Συσχέτιση των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των υπερήχων, μετά από την έγχυση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού μέσου, με παθολογοανατομικούς προγνωστικούς παράγοντες στον καρκίνο του μαστού

Abstract

Breast cancer is by far the most frequent cancer among women worldwide. However, the range in mortality rates between world regions is less than that for incidence of the disease, because of the more favorable survival of breast cancer in high-incidence developed regions. This can be explained by the early diagnosis of the disease and the administration of the appropriate chemotherapy in time, adapted to tumor special pathological characteristics.Last decades, important advances have taken place on the domain of breast cancer pathological classification, for a long time based on the use of tumors histological characteristics, namely tumor's size, its histological type and grade, as well as the axillary lymph nodes status. By the introduction of immunohistochemistry, new prognostic factors, indicative of tumor's aggressiveness, came up, namely estrogen and progesterone receptors, Human Epidermal growth factor Receptor 2 (HER2), as well as Ki-67 and p53 core proteins expression. Taking them into account, the chemotherapy has been even more adopted to the special tumors characteristics, maximizing its effectiveness and minimizing its side effects.On the other side, the introduction of contrast media in ultrasound imaging increased the receiving information, while making it possible to demonstrate the tumors microcirculation and thus to map tumors angiogenesis. Contrast-enhanced ultrasound in breast cancer has already been used, in order to differentiate between benign and malignant lesions, before the surgery. However, little is known about the correlation between qualitative and quantitative characteristics of contrast-enhanced ultrasound and pathological prognostic factors in breast cancer, which could render ultrasound an important and non invasive diagnostic tool in the selection of the ideal specialized protocol, before the surgery. The aim of this study was to explore the correlation between contrast-enhanced ultrasound characteristics and pathological prognostic factors.A retrospective study of 34 malignant breast lesions in 32 women was conducted. The women's mean age was 60.6 years. The lesions malignant nature was pathologically documented.Imaging findings after the contrast-enhanced ultrasound examination included qualitative characteristics (lesion's enhancement degree and order, internal lesion homogeneity, presence of perfusion defects and radial vessels, blurring lesion margins, perilesional enhancement and internal sentinel lymph node homogeneity), as158well as quantitative characteristics (peak intensity, time to peak, mean transit time, regional blood volume and regional blood flow).On the other hand, information received after tumors surgical resection and pathological study included classic histological prognostic factors (tumor size, histological type and grade, necrosis within the tumor and infiltration of sentinel lymph node), as well as molecular prognostic factors (estrogen and progesterone receptor status, presence of HER2, Ki-67 and p53).Multivariate analysis demonstrated statistically significant relationships between some qualitative ultrasound characteristics, after contrast media administration, and some pathological prognostic factors. To illustrate, blurred lesion margins were observed more often in tumors of high histologic grade and in estrogen receptors negative tumors, while perilesional enhancement was associated with positive Ki-67 expression. Additionally, heterogeneous internal sentinel lymph node enhancement was associated with malignant infiltration of the node. These results are in accordance with previous publications.However, no correlation between quantitative contrast-enhanced ultrasound characteristics and pathological prognostic factors was observed. The fact was attributed to possible methodological faults during image processing, indicating the need for further investigation in this area, probably by using more specialized parameters.This study verifies statistically significant relationships between some qualitative ultrasound characteristics, after contrast media administration, and some pathological prognostic factors in breast cancer, indicating that contrast enhanced ultrasound has the potential to play an important role in the identification of patient prognosis in breast cancer and affect the decision about the optimal therapeutic protocol.

Ο καρκίνος του μαστού είναι παγκοσμίως ο πιο συχνός τύπος καρκίνου στις γυναίκες, με μεγάλη διαφορά ως προς τη συχνότητα εμφάνισης από τον δεύτερο. Ωστόσο, οι διακυμάνσεις της θνησιμότητας, μεταξύ των διαφορετικών περιοχών παγκοσμίως, είναι μικρότερες από τις διακυμάνσεις στην επίπτωση της νόσου, εξαιτίας της ευνοϊκότερης επιβίωσης των γυναικών των ανεπτυγμένων χωρών, όπου η επίπτωση της νόσου είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Στην ερμηνεία του φαινομένου αυτού, κομβικό ρόλο παίζουν η πρώιμη διάγνωση της νόσου και η έγκαιρη χορήγηση της κατάλληλης χημειοθεραπευτικής αγωγής, εξειδικευμένης ως προς τα ιδιαίτερα παθολογοανατομικά χαρακτηριστικά του εκάστοτε όγκου.Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, έχουν λάβει χώρα σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της παθολογοανατομικής ταξινόμησης του καρκίνου του μαστού, η οποία, για πολλά χρόνια, βασίστηκε αποκλειστικά σε ιστολογικά χαρακτηριστικά, όπως το μέγεθος και ο ιστολογικός τύπος του όγκου, ο ιστολογικός βαθμός κακοηθείας του και η διήθηση των μασχαλιαίων λεμφαδένων. Με την χρήση της ανοσοϊστοχημείας, προέκυψαν νέοι προγνωστικοί παράγοντες επιθετικότητας των όγκων, όπως οι υποδοχείς των οιστρογόνων και της προγεστερόνης, ο υποδοχέας του ανθρωπίνου επιδερμοειδούς αυξητικού παράγοντα 2 (HER2) και η έκφραση των πυρηνικών πρωτεϊνών Ki-67 και p53. Με τη ένταξη των τελευταίων στη χάραξη της θεραπευτικής στρατηγικής, η χημειοθεραπευτική αγωγή προσαρμόστηκε ακόμη περισσότερο στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του όγκου, ώστε να παρατηρείται σημαντική αύξηση της αποτελεσματικότητάς της και ελαχιστοποίηση των ανεπιθύμητων ενεργειών.Από την άλλη πλευρά, η εφαρμογή του σκιαγραφικού μέσου στην υπερηχογραφική απεικόνιση, έχει αυξήσει σημαντικά τις πληροφορίες, οι οποίες λαμβάνονται από τη συγκεκριμένη εξέταση, καθώς καθίσταται πλέον δυνατή η ανάδειξη της τριχοειδικής κυκλοφορίας και κατ' επέκτασην η χαρτογράφηση της αγγειογένεσης στο εσωτερικό των απεικονιζόμενων αλλοιώσεων. Στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού, το υπερηχογράφημα με σκιαγραφικό μέσο έχει χρησιμοποιηθεί ήδη στην προεγχειρητική διαφορική διάγνωση των καλοηθών από τις κακοήθεις αλλοιώσεις. Ωστόσο, λίγες είναι οι μελέτες οι οποίες ασχολούνται με την ανάδειξη πιθανής σχέσης μεταξύ των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των υπερηχογραφημάτων με σκιαγραφικό μέσο και των παθολογοανατομικών προγνωστικών παραγόντων, η οποία θα καθιστούσε το υπερηχογράφημα ένα σημαντικό, μη επεμβατικό, προεγχειρητικό διαγνωστικό εργαλείο για την έγκαιρη 152 επιλογή του κατάλληλου εξατομικευμένου θεραπευτικού πρωτοκόλλου. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η τεκμηρίωση της πιθανής σχέσης μεταξύ των ανωτέρω υπερηχογραφικών χαρακτηριστικών και παθολογοανατομικών προγνωστικών παραγόντων.Πρόκειται για μια αναδρομική μελέτη 34 κακοηθών αλλοιώσεων σε 32 γυναίκες μέσης ηλικίας 60,6 ετών, με παθολογοανατομική τεκμηρίωση της κακοήθους φύσης τους.Τα απεικονιστικά χαρακτηριστικά, τα οποία αξιολογήθηκαν υπερηχογραφικά, μετά την ενδοφλέβια έγχυση του σκιαγραφικού μέσου, ήταν τόσο ποιοτικά (βαθμός σκιαγραφικής ενίσχυσης της αλλοίωσης, συγκριτικά με τον περιβάλλοντα ιστό, ομοιογένεια και ελλείμματα σκιαγραφικής ενίσχυσης στο εσωτερικό της αλλοίωσης, πορεία της σκιαγραφικής ενίσχυσης, παρουσία αγγείων με ακτινωτή φορά προς την αλλοίωση, ασαφοποίηση των ορίων της αλλοίωσης, σκιαγραφική ενίσχυση του περιβάλλοντα ιστού και ομοιογένεια σκιαγραφικής ενίσχυσης του φλοιού του φρουρού λεμφαδένα), όσο και ποσοτικά (μέγιστη ένταση σήματος, χρόνος μέχρι τη μέγιστη ένταση σήματος, μέσος χρόνος διέλευσης του σκιαγραφικού μέσου από την αλλοίωση, όγκος τοπικής αιματικής ροής και τοπική αιματική ροή).Οι προγνωστικοί παράγοντες, οι οποίοι ελήφθησαν μετά τη χειρουργική εξαίρεση και την παθολογοανατομική ανάλυση των ανωτέρω αλλοιώσεων ήταν τόσο ιστολογικοί (μέγεθος του όγκου, ιστολογικός τύπος και βαθμός κακοηθείας, παρουσία αδρής νέκρωσης στο εσωτερικό του όγκου, καθώς και επέκταση της νόσου στο λεμφαδένα φρουρό), όσο και ανοσοϊστοχημικοί (υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης, HER2, Ki-67 και p53).Η πολυμεταβλητή ανάλυση των αποτελεσμάτων ανέδειξε στατιστικά σημαντικές σχέσεις μεταξύ ορισμένων ποιοτικών χαρακτηριστικών των υπερηχογραφημάτων και κάποιων παθολογοανατομικών προγνωστικών παραγόντων. Ειδικότερα, η ασαφοποίηση των ορίων της αλλοίωσης σχετίστηκε με υψηλό βαθμό κακοηθείας του όγκου, καθώς και με απουσία έκφρασης των οιστρογονικών υποδοχέων από τον όγκο, ενώ η σκιαγραφική ενίσχυση του ιστού που περιβάλλει άμεσα την αλλοίωση σχετίστηκε με τη θετική έκφραση της πρωτεΐνης Ki-67 και κατ' επέκταση υψηλό δείκτη κυτταρικού πολλαπλασιασμού. Τέλος, η ετερογενής σκιαγραφική ενίσχυση του φρουρού λεμφαδένα σχετίστηκε με τη διήθηση του λεμφαδένα φρουρού από τη νόσο. Το σύνολο των ανωτέρω ευρημάτων είναι σε συμφωνία με τις αναφορές προηγηθέντων αντιστοίχων μελετών της βιβλιογραφίας. 153 Ωστόσο, δεν προέκυψε καμία σχέση μεταξύ των ποσοτικών χαρακτηριστικών του υπερηχογραφήματος με σκιαγραφικό μέσο και των παθολογοανατομικών προγνωστικών παραγόντων. Το γεγονός αποδόθηκε σε μεθοδολογικά σφάλματα κατά την επεξεργασία των εικόνων, τα οποία υποδηλώνουν την ανάγκη για τη διενέργεια περισσότερων μελετών με το συγκεκριμένο αντικείμενο και πιθανώς με περαιτέρω εξειδίκευση των μελετώμενων παραμέτρων.Η επιβεβαίωση ύπαρξης στατιστικά σημαντικής σχέσης μεταξύ κάποιων ποιοτικών χαρακτηριστικών των υπερηχογραφημάτων με σκιαγραφικό μέσο και ορισμένων παθολογοανατομικών προγνωστικών παραγόντων στον καρκίνο του μαστού στη συγκεκριμένη μελέτη, υποδηλώνει το γεγονός ότι το υπερηχογράφημα, με τη χρήση σκιαγραφικού μέσου, θα μπορούσε δυνητικά να διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της πρόγνωσης ασθενών με καρκίνο του μαστού και να επηρεάσει τον προσδιορισμό του εξατομικευμένου θεραπευτικού πρωτοκόλλου στην εκάστοτε ασθενή.