Συλλέκτης και συλλογή, μια αδιαίρετη ενότητα: η περίπτωση του συλλέκτη και της συλλογής Γιώργου Κωστάκη

Abstract

The main position of the present dissertation is the view that the interaction between pioneer art collectors and their collections, which makes them an indivisible unity, is one of the decisive factors of transformation and widening of the aesthetic patterns of their society. This is confirmed by the story of the action and interaction between the pioneers and the rest of the art collectors in the West and in the Soviet Union in the 20th century, as proposed here, as well as by the examination of the interactive relationship between the collector George Costakis and his collection on the theme of Russian Avant-garde. This relationship is analyzed and interpreted in multiple levels, while its impact on the collections’ environment of the Stalinist and metastalinist Russia and the West is explored. Costakis' action is described as corrective and, under certain conditions, of a pioneer nature. At the same time, the motives and parameters of the collective action in general and of the particular collector are summarized and categorized. Furthermore, on the one hand, the creation of a database for the art collection activity during the 20th century, and on the other hand the study of both the activity of G. Kostakis and of the content of his collection, function in support of the documentation and limitation of arbitrariness in the formulation of quantified judgments about the specific collector and his collection. The latter are based on a bipolar evaluation system, which reveals an extremely striking and intense profile of the collector G. Kostakis and his collection until today, whilst the possibility of this profile changing over time should not be ruled out.

Θέση της διατριβής είναι η άποψη ότι η αλληλεπίδραση μεταξύ πρωτοπόρων συλλεκτών τέχνης και των συλλογών τους, που τους καθιστά μια αδιαίρετη ενότητα, αποτελεί έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες μετασχηματισμού και διεύρυνσης των αισθητικών προτύπων της κοινωνίας τους. Αυτό επαληθεύεται από την αποτύπωση της ιστορίας της δράσης και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των πρωτοπόρων και των υπόλοιπων συλλεκτών τέχνης στη Δύση και τη Σοβιετική Ένωση κατά τον 20ο αιώνα, που προτείνεται εδώ, καθώς και από την εξέταση της διαδραστικής σχέσης μεταξύ του συλλέκτη Γιώργου Κωστάκη και της συλλογής του με θεματικό αντικείμενο τη Ρωσική Πρωτοπορία. Η εν λόγω σχέση αναλύεται και ερμηνεύεται πολυεπίπεδα, ενώ διερευνάται και ο αντίκτυπός της στο συλλεκτικό περιβάλλον της σταλινικής και μετασταλινικής Ρωσίας αλλά και της Δύσης. Η δράση του Κωστάκη χαρακτηρίζεται ως διορθωτικού και υπό όρους ανατρεπτικού χαρακτήρα. Συγχρόνως συνοψίζονται και κατηγοριοποιούνται τα κίνητρα και οι παράμετροι της συλλεκτικής δράσης εν γένει και ειδικά του συγκεκριμένου συλλέκτη. Παράλληλα αφενός η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων για τη συλλεκτική δραστηριότητα γύρω από την τέχνη κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα και αφετέρου η μελέτη τόσο της συλλεκτικής δράσης του Γ. Κωστάκη όσο και του περιεχομένου της συλλογής του, λειτουργούν υποστηρικτικά για την τεκμηρίωση και τον περιορισμό της αυθαιρεσίας στη διατύπωση ποσοτικοποιημένων κρίσεων σχετικών με τον συγκεκριμένο συλλέκτη και τη συλλογή του. Οι τελευταίες προκύπτουν βάσει ενός διπολικού συστήματος αξιολόγησής τους, χάρη στο οποίο αποκαλύπτεται ένα εξαιρετικά εναργές και έντονο προφίλ του συλλέκτη Γ. Κωστάκη και της συλλογής του έως και σήμερα, ενώ το ενδεχόμενο της μεταβολής αυτού του προφίλ στον χρόνο δεν θα πρέπει να αποκλειστεί.