Αγχώδεις διαταραχές σε εφήβους και ενηλίκους: επιδημιολογικές συσχετίσεις, συννοσηρότητα, ανθεκτικότητα

Abstract

INTRODUCTION: Anxiety disorders constantly appear to be more common than other mentaldisorders, with reportedly high lifetime (16, 6%) and one year (10, 6%) prevalence rates. Among them, Panic Disorder and (until recently) Obsessive Compulsive Disorder display significant comorbidity in many epidemiological studies, with serious impact in the quality of patients’ lives.AIM: The aim of the present study was to describe the prevalence and sociodemographic associations of panic disorder (PD), obsessive compulsive disorder (OCD) and related subthreshold symptoms and to appraise the comorbidity, use of services and impact on quality of life of these syndromes, in two representative samples of the adolescent and adult general population in Greece.METHODS: for the purposes of this study 2 samples are used, a) a total of 2427 adolescents (15-18 years) attending senior high schools in Greece were selected for a detailed psychiatric interview and b) a secondary analysis of the 2009-2010 general population Greek psychiatric morbidity survey (4902 participants living in private households, response rate 54%). Psychiatric disorders in both samples were assessed with the revised Clinical Interview Schedule (CIS-R). Quality of life was assessed with the EuroQoL EQ-5D in the second sample. Use of alcohol, nicotine and cannabis, and several socio-demographic and socioeconomic variables were also assessed, RESULTS: a) The prevalence of OCD in the adolescents’ sample was 1.39% (95% confidence interval [CI]: 1.05–1.84) while that of subclinical obsessive–compulsive symptoms was 2.77% (2.22–3.45). Financial difficulties of the family were the only socio-demographic variable that was significantly associated with OCD but not with subclinical symptoms. In the adult population sample 1.69% of the participants (95% confidence interval [CI]: 1.33% – 2.05%) met criteria for OCD while 2.79% met criteria for subthreshold obsessive-compulsive symptoms (95% CI: 2.33% - 3.26%). For both samples, in the adjusted analysis very few sociodemographic associations remained statistically significant. Although the full-blown syndrome was more severe in terms of comorbidity and quality of life our results showed that even subthreshold obsessive-compulsive symptoms were associated with significant comorbidity and reductions in quality of life. Use of mental health services was relatively limited but significantly increased in the case of comorbidity with depression. b) 1.87% of the participants (95% confidence interval [CI]: 1.50% – 2.26%) met criteria for PD and 1.61% metcriteria for subclinical PD (95% CI: 1.26% - 1.96%). PD or subclinical PD was independently associated with a limited number of sociodemographic and socioeconomic variables especially after the adjusted analysis. Both panic related conditions involved significant reductions in quality of life and elevated utilization of health services for both medical and psychological reasons in comparison to healthy participants. CONCLUSION: Both clinical and subclinical versions of the researched syndromes test the levels of public health in Greece with substantial comorbidity and impaired quality of life. The abovementioned consequences appear to be milder in the subclinical syndromes.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Οι αγχώδεις διαταραχές εμφανίζονται σταθερά να είναι οι πιο συχνές ψυχικές παθήσεις, καθώς παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά δια βίου επιπολασμού (16,6%) και επιπολασμού ενός έτους (10,6%). Ανάμεσα τους η Διαταραχή Πανικού και (μέχρι προσφάτως) η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, οι οποίες σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες φαίνεται να παρουσιάζουν σημαντική συννοσηρότητα και γενικότερα σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής. ΣΤΟΧΟΣ της παρούσας διατριβής είναι η εκτίμηση του επιπολασμού της Διαταραχής Πανικού και της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής, των επίπεδων συννοσηρότητας με άλλες ψυχιατρικές διαταραχές καθώς και της επίδρασή των δύο αυτών συνδρόμων στην ποιότητα ζωής των ασθενών και της χρήσης υπηρεσιών υγείας, σε δύο αντιπροσωπευτικά δείγματα του ελληνικού πληθυσμού, εφήβων και ενηλίκων.ΔΕΙΓΜΑ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Χρησιμοποιήθηκε α) δείγμα μαθητών λυκείων ηλικίας 15 – 18 ετών οι οποίοι φοιτούσαν σε 23 σχολικές μονάδες της Ηπείρου, της Αιτωλοακαρνανίας, της Αττικής (Καλλιθέα) και της Πάρου (Ν=2.431) και β) αντιπροσωπευτικό δείγμα του γενικού ενήλικου Ελληνικού πληθυσμού (Ν=4894). Για την εκτίμηση της ψυχιατρικής νοσηρότητας σε κάθε δείγμα χρησιμοποιήθηκε η αναθεωρημένη Κλινική Διαγνωστική Συνέντευξη (CIS-R). Η εξέταση της ποιότητας ζωής στο δεύτερο δείγμα έγινε με την χρήση του εργαλείου EuroQoL EQ-5D. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:α) Ο επιπολασμός της ΙΨΔ στο δείγμα εφήβων ήταν 1.39% (95% διάστημα εμπιστοσύνης [CI]: 1,05%-1,84%) ενώ αυτός των υποκλινικών ιδεοψυχαναγκαστικών συμπτωμάτων ήταν 2.77% [CI]: 2,22%-3,45%). Το 1,69% των ενήλικων συμμετεχόντων (95% διάστημα εμπιστοσύνης [CI]: 1,33%-2,05%) πληρούσαν τα κριτήρια για ΙΨΔ ενώ 2,79% πληρούσαν τα κριτήρια για τα ιδεοψυχαναγκαστικά υποκλινικά συμπτώματα (95% CI: 2.33% - 3,26%). Επίσης και στα δύο δείγματα, στην σταθμισμένη ανάλυση, λίγες κοινωνικοδημογραφικές συσχετίσεις παρέμειναν στατιστικά σημαντικές. Επίσης τόσο η ΙΨΔ όσο και η υποκλινική της εκδοχή , στα δείγματα εφήβων και ενηλίκων, σχετίζονται με σημαντικές εκπτώσεις στην ποιότητα ζωής των και αυξημένη συννοσηρότητα, αν και στην περίπτωση του κλινικού συνδρόμου η επιπτώσεις ήταν πιο σοβαρές. Τέλος η χρήση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας υπήρξε σχετικά περιορισμένη και αυξανόταν σε περίπτωση συννοσηρότητας με κατάθλιψη. β) το 1,87% των συμμετεχόντων (95% διάστημα εμπιστοσύνης [CI]: 1,50%-2,26%) πληρούσαν τα κριτήρια για ΔΠ και 1,61% πληρούσαν τα κριτήρια για τα υποκλινικά συμπτώματα πανικού (95% CI: 1,26% - 1,96%). Η ΔΠ ή τα υποκλινικά συμπτώματα πανικού συσχετίστηκαν μόνο με έναν περιορισμένο αριθμό κοινωνικοδημογραφικών καικοινωνικοοικονομικών μεταβλητών, ειδικότερα μετά την σταθμισμένη ανάλυση. Επίσης και τα δύο αυτά σύνδρομα πανικού σχετίζονται με σημαντικές εκπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών και αυξημένη χρήση των υπηρεσιών υγείας για ψυχολογικά ή παθολογικά αίτια σε σύγκριση με υγιή άτομα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τόσο τα κλινικά σύνδρομα της ΙΨΔ και της ΔΠ όσο και οι υποκλινικέςεκδοχές τους δοκιμάζουν τα επίπεδα υγείας των υπό εξέταση πληθυσμών, και σχετίζονται μεσημαντικές εκπτώσεις στην ποιότητα ζωής τους, καθώς παρατηρούνται υψηλές συννοσηρότητες με άλλες ψυχιατρικές διαταραχές. Οι παραπάνω επιπτώσεις παρουσιάζονται ηπιότερες στα υποκλινικά σύνδρομα.