Ο παραβολικός λόγος και ο διδακτικός του χαρακτήρας: σπουδή στις θύραθεν και τις βιβλικές πηγές

Abstract

The purpose of this dissertation was tο research parabolic speech and its particular contribution to the practical preaching of the Church. We also examined all its subdivisions, namely the terms parable, likeness, proverb, adage, apothegmata, enigmas, allegory, typology, metaphor, image, myth, symbol and anthropomorphic discourse about god. We have defined their meaning and have traced their presence, use, frequency, functionality and teaching potential, as they appear in rhetoric, ancient Greek literature, the Judaic tradition, the texts of the Old Testament, the rabbinic literature, manuscripts of the Qumran and in the apocryphal and psevdepigrapha texts of Judaic orientation. Our research also proceeded to the books of the new testament, namely the gospels, the acts of the apostles, the apostolic epistles, the revelation of John and the apocryphal texts. We also engaged in the homiletic evaluation of the parables of Christ and presented those elements that gave the occasion for deeper reflection on matters relating to the mystery of God΄s kingdom, the need for vigilance in view of the sudden presence of Christ, God's love for sinners, the love of men as a response to divine love and their trust in divine providence. Finally, we refer to the practical content of preaching, the teaching dynamics of internal supervision, and exposed our concerns regarding contemporary preaching.

Σκοπός της διατριβής αυτής ήταν η ερευνητική προσέγγιση του παραβολικού λόγου και της συμβολής του στο πρακτικό κήρυγμα της Εκκλησίας. Εξετάσαμε όλες τις υποδιαιρέσεις του παραβολικού λόγου που από κοινού αποτελούν το περιεχόμενό του. Δηλαδή τους όρους παραβολή, παρομοίωση, παροιμία, γνωμικά, αποφθέγματα, αινίγματα, αλληγορία, τυπολογία, μεταφορά, εικόνα, μύθος, σύμβολο και ανθρωπομορφικός λόγος περί του Θεού. Ορίσαμε τη έννοια τους και εντοπίσαμε την παρουσία, τη χρήση, τη συχνότητα, την λειτουργικότητα και τη διδακτική τους δυναμική, όπως εμρανίζονται στις Ρητορικές, στην αρχαία ελληνική γραμματεία, στην ιουδαϊκή παράδοση, δηλαδή στα γραπτά κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης, στην Ραββινική Γραμματεία, στα χειρόγραφα του Κουμράν και στα απόκρυφα και ψευδεπίγραφα κείμενα ιουδαϊκού προσανατολισμού. Η έρευνά μας προχώρησε και στα βιβλία της Καινής Διαθήκης, δηλαδή στα Ευαγγέλια, τις Πράξεις των Αποστόλων, στην αποστολική επιστολογραφία, στην Αποκάλυψη του Ιωάννη και στα Απόκρυφα κείμενα.΄Ασχοληθήκαμε επίσης με την ομιλητική αποτίμηση των παραβολών του Χριστού και παρουσιάσαμε τα στοιχεία εκείνα που δίνουν την αφορμή για βαθύτερο προβληματισμό σε θέματα που αφορούν στο μυστήριο της βασιλείας του Θεού, στην ανάγκη της εγρήγορσης εν όψει της αιφνίδιας παρουσίας του Χριστού, στην αγάπη του Θεού προς τους αμαρτωλούς, στην αγάπη των ανθρώπων ως απάντηση στη θεία αγάπη και στην εμπιστοσύνη τους απέναντι στη θεία πρόνοια. Τέλος αναφερθήκαμε στο πρακτικό περιεχόμενο του κηρύγματος ,καταγράψαμε τη διδακτική δυναμική της εσωτερικής εποπτείας και εκθέσαμε τους προβληματισμούς μας όσον αφορά στην σύγχρονη κηρυγματική δεοντολογία.