15+1 γυναίκες αρχιτέκτονες στην Αθήνα: αναγνώσεις της διαδρομής του βίου

Abstract

This thesis studies the intersections of gender, space and time in the professional and everyday lives of women architects who live/d and practice/d their profession in Athens. It is based on participatory observation as well as 15 life stories of women architects of different age, social background, career status and personal life.The completion, analysis and interpretation of all interviews follow methodologies and practices developed in the domain of qualitative epistemologies in different scientific fields in the social sciences, oral history, urban studies and gender studies. Based on the principles of openness, self-reflection and self-reference, the thesis aims to uncover personal views and experiences. The analysis, however, provides clear understandings of the interaction between individual and collective.The thesis gives a contemporary overview of women architects' professional identity, highlighting various versatile characteristics, as they change under different circumstances and over time. It also unveils the strong interaction between personal and professional life, pointing to the inadequacy of separating the two spheres. Moreover, the study of women’s everyday life questions the distinction between paid/non paid work, redefines binaries, such as public/private space, leisure/working time, production/reproduction etc, and points at the effective ways in which women architects seek to establish a unified personal/private and public way of life at home, in the neighborhood, at work, in the city. Women architects are the focus of the thesis in their capacity to shape social relations and urban space based on their professional skills, but mostly because of the ways in which they manage to shape meaningful everyday lives in it.

Η παρούσα διατριβή μελετά την αλληλεπίδραση και διαπλοκή του φύλου, του χώρου, του χρόνου στον εργασιακό βίο (ζωή) και την καθημερινότητα γυναικών αρχιτεκτόνων που ζουν/έζησαν και εργάζονται/εργάστηκαν στην Αθήνα. Βασίζεται στη συμμετοχική παρατήρηση και σε 15 βιογραφικές αφηγήσεις με γυναίκες αρχιτέκτονες με διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά ηλικίας, ταξικής καταγωγής, θέσης στο επάγγελμα και προσωπικής ζωής. Η πραγματοποίηση, ανάλυση και ερμηνεία των συνεντεύξεων γίνεται με συνδυασμό μεθόδων και πρακτικών που επηρεάζονται από ποικίλα επιστημολογικά ρεύματα της ποιοτικής κοινωνικής έρευνας, της προφορικής ιστορίας, των επιστημών του χώρου και του φύλου. Βασίζεται στις αρχές της ανοικτότητας, της αναστοχαστικότητας και της αυτοαναφορικότητας. Η έρευνα στοχεύει να αναδείξει τους υποκειμενικούς τρόπους βίωσης, ωστόσο οι παρατηρήσεις που προκύπτουν, αναδεικνύουν τις διαπλοκές του ατομικού - κοινωνικού.Η έρευνα συγκροτεί μια επίκαιρη περιγραφή της εργασιακής ταυτότητας της "αρχιτέκτονα" και αναδεικνύει τα πολυποίκιλα και ρευστά χαρακτηριστικά που παίρνει κάτω από διαφορετικές συνθήκες και στη διάρκεια του χρόνου. Αναδεικνύει την ισχυρή αλληλεπίδραση της προσωπικής με την εργασιακή ζωή, επισημαίνοντας την ανεπάρκεια του διαχωρισμού των δύο σφαιρών. Η μελέτη της καθημερινότητας των γυναικών αμφισβητεί διαχωρισμούς μεταξύ αμειβόμενης και μη εργασίας, επαναπροσδιορίζει τα δίπολα δημόσιος/ιδιωτικός χώρος, ελεύθερος χρόνος/χρόνος δουλειάς παραγωγή/αναπαραγωγή και αναδεικνύει τους ενεργούς τρόπους με τους οποίους οι γυναίκες αρχιτέκτονες βιώνουν και προσπαθούν να διαμορφώσουν έναν ενιαίο προσωπικό και κοινωνικό χώρο σε επίπεδο σπιτιού, γειτονιάς, εργασίας και πόλης. Οι γυναίκες αρχιτέκτονες τίθενται στο επίκεντρο της έρευνας ως παραγωγοί των κοινωνικών σχέσεων και του αστικού χώρου λόγω επαγγελματικής ιδιότητας, κυρίως όμως λόγω της καθημερινής τους ζωής σε αυτόν.