Ο ρόλος της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων με 18-φθόριο-δέσοξυ-γλυκόζη(18F-FDGPET/CT) σε ασθενείς με σαρκοείδωση και εξωθωρακική νόσο

Abstract

Aim: Sarcoidosis is a systematic granulomatous disease of unknown cause which presents phenotypic heterogeneity. Although lung is the most common site of disease, extrathoracic involvement occurs in over 50% of patients. 18F-fluoro- 2-deoxyglucose (18F-FDG) positron emission tomography (PET) computed tomography (CT) (18F-FDG PET/CT) defines disease extent more precisely, and may result in a better understanding of sarcoidosis disease behavior and phenotypes expression. This study was designed to determine the usefulness of 18F-FDG PET/CT: a) for the detection of extrathoracic involvement, b) in the phenotyping of sarcoidosis patients c) on therapeutic decisions. Methods: In a single-center study, 195 sarcoidosis Caucasian patients were evaluated with 18F-FDG PET/CT apart from routine work-up. Depending on their treatment approach, patients were divided into 2 groups: 1) treatment-naïve, 2) ever-treated patients. Also, a cluster analysis was used for phenotyping treatment naïve patients. Results: Treatment-naïve were 106 and ever-treated 87. Overall median age was 51 years, 52% were females, Scadding’s stage 0-IV, 12.8%, 40.51%, 41.02%, 4.1%, and 1.54% respectively. Thoracic involvement was revealed in 86.2%, extrathoracic in 67.7%. Cluster analysis performed in treatment-naïve identified four phenotypes: a) thoracic nodal hilar-mediastinal, b) thoracic nodal hilar-mediastinal and lungs, c) an extended thoracic and extra-thoracic only nodal phenotype including inguinal-abdominal- supraclavicular stations, and d) all the above plus systemic organs and tissues such as muscles-bones-spleen and skin. Conclusions: 18F-FDG PET/CT successfully revealed activity in almost any anatomical site, and adds in diagnostic evaluation, disease characterization (phenotyping) and treatment decisions. The proposed phenotypes may prove useful in the design of future studies with homogeneous cohorts facilitating in sarcoidosis patients a personalized medicine approach.

Σκοπός: Η σαρκοείδωση είναι μια συστηματική κοκκιωματώδης νόσος αγνώστου αιτιολογίας η οποία παρουσιάζει φαινοτυπική ετερογένεια. Αν και ο θώρακας είναι η πιο συνηθισμένη θέση ανίχνευσης της νόσου, η εξωθωρακική προσβολή παρατηρείται σε πάνω από το 50% των ασθενών. Η 18F-φθορο-2-δεοξυγλυκόζη, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων, αξονική τομογραφία (18F-FDG PET/CT) καθορίζει την έκταση της νόσου με μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια και μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς της ασθένειας και της έκφρασης των φαινοτύπων. Αυτή η μελέτη σχεδιάστηκε για να προσδιοριστεί ο ρόλος της 18F-FDG PET/CT: α) στην ανίχνευση της εξωθωρακικής προσβολής β) στην φαινοτυπική έκφραση των ασθενών με σαρκοείδωση και γ) στις θεραπευτικές αποφάσεις. Μέθοδος: Εκατόν ενενήντα πέντε ασθενείς με σαρκοείδωση από ένα μοναδικό Ακαδημαϊκό Κέντρο αξιολογήθηκαν με 18F-FDG PET/CT εκτός από τον υπόλοιπο συμβατικό έλεγχο. Ανάλογα με την θεραπευτική τους προσέγγιση οι ασθενείς κατατάχθηκαν σε δύο ομάδες 1) νέοδιαγνωσθέντες ή / και χωρίς θεραπεία στο παρελθόν, 2) σε χρόνιους ασθενείς υπό θεραπεία σε διάρκεια. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε μια ανάλυση κατά συστάδες για τον φαινοτυπικό προσδιορισμό των ασθενών που δεν είχαν λάβει προηγουμένως θεραπεία. Αποτελέσματα: Οι ασθενείς που δεν είχαν λάβει θεραπεία ήταν 106 ενώ 87 είχαν υποβληθεί στο παρελθόν ή ήταν υπό θεραπεία. Η συνολική μέση ηλικία ήταν 51 έτη, 52% ήταν γυναίκες, τα ποσοστά ανά στάδιο Scadding 0-IV ήταν 12,8%, 40,51%, 41,02%, 4,1% και 1,54% αντίστοιχα. Η θωρακική προσβολή αναδείχτηκε σε 86,2% των ασθενών, εξωθωρακική σε 67,7%. Διεξήχθη ανάλυση κατά συστάδες δύο σταδίων, η οποία και κατέταξε τους ασθενείς χωρίς θεραπεία σε τέσσερις φαινοτύπους: α) προσβολή λεμφαδένων πνευμονικών πυλών-μεσοθωρακίου, β) προσβολή λεμφαδένων πνευμονικών πυλών-μεσοθωρακίου αλλά και πνευμόνων, γ) εκτεταμένη θωρακική και εξωθωρακική προσβολή μόνο λεμφαδένων συμπεριλαμβανομένων των βουβωνικών-κοιλιακών και υπερκελειδίων σταθμών και δ) όλα τα παραπάνω καθώς και επιπρόσθετη προσβολή συστηματικών οργάνων και ιστών όπως μυς-οστά-σπλήνας και δέρμα. Συμπεράσματα: Η 18F-FDG PET/CT ανέδειξε με επιτυχία τη μεταβολική δραστηριότητα σε σχεδόν κάθε ανατομική θέση προσθέτοντας νέες σημαντικές πληροφορίες στη διαγνωστική αξιολόγηση, τον χαρακτηρισμό της νόσου (φαινοτυπία) καθώς και στις θεραπευτικές αποφάσεις. Οι προτεινόμενοι φαινότυποι μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμοι στο σχεδιασμό μελλοντικών μελετών με ομοιογενείς ομάδες διευκολύνοντας την εξατομικευμένη ιατρική προσέγγιση των ασθενών με σαρκοείδωση.