal vegetables. This was followed by the implementation of a teaching intervention in four public, primary schools in Thessaloniki, two of which were in Eastern and two in Western Thessaloniki. In the study participated 82 third grade primary school students. The teaching intervention lasted one school year and the thematic units with which the students came in contact were directly related to the subject of the Environmental Studies course. The activities of the school textbook were adapted and enriched with experiential activities, while they were accompanied by the creation and implementation of an organic school garden. The nutritional knowledge and nutritional behavior of the students, the preferences and frequency of vegetable consumption, the knowledge and attitudes towards food and seasonality of vegetable and fruit consumption, their attitudes towards gardening and gardening activities were explored. Quantitative and qualitative combination tools (triangulation) were used to draw safe conclusions, such as questionnaires, interviews, and observation. The evaluation of the effect of the teaching intervention took place in three phases: before the teaching intervention, immediately after and one year after its end. The results showed that the experiential way of approaching knowledge, activated the interest and desire of students for learning. Immediately after the end of the teaching intervention and a year later, there was an improvement in nutritional knowledge and behavior of students, higher frequency of consumption of a variety of vegetables, positive attitudes towards the inclusion of seasonality when choosing vegetables and fruits, while they showed very positive attitudes towards gardening and gardening activities.

Στην παρούσα έρευνα αξιοποιήθηκε αρχικά δείγμα 216 μαθητών/τριών προκειμένου να διερευνηθούν οι αρχικές τους ιδέες σχετικά με τη διατροφή, τις προτιμήσεις και την κατανάλωση εποχικών λαχανικών. Ακολούθησε εφαρμογή διδακτικής παρέμβασης σε τέσσερα δημόσια, δημοτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης, δύο εκ των οποίων ήταν στην Ανατολική και δύο στη Δυτική Θεσσαλονίκη. Συμμετείχαν 82 μαθητές/τριες τρίτης τάξης δημοτικού. Η διδακτική παρέμβαση διήρκησε μια σχολική χρονιά και οι θεματικές ενότητες με τις οποίες ήρθαν σε επαφή οι μαθητές/τριες είχαν άμεση σχέση με την ύλη του μαθήματος της Μελέτης του Περιβάλλοντος. Οι δραστηριότητες του σχολικού εγχειριδίου αναπροσαρμόστηκαν και εμπλουτίστηκαν με βιωματικές δραστηριότητες, ενώ πλαισιώθηκαν από τη δημιουργία βιολογικού σχολικού κήπου. Διερευνήθηκαν η διατροφική γνώση και η διατροφική συμπεριφορά των μαθητών/τριών, οι προτιμήσεις και η συχνότητα κατανάλωσης λαχανικών, οι γνώσεις και οι στάσεις τους απέναντι στα τροφοχιλιόμετρα και την εποχικότητα κατανάλωσης λαχανικών και φρούτων, την κηπουρική και τις κηπουρικές δραστηριότητες. Χρησιμοποιήθηκαν συνδυαστικά (τριγωνισμός) ποσοτικά και ποιοτικά εργαλεία για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, όπως τα ερωτηματολόγια, οι συνεντεύξεις και η παρατήρηση. Η αξιολόγηση της επίδρασης της διδακτικής παρέμβασης πραγματοποιήθηκε σε τρεις φάσεις: πριν από τη διδακτική παρέμβαση, αμέσως μετά, καθώς και ένα χρόνο μετά από την ολοκλήρωσή της. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο βιωματικός τρόπος προσέγγισης της γνώσης, ενεργοποίησε το ενδιαφέρον και την επιθυμία των μαθητών/τριών για μάθηση. Αμέσως μετά από το πέρας της διδακτικής παρέμβασης, καθώς και ένα χρόνο αργότερα, παρατηρήθηκε βελτίωση στη διατροφική γνώση και στη συμπεριφορά των μαθητών/τριών, μεγαλύτερη συχνότητα κατανάλωσης ποικιλίας λαχανικών, θετικές στάσεις απέναντι στο συνυπολογισμό της εποχικότητας και των τροφοχιλιομέτρων κατά την επιλογή λαχανικών και φρούτων, ενώ πολύ θετικές στάσεις εμφάνισαν απέναντι στη κηπουρική και τις κηπουρικές δραστηριότητες.