Στάσεις και αντιλήψεις γονέων για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στο ελληνικό σχολείο: εμπειρική έρευνα

Abstract

In this doctoral dissertation is examined, for the first time empirically, in the Greek literature research but also in the relevant international data, the recording of the attitudes and perceptions of 1032 parents / guardians about the school religious ed-ucation of their children. An attempt is made to assess the verbal public opinion both for the importance and value of the Religious Course itself and for the quality char-acteristics chosen by the parents, regarding the religious education of the children attending the Greek Primary and Secondary Schools. At the same time, the institu-tional role of parental rights for the religious education of students (parental care) and how it is understood and applied by all parents who are the subjects of research are explored. The factors influencing and shaping the attitude of parents towards the Religious Studies Course are also investigated (eg ideology, beliefs, religiosity, influ-ence of family environment, cultural penetration, personal experiences, social envi-ronment, etc.). The analysis of empirical data was followed by multivariate Latent Class Analysis (LCA), which identifies significantly different groups in the population sample with distinct characteristics, a property that makes the results generalizable to the population. The following findings emerged from the research data: a. The purely orthodox lesson is not rejected, without references to foreign religions. b. The parents' choice for a Religious Studies course with an orthodox orientation and openness to other religions, but in autonomous separate chapters of school text-books, is presented. c. The rejection of the multi-religious character of the lesson is ascertained. D. Emphasizes the need to connect the Religious Studies with the Or-thodox Christian faith, as a component of modern Greek culture. f. It is argued that the Religious Studies is important to bring the student in touch with its parish life Church.

Στην παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζεται, για πρώτη φορά εμπειρικά, στην ελληνική βιβλιογραφική έρευνα αλλά και στα σχετικά διεθνή δεδομένα, η καταγρα-φή των στάσεων και των αντιλήψεων 1032 γονέων/κηδεμόνων για τη σχολική θρη-σκευτική εκπαίδευση των παιδιών τους. Γίνεται απόπειρα αποτίμησης της διαπι-στωτικής κοινής γνώμης τόσο για τη σπουδαιότητα και την αξία του ίδιου του Μα-θήματος των Θρησκευτικών όσο και για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, τα οποία επι-λέγουν οι γονείς, αναφορικά με τη θρησκευτική εκπαίδευση των παιδιών που φοι-τούν στα ελληνικά σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Διε-ρευνάται, παράλληλα, ο θεσμικός ρόλος του γονικού δικαιώματος για τη θρησκευτι-κή εκπαίδευση των μαθητών (γονική μέριμνα) και πώς αυτός κατανοείται και εφαρ-μόζεται από το σύνολο των γονέων που αποτελούν τα υποκείμενα της έρευνας. Εξε-τάζονται ακόμη, οι παράγοντες επιρροής και διαμόρφωσης της στάσης των γονέων απέναντι στο Μάθημα των Θρησκευτικών (π.χ. ιδεολογία, πεποιθήσεις, οικεία θρη-σκευτικότητα, επιρροή οικογενειακού περιβάλλοντος, πολιτισμική διείσδυση, προ-σωπικά βιώματα, κοινωνικός περίγυρος, κ.ά). Για την ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων ακολουθήθηκε πολυμεταβλητή Ανάλυ-ση Λανθανουσών Τάξεων (LCA), η οποία αναγνωρίζει σημαντικά διαφοροποιημένες ομάδες στο πληθυσμιακό δείγμα με διακριτά χαρακτηριστικά, ιδιότητα που καθιστά τα αποτελέσματα γενικεύσιμα στον πληθυσμό. Από τα ερευνητικά δεδομένα προέ-κυψαν τα εξής πορίσματα: α. Δεν απορρίπτεται το αμιγώς ορθόδοξο μάθημα, χωρίς αναφορές σε ξένα θρησκεύματα. β. Παρουσιάζεται η επιλογή των γονέων για ένα Μάθημα των Θρησκευτικών με ορθόδοξο προσανατολισμό και άνοιγμα σε άλλες θρησκείες, αλλά σε αυτόνομα διακριτά κεφάλαια των σχολικών εγχειριδίων. γ. Δια-πιστώνεται η απόρριψη του πολυθρησκειακού χαρακτήρα του μαθήματος. δ. επι-βεβαιώνονται τα υψηλά επίπεδα θετικής εκτίμησης, που αποδίδουν οι γονείς στην αξία και την ωφελιμότητα του Μαθήματος των Θρησκευτικών, την οποία και συνδέουν με τη διδασκαλία του μηνύματος ζωής του ορθόδοξου χριστιανισμού. ε. Υπογραμμίζεται η ανάγκη να συνδέεται το Μάθημα των Θρησκευτικών με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη, ως συστατικό στοιχείο του σύγχρονου ελληνι-κού πολιτισμού. στ. Υποστηρίζεται ότι το Μάθημα των Θρησκευτικών είναι σημαντι-κό να φέρνει σε επαφή τον μαθητή με την ενοριακή ζωή της Εκκλησίας.