Εκπαίδευση, χρηματοοικονομικές δαπάνες και οικονομική ανάπτυξη: η περίπτωση της Ελλάδας μεταπολεμικά (1950 - 2009)

Abstract

The current thesis attempts to investigate the relationship between education and economic growth, in the case of post-war Greece (1950-2009). Education is approached through public education spending, enrollment rates and average years of schooling, and economic growth through a series of fundamental macroeconomic variables. For this purpose, a set of time series is analyzed in depth, concerning educational variables, financial costs, product, population data, funding sources and evaluation indicators of education. The majority of the data was collected from the editions of the Greek Statistics of Education, Greek Statistical Yearbooks and National Accounts of Hellenic Statistical Authority - ELSTAT, as well as from the Penn World Table 9.0 database (Feenstra, Inklaar, and Trimmer, 2015). In the empirical analysis, the relationship between educational variables and product is tested with the use of the Johansen (1988) and Johansen and Juselius (1990) approach and the application of a Vector Error Correction (VEC model). The results indicate the existence of a long-term causal relationship between educational variables and real GDP. Also, through the application of the Toda - Yamamoto (1995) approach, human capital Granger causes economic growth, without the existence of reverse causality.

Στην παρούσα διατριβή διερευνάται η σχέση ανάμεσα στην εκπαίδευση και την οικονομική ανάπτυξη, στην περίπτωση της Ελλάδας μεταπολεμικά (1950-2009). Η εκπαίδευση προσεγγίζεται μέσα από τις δημόσιες εκπαιδευτικές δαπάνες, τα ποσοστά των εγγεγραμμένων και τα μέσα έτη εκπαίδευσης, και η οικονομική ανάπτυξη μέσα από μία σειρά από θεμελιώδεις μακροοικονομικές μεταβλητές. Για το σκοπό αυτό παρουσιάζεται αναλυτικά η πορεία ενός πλήθους χρονολογικών σειρών που αφορά: εκπαιδευτικές μεταβλητές, χρηματοοικονομικές δαπάνες, παραχθέν προϊόν, πληθυσμιακά δεδομένα, πηγές χρηματοδότησης και δείκτες αξιολόγησης της εκπαίδευσης. Ο κύριος όγκος των δεδομένων συλλέχτηκε από τις εκδόσεις των Στατιστικών της Εκπαίδευσης, των Στατιστικών Επετηρίδων και τους Εθνικούς Λογαριασμούς της ΕΛΣΤΑΤ, καθώς και από τη βάση δεδομένων Penn World Table 9.0 (Feenstra, Inklaar, and Trimmer, 2015). Στην εμπειρική ανάλυση χρησιμοποιώντας την προσέγγιση των Johansen (1988) και Johansen and Juselius (1990) και εφαρμόζοντας ένα Διανυσματικό Υπόδειγμα Διόρθωσης Σφαλμάτων (Vector Error Correction, VEC model), επιδιώκεται να ελεγχθεί η σχέση ανάμεσα στην εκπαίδευση και στο παραγόμενο προϊόν. Τα αποτελέσματα της εμπειρικής ανάλυσης, υποδεικνύουν την ύπαρξη μακροχρόνιας σχέσης συνολοκλήρωσης ανάμεσα στην εκπαίδευση και στο πραγματικό ΑΕΠ. Επίσης, εφαρμόζοντας την προσέγγιση των Toda – Yamamoto (1995) διαπιστώνεται ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο αιτιάζει κατά Granger την οικονομική ανάπτυξη, χωρίς να διαπιστώνεται αντίστροφη σχέση αιτιότητας.