Ο φόβος απώλειας του Σημαντικού Άλλου ως κίνητρο δημιουργίας

Abstract

The present study attempted to examine and experimentally investigate the matter: The Fear of Loss of the Significant Other as a Creativity motive -a study on Fear of Loss through Visual Arts and Art Psychotherapy.The specific subject was triggered by and had as a starting point the researcher’ s observations during her professional activity in institutional and clinical psychotherapeutic contexts. It was based on visual material which resulted from the application of Art Psychotherapy in the above environments.Bibliographic data in relation to the notions of Fear of Loss, Loss, Creativity, Art Psychotherapy and the results obtained from this research approach are listed in this thesis.During the research process an extremely interesting configuration progress of experimental tools was followed. At the first phase, an Art Psychotherapy seminar was organized, which was concentrated on the issue of this thesis. The creation of three questionnaires followed, which were tested for their validity and reliability value. At the final step of their granting, they were accompanied with four cards of Thematic Apperception Test [ Τ.Α.Τ.]. The methological tools were enriched by images, which concerned the research participants’ visual representations of the concepts under study.The general conclusion drawn from all these data confirms the initial research assumptions about what loss means, who can be this significant other, which absence is equivalent to a loss in one’s person whole reality and existence, and, finally, what is the role of human creative abilities / skills throughout this process.The worst and more difficult to handle Fear of Loss of Significant Other our sample was found to have is the loss of a parent’s child, where the concept of loss has the meaning of death and / or separation. The in-depth analysis of the aforementioned relationship is given at the theoretical part of our thesis [see Section: Creativity and Psychoanalysis]. The creative part of personality seems to be greatly mobilized by this type of loss.

Στο παρόν πόνημα επιχειρήθηκε η εξέταση και η πειραματική διερεύνηση του θέματος: Ο Φόβος Απώλειας του Σημαντικού Άλλου ως κίνητρο Δημιουργίας -μια μελέτη του Φόβου Απώλειας μέσω των Εικαστικών και της Εικαστικής Ψυχοθεραπείας. Το όλο εγχείρημα είχε ως έναυσμα και εφαλτήριο παρατηρήσεις της ερευνήτριας κατά την επαγγελματική της δραστηριότητα σε ιδρυματικά και κλινικά ψυχοθεραπευτικά πλαίσια. Επί της ουσίας, βασίστηκε στο οπτικό υλικό που προέκυψε από την εφαρμογή της Εικαστικής Ψυχοθεραπείας στα προαναφερθέντα περιβάλλοντα. Στη συγκεκριμένη διατριβή παρατίθενται τόσο βιβλιογραφικά δεδομένα σε σχέση με τις έννοιες Φόβος Απώλειας, Απώλεια, Δημιουργικότητα και Εικαστική Ψυχοθεραπεία, όσο και τα πορίσματα που προέκυψαν από την ερευνητική προσέγγισή τους. Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής διαδικασίας ακολουθήθηκε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πορεία διαμόρφωσης των πειραματικών εργαλείων. Σε μια πρώτη φάση, οργανώθηκε ένα βιωματικό σεμινάριο Εικαστικής Ψυχοθεραπείας με θέμα αυτό της παρούσας διατριβής. Στη συνέχεια, ακολούθησε η δημιουργία τριών ερωτηματολογίων, τα οποία εξετάστηκαν ως προς την εγκυρότητα και την αξιοπιστία τους. Συνοδεύτηκαν -κατά το τελικό στάδιο χορήγησης τους- από τέσσερις κάρτες της Δοκιμασίας Θεματικής Αντίληψης Τ.Α.Τ.. Τα μεθοδολογικά εργαλεία εμπλουτίστηκαν από εικόνες, οι οποίες αφορούσαν την εικαστική αναπαράσταση των υπό μελέτη εννοιών εκ μέρους των συμμετεχόντων στην έρευνα. Το γενικό συμπέρασμα που προέκυψε από όλη αυτή τη διαδρομή επιβεβαιώνει τις αρχικές ερευνητικές υποθέσεις ως προς το νόημα του όρου Απώλεια, ποιος μπορεί να είναι αυτός ο Σημαντικός Άλλος, η απουσία/έλλειψη του οποίου ισοδυναμεί με κλονισμό της πραγματικότητας του εκάστοτε ατόμου και του Είναι, και, τελικά, ποιος ο ρόλος των Δημιουργικών ανθρώπινων ικανοτήτων/δεξιοτήτων σε όλη αυτή τη διαδικασία. Ο μέγιστος-χείριστος φόβος Απώλειας των υποκειμένων του δείγματός διαπιστώθηκε ότι είναι η απώλεια του παιδιού ενός γονιού, όπου η έννοια Απώλεια ταυτίζεται με αυτή του θανάτου ή/και του αποχωρισμού. Η εις βάθος ανάλυση της προαναφερθείσας σχέσης παρατίθεται στο θεωρητικό τμήμα της διατριβής [βλ. ενότητα: Δημιουργικότητα και Ψυχανάλυση]. Η δημιουργική πλευρά της προσωπικότητας κινητοποιείται έντονα εν όψει μιας τέτοιου τύπου Απώλειας.