Ενσυναίσθηση και ηθική κρίση σε παιδιά σχολικής ηλικίας με διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας και μαθησιακές δυσκολίες: ο ρόλος του στρες

Abstract

There is evidence that children with neurodevelopmental disorders may exhibit atypical responses to stress and alterations in concentrations and diurnal secretion of stress hormones. We assessed diurnal profiles and stress responses of salivary cortisol and α-amylase (sAA) in children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), autism spectrum disorder (ASD), and specific learning disorder (SLD) compared to typically developing children (TD). A total of 157 children of both sexes, aged between 6 and 12 years old, took part in the study distributed into four groups: ADHD (N=34), ASD (N=56), SLD (N=43), TD (N=24). Salivary samples were collected at three time points during a day, as well as before and 5 min after an academic performance test and a moral cognition task. ADHD children had lower evening and diurnal sAA levels, adjusted for age. Also, ASD children showed lower diurnal sAA secretion, adjusted for age. The mean percentage change for salivary cortisol and sAA after both tests did not differ between the groups. In conclusion, we demonstrated alterations in diurnal autonomic functioning in children with ADHD and ASD, while HPA axis functioning did not differ between the clinical and the comparison groups.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές μπορεί να παρουσιάζουν άτυπες απαντήσεις στο στρες και μεταβολές στις συγκεντρώσεις και την ημερήσια έκκριση των ορμονών του στρες. Αξιολογήσαμε το ημερήσιο προφίλ και την απάντηση στο στρες της κορτιζόλης σιέλου και της α-αμυλάσης σε παιδιά με Διαταραχή Υπερκινητικότητας/Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠΥ), με Διαταραχή στο Φάσμα του Αυτισμού (ΔΦΑ), και σε παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ΕΜΔ) έναντι των Τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών (TΑ). Συνολικά 157 παιδιά και των δύο φύλων, ηλικίας μεταξύ 6 και 12 ετών, συμμετείχαν στη μελέτη που κατανεμήθηκαν σε τέσσερις ομάδες: ΔΕΠΥ (N=34), ΔΦΑ (N=56), ΕΜΔ (N=43), TΑ (N=24). Τα δείγματα σιέλου συλλέχθηκαν σε τρία χρονικά σημεία κατά τη διάρκεια μιας ημέρας, καθώς και 5 λεπτά πριν και μετά από μια δοκιμασία ακαδημαϊκών επιδόσεων και μια ηθική-γνωστική δοκιμασία. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ είχαν χαμηλότερα βραδινά και ημερήσια επίπεδα α-αμυλάσης σιέλου, προσαρμοσμένα ως προς την ηλικία. Επίσης, τα παιδιά με ΔΑΦ έδειξαν χαμηλότερη ημερήσια έκκριση α-αμυλάσης σιέλου, προσαρμοσμένη για την ηλικία. Η μέση ποσοστιαία μεταβολή για την κορτιζόλη σιέλου και την α-αμυλάση μετά τις δύο δοκιμασίες δεν διέφερε μεταξύ των ομάδων. Εν κατακλείδι, καταδείξαμε μεταβολές στην ημερήσια αυτόνομη λειτουργία σε παιδιά με ΔΕΠΥ και ΔΦΑ, ενώ η λειτουργία του άξονα Υποθάλαμος Υπόφυση Επινεφρίδια (ΥΥΕ) δε διέφερε μεταξύ των κλινικών και της ομάδας σύγκρισης.