Εκπαίδευση και μετεκπαίδευση εκπαιδευτικών: προσωπικές θεωρίες εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης συνδεδεμένες με τις πρακτικές διδασκαλίας των φυσικών επιστημών

Abstract

This thesis investigates the potential revelation of teachers’ personal theories in form of a theoretical structure that can be characterized as personal. The sample of the research consisted of minority teachers in primary education who work in the Turkish-taught curriculum of minority schools in region of Thrace, Greece and of senior students and future teachers in the same schools, ex-students of Eidiki Pedagogiki Akadimia of Thessaloniki (school of education for Muslim minority teachers). The sample was selected since they make part of a concrete educational context. The research in personal theories was limited to the teaching action level, in the framework of Science teaching and learning.The research results may be summarized as following:A)The representation/construction of personal theories, that consist of individually linked or not linked models of teaching action management, is feasible. Those models are expressed in the ‘dialect’ of the educational context that teachers belong to and consequently, are personal, stated in a personal “language” and possible to be communicated within the context (as required by a theory).B)The individual models that compose a personal theory are mostly practical and pertain to teleological reasoning. Some of these models are theoretical and imply theoretical reasoning that prompt mainly to steadfast causes within the context (e.g young children do not know things) and less to conclusions of formal theories and research.C)It seems that personal theories may work under tension (inconsistencies). Namely, due to their composition of different models, they can overcome tension without suffering any modifications (or using alternative models of those consisting them). Nevertheless, it seems that exactly this function seem to be their week point. D)Personal theories seem to be modulated, mainly taking into account the education-related experience of the subjects; either the experience gained during their career in education or their pre-existing experience that derives from their learning experience (during the school or the studies years). Less importantly, personal theories seem to be related with the formally pursued learning outcomes of the education-related theories (e.g. formal teaching-learning theories).It is also evident that personal theories include features and/or relationships similar to those that have already been investigated, as presented in literature.We consider the above results contribute to research in the area of education and training of teachers since they provide for a consistent frame of linking personal theories of learners and trainees. Those theories seem to be existent and may obstruct or bridge the relevant procedures of education and training.

Στο πλαίσιο αυτής της διατριβής διερευνάται μια δυνατότητα ανάσυρσης των προσωπικών θεωριών εκπαιδευτικών, έτσι ώστε αυτές να συγκροτούν μια θεωρητική δομή και ταυτόχρονα να μπορούν να χαρακτηριστούν ως προσωπικές. Πληθυσμό αναφοράς αποτέλεσαν έμπειροι μειονοτικοί εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που εργάζονται στο τουρκόγλωσσο πρόγραμμα της μειονοτικής εκπαίδευσης στη Θράκη, καθώς και τελειόφοιτοι, μέλλοντες συνάδελφοί τους, που φοιτούσαν στην Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία της Θεσσαλονίκης, με το σκεπτικό ότι αυτοί αποτελούν μέλη μιας σχετικά συμπαγούς εκπαιδευτικής παράδοσης. Οι προς αναζήτηση προσωπικές θεωρίες, περιορίστηκαν στο πεδίο της διδακτικής πράξης και στο πλαίσιο της διδασκαλίας και μάθησης των Φυσικών Επιστημών.Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι:Α) Είναι εφικτή η αναπαράσταση / κατασκευή των προσωπικών θεωριών ως θεωριών, που συντίθενται από επιμέρους συνδεδεμένα ή μη μοντέλα διαχείρισης της διδακτικής πράξης, διατυπωμένα στη «διάλεκτο» της σχολικής παράδοσης της οποίας είναι μέλη οι εκπαιδευτικοί και άρα είναι και προσωπικά (διατυπωμένα σε προσωπική «γλώσσα») και επικοινωνήσιμα εντός της παράδοσης (όπως απαιτεί μια θεωρία).Β) Τα επιμέρους μοντέλα που συνθέτουν μια προσωπική θεωρία, είναι κυρίως πρακτικά και διαχειρίζονται τελεολογικής μορφής αιτιολογήσεις. Κάποια είναι και θεωρητικά, με αιτιολογήσεις θεωρητικού τύπου, οι οποίες, σε σημαντικό βαθμό, παραπέμπουν σε αιτίες σταθεροποιημένες εντός της παράδοσης (π.χ. τα μικρά παιδιά δεν ξέρουν) και λιγότερο σε πορίσματα δόκιμων θεωριών και ερευνών. Γ) Οι προσωπικές θεωρίες δείχνουν ότι μπορούν να λειτουργήσουν και σε καταστάσεις έντασης (αντιφάσεων). Έχουν δηλαδή τη δυνατότητα, λόγω της συγκρότησής τους (σύνολο διαφορετικών μοντέλων), να ξεπερνούν τις εντάσεις χωρίς να αλλάζουν (με χρήση εναλλακτικών μοντέλων από αυτά που τις συγκροτούν). Την ίδια στιγμή όμως, αυτή η λειτουργία τους φαίνεται να αποτελεί και την «αχίλλειο πτέρνα» τους. Δ). Φαίνεται ότι οι προσωπικές θεωρίες, διαμορφώνονται κυρίως με βάση την εκπαιδευτική εμπειρία των υποκειμένων, είτε κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής, είτε προϋπάρχουν και είναι συνδεδεμένες και με τις μαθησιακές τους εμπειρίες (της εκπαίδευσης ή της μαθητικής ζωής των εκπαιδευτικών). Σε κάποιο μικρότερο βαθμό, φαίνεται να συνδέονται και με τα θεσμικώς επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθησιακών εμπειριών (π.χ. δόκιμες διδακτικές-μαθησιακές θεωρίες). Ακόμα φαίνεται πως οι προσωπικές θεωρίες παρουσιάζουν χαρακτηριστικά ή/ και σχέσεις, όμοια με αυτές που σε μεγάλο βαθμό έχουν ήδη ερευνηθεί, όπως παρουσιάζονται σε βιβλιογραφικές αναφορές. Εκτιμούμε ότι τα παραπάνω αποτελέσματα συμβάλλουν στην έρευνα τη σχετική με την εκπαίδευση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, προσφέροντας ένα συνεκτικό σχήμα προσέγγισης των προσωπικών θεωριών των εκπαιδευομένων / επιμορφούμενων, θεωριών που φαίνεται ότι υπάρχουν και μπορούν να λειτουργούν είτε ως εμπόδια είτε ως γέφυρες στις σχετικές διαδικασίες εκπαίδευσης και κατάρτισης.