Ανατομική μελέτη και ανάλυση της μηχανικής της πρώτης και δεύτερης ακτίνας του πρόσθιου άκρου ποδός και συσχέτιση με βλαισό μεγάλο δάκτυλο

Abstract

Aim. The purpose of this doctoral dissertation was the anatomical study and mechanical analysis of the foot first and second ray in patients with hallux valgus and their comparison with individuals without hallux valgus. Another aim of this doctoral dissertation was to evaluate the hallux valgus degree with respect to the severity of that deformity. Subjects and Methods. The study sample included 181 feet of 122 patients with hallux valgus and 424 feet of 212 individuals without hallux valgus deformity as a control group. The severity of the hallux valgus disorder was classified according the Manchester scale. Hallux valgus and first intermetatarsal angles were measured. The AOFAS score was determined on all individuals in the hallux valgus and the control group by a trained professional to use the instrument. Plantar loading patterns were determined on all individuals in the hallux valgus and the control group as they stood barefoot across a pressure platform which was designed by the Comex S.a. company. The measuring system (software) of the pelmatographer used in this study was the Biomec 2011. The study sample included also 12 cadaveric limbs with HV and 10 cadaveric limbs without HV deformity as a control group. Hallux valgus angle ( HVA), first to second intermetatarsal angle (IMA) and first to fifth IMA were measured. The shape of the first metatarsal head and the position - orientation of the sesamoid bones were recorded. Results. The AOFAS scores differed statistically significant between the four grades of the Manchester scale. Strong negative correlations were found between the AOFAS score, the hallux valgus angle and the first intermatatarsal angle as well. Statistically significant differences between the four grades of Manchester grading scale were present only for the mean pressures under the hallux (T1), the first (M1) and second (M2) metatarsal heads. Strong positive correlations were found between hallux valgus angle and first-second intermetatarsal angle with the pressures under the first metatarsal head, the second metatarsal head and hallux. As the value of the angle increases, the mean pressure value is higher. There was a statistically significant difference between the cadaveric material of HV feet and normal feet regarding the position of the sesamoid ossicles and the first to fifth IMA but at the same time the mean ¬value of that angle was found to be normal in both groups. Although the round shape of the first metatarsal head was in numerical predominance in HV group, there was no statistically significant difference of the first metatarsal head shape between the above two groups. Conclusions. The Manchester grading scale could be a useful clinical tool because, providing information not only about the severity of the hallux valgus, but also about the general condition of the foot, pain and gait parameters.The foot width is increased in patient with HV, however, the assessment of first to fifth IMA does not constitute a reliable and useful tool for the determination of the degree of the HV deformity.

Σκοπός. Σκοπός της διδακτορικής διατριβής είναι η ανατομική μελέτη και η μηχανική ανάλυση της πρώτης και δεύτερης ακτίνας του άκρου ποδός σε ασθενείς με βλαισό μεγάλο δάκτυλο και η σύγκριση με φυσιολογικούς. Μέρος της διατριβής αποτελεί και η σταδιοποίηση της παραμόρφωσης, αλλά και η συσχέτιση με την κλινική βαρύτητα της διαταραχής. Υλικό και μέθοδοι. Το δείγμα της μελέτης αποτελείται από 181 άκρους πόδες από 122 ασθενείς με βλαισό μεγάλο δάκτυλο και 424 άκρους πόδες από 212 συμμετέχοντες χωρίς διαταραχή βλαισού μεγάλου δακτύλου. Η ταξινόμηση της βαρύτητας της διαταραχής του βλαισού μεγάλου δακτύλου έγινε με βάση την κλίμακα Manchester. Μετρήθηκαν οι γωνίες απαγωγής του μεγάλου δακτύλου και πρώτου-δεύτερου μεταταρσίου. Με τη χρήση ειδικού πελματογραφικού μηχανήματος (Comex S.a.) με εξελιγμένο λογισμικό αναλύσεων (Βiomec 2011) έγινε μέτρηση των πελματιαίων πιέσεων στους συμμετέχοντες στη μελέτη. Καθορίστηκε για τους συμμετέχοντες στη μελέτη και το σκορ της Αμερικάνικης Ορθοπαιδικής Κοινότητας Ποδιού και Αστραγάλου «American Orthopaedic Foot and Ankle Society Score, AOFASscore» από έναν ειδικά εκπαιδευμένο ορθοπαιδικό. Έγινε ανατομική μελέτη πτωματικού υλικού 12 κάτω άκρων με βλαισό μεγάλο δάκτυλο και 9 κάτω άκρων χωρίς βλαισό μεγάλο δάκτυλο. Μετρήθηκαν οι γωνίες απαγωγής μεγάλου δακτύλου, πρώτου-δεύτερου μεταταρσίου, πρώτου-πέμπτου μεταταρσίου και έγινε καταγραφή της θέσης των σησαμοειδών οστών και του σχήματος της κεφαλής του πρώτου μεταταρσίου. Αποτελέσματα. Οι μέσες τιμές του AOFAS σκορ διέφεραν στατιστικά σημαντικά στις κατηγορίες της κλίμακας Manchester. Iσχυρές αρνητικές συσχετίσεις βρέθηκαν ανάμεσα στο AOFAS σκορ και τη γωνία απαγωγής του μεγάλου δακτύλου αλλά και με τη γωνία πρώτου-δεύτερου μεταταρσίου. Στατιστικά σημαντικές διαφορές των μέσων τιμών των πελματιαίων πιέσεων κάτω από τον μεγάλο δάκτυλο, το πρώτο και δεύτερο μετατάρσιο ανευρέθηκαν ανάμεσα στις κατηγορίες της κλίμακας Manchester. Ισχυρές θετικές συσχετίσεις βρέθηκαν ανάμεσα στη γωνία απαγωγής του μεγάλου δακτύλου και στις πελματιαίες πιέσεις κάτω από το μεγάλο δάκτυλο, το πρώτο και δεύτερο μετατάρσιο. Μέσες θετικές συσχετίσεις βρέθηκαν ανάμεσα στη γωνία πρώτου-δεύτερου μεταταρσίου και στις πελματιαίες πιέσεις κάτω από το μεγάλο δάκτυλο, το πρώτο και δεύτερο μετατάρσιο. Στατιστικά σημαντική διαφορά της θέσης των σησαμοειδών οστών και της γωνίας πρώτου-πέμπτου μεταταρσίου βρέθηκε ανάμεσα στο πτωματικό υλικό με βλαισό μεγάλο δάκτυλο και στην ομάδα ελέγχου αλλά παράλληλα η μέση τιμή της γωνίας ήταν φυσιολογική και στις δύο ομάδες. Παρόλο που το σφαιρικό σχήμα της κεφαλής του πρώτου μεταταρσίου υπερτερούσε αριθμητικά στην ομάδα των κάτω άκρων με βλαισό μεγάλο δάκτυλο, δεν ανευρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές όσον αφορά στο σχήμα της κεφαλής ανάμεσα στις δύο ομάδες. Συμπεράσματα. H κλίμακα Manchester μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο κλινικό εργαλείο, παρέχοντας πληροφορίες όχι μόνο για τη σοβαρότητα του βλαισού μεγάλου δακτύλου αλλά και για τη γενική κατάσταση του άκρου ποδός, τον πόνο και για παραμέτρους βάδισης. Το εύρος του ποδιού αυξάνει σε ασθενείς με βλαισό μεγάλο δάκτυλο αλλά η γωνία πρώτου-πέμπτου μεταταρσίου δεν αποτελεί αξιόπιστο δείκτη για την εκτίμηση της κλινικής βαρύτητας της διαταραχής.