Η επίδραση της συναισθηματικής νοημοσύνης του άγχους και του θυμού στην υγεία και στη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής εφήβων μαθητών: συγκριτική μελέτη στα γυμνάσια και στα γενικά λύκεια της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της Περιφέρειας Αττικής

Abstract

Introduction: Health-related quality of life (HRQOL) refers to a multidimensional concept that describes the physical, functional, social and psychological aspects of the well-being and functionality of the individual. Studies that reflect the view of children and adolescents on their well-being, functionality and identifying factors that can affect the above are currently only available at a preliminary stage.Aim: The purpose of this doctoral thesis was to investigate the impact of emotional intelligence, anxiety and anger on the health and HRQOL of adolescents. An additional objective was to test the psychometric qualities of the Greek translation of Trait Emotional Intelligence Questionnaire- Adolescent Short Form (TEIQue-ASF).Method: This study was conducted in two stages which included different studied populations. At the first stage, the sample (cluster sampling) consisted of 440 adolescents (response rate: 80%), attending public schools in the region of Laconia. In order to test the psychometric properties of the TEIQue-ASF scale, the following was assessed: a) internal consistency, b) convergent and c) incremental validity. To achieve this, four questionnaires were provided to students: the TEIQue-ASF scale, the Core Self Evaluation Scale (CSES), the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ), and the Somatic Complaint List (SCL). At the second stage of the study, the cluster sampling consisted of 501 students (75% response rate) attending public schools in the Peloponnese and Attica regions. In order to address the research question, students were asked to complete the: a) Kidscreen-27 scale, which assesses the HRQOL, b) Spence Children's Anxiety Scale, c) Anger Expression Scale, d) Somatic Complaint List and e) TEIQue-ASF. The t (student's t-test) was used to investigate the relationship between a quantitative variable that followed the normal distribution and a bisectal variable. In the case that the dependent variable was a quantitative variable and >2, independent variables were significant in the bivariate analysis and multivariate linear regression was applied. Results: The TEIQue-ASF scale demonstrated good internal consistency (Cronbach's alpha: 0.87). The instrument’s score demonstrated good internal consistency and was significantly correlated with core self-evaluations as well with somatic complaints, self-report psychopathology, and personal strengths. It also explained a statistically significant increase in the prediction of outcome variables beyond core self-evaluations. In the second stage of the study, we observed a positive and statistically significant correlation between Trait EI and HRQOL (r= 0.65, p =0.01) and its individual dimensions. In addition, TEIQue-ASF showed a negative strong and statistically significant correlation with the SCL scale (r = -0.48, p<0.001). The overall score on the SCAS showed a strong and statistically significant correlation with the total score of Kidscreen-27 scale (r = -0.33, p =0.01) as well in its dimensions. Also, increased levels of anxiety were associated with a high incidence of physical complaints (r = 0.58, p <0.001). The scores in the dimensions of trait anger, anger out and anger in showed statistically significant correlations with somatic complaints (r= 0.36, -0.19 and -0.23 respectively, for p <0.001) and HRQOL (r = -0.43, p <0.001). The three independent variables explained a statistically significant amount of variance of the HRQOL (R2Adj = .45, p <0.001) and somatic complaints (R2Adj = 0.49, p<0.001). As far as the demographic variables are concerned, age, gender and place of residence appeared to have a significant effect on the HRQOL and somatic complaints.Conclusions: Trait EI, anxiety and anger have a significant impact on the health and health-related quality of life of the teenage population.

Εισαγωγή: Η σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής (ΣΥΠΖ) αφορά σε μια πολυδιάστατη έννοια που περιγράφει τις σωματικές, λειτουργικές, κοινωνικές και ψυχολογικές πτυχές της ευημερίας και της λειτουργικότητας του ατόμου. Οι έρευνες, που αντικατοπτρίζουν την άποψη των παιδιών και εφήβων για την ευημερία, τη λειτουργικότητά τους καθώς και για τους προσδιοριστικούς παράγοντες που δύνανται να επηρεάσουν τα ανωτέρω, είναι προς το παρόν διαθέσιμες μόνο σε στοιχειώδη μορφή. Σκοπός: Σκοπός της διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση της επίδρασης της συναισθηματικής νοημοσύνης (ΣΝ), του άγχους και του θυμού στην υγεία και στη ΣΥΠΖ των εφήβων. Επιμέρους στόχο αποτελεί η διερεύνηση των ψυχομετρικών ιδιοτήτων της ελληνικής μετάφρασης της σύντομης μορφής της κλίμακας Συναισθηματικής Νοημοσύνης ως Χαρακτηριστικό Γνώρισμα της Προσωπικότητας (TEIQue-ASF) που αφορά σε εφηβικό πληθυσμό.Μέθοδος: Η παρούσα μελέτη εκπονήθηκε σε δύο φάσεις που συντελέστηκαν σε διαφορετικούς μελετώμενους πληθυσμούς. Στην πρώτη φάση, το δείγμα (cluster sampling) αποτελούταν από 440 εφήβους (ποσοστό ανταπόκρισης: 80%), που φοιτούσαν σε δημόσια σχολεία του νομού Λακωνίας. Προκειμένου να εκτιμηθούν οι ψυχομετρικές ιδιότητες της κλίμακας TEIQue-ASF αξιολογήθηκε: α) η αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας, β) η συγκλίνουσα και γ) η επαυξητική εγκυρότητά της. Προς επίτευξη των ανωτέρω χορηγήθηκαν στους μαθητές τέσσερα ερωτηματολόγια: η κλίμακα TEIQue-ASF, η κλίμακα Κεντρικού Μηχανισμού Αυτό-Αξιολόγησης (CSES), η κλίμακα Δυνατοτήτων και Δυσκολιών (SDQ) και ο Κατάλογος Σωματικών Παραπόνων (SCL). Στη δεύτερη φάση της μελέτης, το δείγμα (cluster sampling) απαρτιζόταν 501 μαθητές (ποσοστό ανταπόκρισης 75%), που φοιτούσαν σε δημόσια σχολεία της περιφέρειας Πελοποννήσου και Αττικής. Για τη διερεύνηση του ερευνητικού ζητουμένου οι μαθητές κλήθηκαν να συμπληρώσουν: α) την κλίμακα Kidscreen-27, που αφορά στην αξιολόγηση της ΣΥΠΖ, β) την κλίμακα Αξιολόγησης Θυμού για παιδιά και εφήβους (AES), γ) την κλίμακα Άγχους για Παιδιά (SCAS), δ) τον Κατάλογο Σωματικών Παραπόνων (SCL) και ε) την κλίμακα TEIQue-ASF. Για τη διερεύνηση της ύπαρξης σχέσης μεταξύ μιας ποσοτικής μεταβλητής που ακολουθούσε την κανονική κατανομή και μιας διχοτόμου μεταβλητής χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος t (student’s t-test). Στην περίπτωση που η εξαρτημένη μεταβλητή ήταν ποσοτική μεταβλητή και >2 ανεξάρτητες μεταβλητές προέκυψαν σημαντικές στη διμεταβλητή ανάλυση, εφαρμόστηκε πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση (multivariate linear regression). Αποτελέσματα: Η κλίμακα TEIQue-ASF εμφάνισε καλή εσωτερική συνοχή (cronbach’s alpha :0.87). Η βαθμολογία της παρουσίασε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με τις βαθμολογίες των κλιμάκων CSES, SDQ και SCL, παρέχοντας ενδείξεις για τη συγκλίνουσα εγκυρότητά της. Επιπλέον, η κλίμακα TEIQue-ASF ερμήνευσε μεγαλύτερο ποσοστό της διακύμανσης των εξαρτημένων μεταβλητών σε σύγκριση με την κλίμακα CSES εμφανίζοντας επαυξητική εγκυρότητα. Όσον αφορά το δεύτερο στάδιο της μελέτης παρουσιάστηκαν θετικά ισχυρές και στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις ανάμεσα στη ΣΝ και τη ΣΥΠΖ (r=0.65, p=0.01) και τις επιμέρους διαστάσεις της (σχολείο και μάθηση, σωματικές δραστηριότητες και υγεία, γενική διάθεση και συναισθήματα, οικογένεια και ελεύθερος χρόνος, φίλοι). Επιπλέον, η ΣΝ εμφάνισε αρνητικά ισχυρή και στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την κλίμακα SCL (r= -.48, p< 0.001). Η συνολική βαθμολογία στην κλίμακα του Άγχους παρουσίασε αρνητικά ισχυρή και στατιστικά σημαντική συσχέτιση τόσο με τη συνολική βαθμολογία της κλίμακας της ΣΥΠΖ (r=-0.33, p=0.01), όσο και με τις επιμέρους διαστάσεις της (σχολείο και μάθηση, σωματικές δραστηριότητες και υγεία, γενική διάθεση και συναισθήματα, οικογένεια και ελεύθερος χρόνος, φίλοι). Επίσης, αυξημένα επίπεδα άγχους συνδέθηκαν με υψηλή συχνότητα σωματικών παραπόνων (r=0.58, p<0.001). Οι βαθμολογίες στις διαστάσεις του θυμού ως γνώρισμα, της εξωτερίκευσης καθώς και της καταστολής παρουσίασαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις τόσο με την κλίμακα σωματικών παραπόνων (με r 0.36, -0.19 και -0.23 αντίστοιχα, για p<0.001) όσο και με τη συνολική βαθμολογία στην κλίμακα της ΣΥΠΖ (r=-0.43, p<0.001) και τις επιμέρους διαστάσεις της (σχολείο και μάθηση, σωματικές δραστηριότητες και υγεία, γενική διάθεση και συναισθήματα, οικογένεια και ελεύθερος χρόνος, φίλοι). Οι τρεις ανεξάρτητες μεταβλητές (συναισθηματική νοημοσύνη, άγχος και θυμός) ερμήνευσαν, από κοινού, ένα υψηλό ποσοστό της διακύμανσης της ΣΥΠΖ (R2Adj= .45, p<0.001) και των σωματικών παραπόνων (R2Adj= .49, p<0.001). Όσον αφορά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά η ηλικία, το φύλο καθώς και ο τόπος διαμονής φάνηκε να έχουν σημαντική επίδραση στις μεταβλητές της μελέτης.Συμπεράσματα: Η ΣΝ, το άγχος και ο θυμός έχουν σημαντική επίδραση στην υγεία και στη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής του εφηβικού πληθυσμού.