Αξιολόγηση της επαγγελματικής εξουθένωσης στους επαγγελματίες υγείας και ψυχικής υγείας

Abstract

Objective: The objective of the present study was to investigate possible differences in professional burnout between health care workers in medical and mental health sector, to identify the factors responsible for burnout in the two aforementioned sectors and to compare levels of psychological disturbances in medical and mental health care personnel. Material and methods: The sample constituted of randomly selected 240 workers in medical health sector and 217 in mental health sector, aged 41.8± 7.9 years old. Maslach’s Burnout Inventory (MBI) was used to evaluate burnout and the Symptoms Rating Scale for Depression and Anxiety questionnaire (SRSDA) was used to evaluate psychological distress. Descriptive statistics was initially generated for sample characteristics. T-test was used to compare means of burnout and SRSDA scores between the two health sectors. Regression models were used to identify the factors responsible for burnout and to investigate relation between burnout dimensions and SRSDA scores. Statistical significance was set at p<0.05. Results: Mean age did not differ significantly between the two groups, being 42 years in medical health and 41 years in mental health sector. The majority of health professionals were women. Workers in medical sector had statistically more years in the profession. Over 50 % of workers in mental health sector showed low emotional exhaustion and depersonalization, while one third of them gave a high personal accomplishment score. Mental health professionals showed statistically significantly lower scores in emotional exhaustion and depersonalization, in comparison with medical sector workers. Medical health professionals showed statistically significantly higher scores in all subscales of SRSDA in comparison with mental sector workers. Professional longevity was the most important factor influencing burnout of mental health care workers, while selection of profession for humanistic reasons and professional role understanding were the most important factors of burnout among medical health care workers. Conclusions: Mental health care workers had overall low levels of emotional exhaustion and depersonalization, significantly lower than medical care staff. Different working environments and working experience were found to influence the development of burnout in health care workers. Psychological distress occurs lower in mental health care workers when they are compared to their medical peers. Professional longevity, role understanding and professional selection rationale emerged as the most important factors influencing the burnout of medical and mental health care workers.

Στόχος: Στόχος της παρούσας διατριβής ήταν να διερευνηθούν πιθανές διαφορές στην επαγγελματική εξουθένωση εργαζομένων του τομέα υγείας και εργαζομένων του τομέα ψυχικής υγείας, να προσδιοριστούν οι παράγοντες που ευθύνονται για την επαγγελματική εξουθένωση στους δύο προαναφερόμενους τομείς και να συγκριθούν τα επίπεδα πιθανής ψυχικής διαταραχής στο προσωπικό του τομέα υγείας και ψυχικής υγείας. Μεθοδολογία: Δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 240 εργαζόμενοι του τομέα υγείας και 217 εργαζόμενοι του τομέα ψυχικής υγείας, ηλικίας 41.8± 7.9 ετών, οι οποίοι επιλέχθησαν τυχαία. Το ερωτηματολόγιο Maslach Burnout Inventory (MBI) χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση της επαγγελματικής εξουθένωσης και το ερωτηματολόγιο Symptoms Rating Scale for Depression and Anxiety (SRSDA) χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση της ψυχικής κατάστασης των εργαζομένων. Περιγραφική στατιστική χρησιμοποιήθηκε για την περιγραφή των χαρακτηριστικών του δείγματος. Το t-test χρησιμοποιήθηκε για τη σύγκριση των μέσων τιμών των αποτελεσμάτων του MBI και του SRSDA μεταξύ των δύο τομέων εργασίας. Η ανάλυση παλινδρόμησης χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό των παραγόντων που ευθύνονται για την επαγγελματική εξουθένωση και για τη διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στις διαστάσεις της επαγγελματικής εξουθένωσης και στις διαστάσεις του SRSDA. Η στατιστική σημαντικότητα ορίστηκε με τιμή p<0.05. Αποτελέσματα: Η μέση ηλικία δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των δύο ομάδων και ήταν 42 έτη για τους εργαζόμενους του τομέα υγείας και 41 έτη για τους εργαζόμενους του τομέα ψυχικής υγείας. Η πλειοψηφία των εργαζομένων ήταν γυναίκες. Οι εργαζόμενοι του τομέα υγείας είχαν στατιστικά περισσότερα χρόνια στο επάγγελμα. Πάνω από το 50% των εργαζομένων του τομέα ψυχικής υγείας παρουσίασε χαμηλή συναισθηματική εξάντληση και αποπροσωποίηση, ενώ το ένα τρίτο από αυτούς σημείωσε υψηλή βαθμολογία στη διάσταση των προσωπικών επιτευγμάτων. Οι εργαζόμενοι στο χώρο της ψυχικής υγείας παρουσίασαν στατιστικώς σημαντικά χαμηλότερες βαθμολογίες στη συναισθηματική εξάντληση και την αποπροσωποίηση σε σχέση με τους εργαζόμενους του τομέα υγείας. Οι εργαζόμενοι του τομέα υγείας είχαν στατιστικώς σημαντικά υψηλότερες τιμές σε όλες τις υποκλίμακες του SRSDA σε σχέση με τους εργαζόμενους του τομέα ψυχικής υγείας. Η μεγαλύτερη επαγγελματική προϋπηρεσία παρουσιάστηκε ως ο πιο σημαντικός παράγοντας επιρροής της επαγγελματικής εξουθένωσης των εργαζομένων στο χώρο της ψυχικής υγείας, ενώ στον τομέα υγείας οι πιο σημαντικοί παράγοντες επιρροής της επαγγελματικής εξουθένωσης ήταν η αρχική επιλογή του επαγγέλματος για ανθρωπιστικούς λόγους και ο κατανοητός εργασιακός ρόλος. Συμπεράσματα: Οι εργαζόμενοι στον τομέα ψυχικής υγείας παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα συναισθηματικής εξάντλησης και αποπροσωποίησης σε σχέση με τους εργαζόμενους του τομέα υγείας. Διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα και εργασιακή εμπειρία βρέθηκαν να επηρεάζουν την ανάπτυξη επαγγελματικής εξουθένωσης στους εργαζόμενους του τομέα υγείας. Η ψυχολογική καταπόνηση είναι μικρότερη στους εργαζομένους του τομέα ψυχικής υγείας, όταν συγκρίνεται με αυτήν των συναδέλφων τους στον τομέα υγείας. Η επαγγελματική προϋπηρεσία, η κατανόηση του εργασιακού ρόλου και ο λόγος επιλογής του επαγγέλματος παρουσιάσθηκαν ως οι σημαντικότεροι παράγοντες επιρροής της επαγγελματικής εξουθένωσης των εργαζομένων του τομέα υγείας και ψυχικής υγείας.