Η διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων μέσω της θεατρικής αγωγής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Abstract

This research investigates the level and way with which theatre education can be useful for the teaching of the Ancient and Modern Greek Language and Literature in Secondary Education. Based on the theoretical background of drama in education as a methodology for the teaching of the philological lessons, the exploratory research derived from the selective application of theatre techniques and conventions taking into account both the limitations of the current conditions of Secondary Education (the lack of familiarization of both the students and philologists in theatre’s education, limited didactic time etcetera). The acquaintance with the subject of theatre education constituted basic criteria for the research planning, while at the same time became a medium for the teaching of philological subjects. During the application of dramatization in the teaching of specific didactic units, which took place in collaboration with the philologist of each class but always with the presence of the existing writer as the basic drama teacher, 1040 students and 30 philologists participated, coming from all the six classes of Greek gymnasium and lyceum (varying in school types) from the prefecture of Heraclion-Crete. The questionnaires given after each class were answered by 768 students and all the philologists. The results were categorized and analyzed statistically (for the inductive analysis of data, the criterion used was x2). The majority of students and philologists expressed a positive opinion for the teaching of the philological lessons through theatre techniques, while they attributed its effectiveness on: comprehension, assimilation of the class which became more pleasant, cultivation of communication and collaboration between students, creative change in the relationship between student and philologist and its effect on students output, active and voluntary participation (including the students characterized as “weak”), cultivation of skills and interests in relation to the subject of teaching. The results were studied based on the gender of students, the school level, the school type and the specific philological subject. The interpretation of the results concludes that as long as there is a specific planning, the dramatization of teaching the philological subjects can be effective for the realization of the achievement of specific goals of these subjects and for the general aims of education (paideia).

Η εργασία έχει ως στόχο να διερευνήσει τον βαθμό και τον τρόπο με τον οποίο η θεατρική αγωγή μπορεί να αποβεί χρήσιμη για τη διδασκαλία της Αρχαίας και της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Με βάση το θεωρητικό υπόβαθρο του ‘δράματος στην εκπαίδευση’ ως μεθοδολογίας για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων, η διερευνητική εμπειρική μελέτη που ακολούθησε στηρίχθηκε στην επιλεκτική εφαρμογή θεατρικών τεχνικών και συμβάσεων, λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη και τους περιορισμούς της σχολικής πραγματικότητας (έλλειψη εξοικείωσης των μαθητών αλλά και των φιλολόγων με τη θεατρική αγωγή, περιορισμένος διδακτικός χρόνος κλπ.). Η γνωριμία με το αντικείμενο της θεατρικής αγωγής αποτέλεσε βασικό κριτήριο σχεδιασμού της έρευνας, ενώ την ίδια στιγμή γινόταν μέσο για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων. Στη δραματοποίηση κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένων διδακτικών ενοτήτων, η οποία έλαβε χώρα σε συνεργασία με τον φιλόλογο του εκάστοτε τμήματος αλλά πάντα με την παρουσία της γράφουσας ως βασικής εμψυχώτριας, συμμετείχαν 1040 μαθητές και 30 φιλόλογοι, από όλες τις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου (διαφορετικών τύπων σχολείων) από το Νομό του Ηρακλείου Κρήτης. Στα ερωτηματολόγια, τα οποία δίνονταν ύστερα από τη διεξαγωγή κάθε διδασκαλίας, απάντησαν 768 μαθητές και όλοι οι φιλόλογοι. Τα αποτελέσματα κατηγοριοποιήθηκαν και αναλύθηκαν στατιστικά (για την επαγωγική ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το κριτήριο x2). Η πλειονότητα των μαθητών και των φιλολόγων διατύπωσε πολύ θετική γνώμη για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων μέσα από τις θεατρικές τεχνικές, ενώ απέδωσε την αποτελεσματικότητά της στα εξής: κατανόηση και αφομοίωση του μαθήματος, το οποίο έγινε πιο ευχάριστο, καλλιέργεια επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, δημιουργική αλλαγή στη σχέση μαθητή - φιλολόγου, επίδρασή της στην απόδοση των μαθητών, ενεργή και αυτόβουλη συμμετοχή όλων (και δη των ώς τότε χαρακτηριζόμενων ως αδιάφορων ή αδύναμων μαθητών) στο μάθημα, καλλιέργεια δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων σε σχέση με το αντικείμενο διδασκαλίας. Τα αποτελέσματα μελετήθηκαν με βάση το φύλο των μαθητών, τη σχολική βαθμίδα, το είδος του σχολείου και το συγκεκριμένο φιλολογικό μάθημα. Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, εφόσον υπάρχει κατάλληλος σχεδιασμός, η δραματοποιημένη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων μπορεί να αποβεί ωφέλιμη για την επίτευξη των ειδικών στόχων των συγκεκριμένων μαθημάτων αλλά και των γενικότερων σκοπών της εκπαίδευσης.