Αξιολόγηση της διαχείρισης των ασθενών με αναπνευστικά νοσήματα

Abstract

Background: The prevalence of respiratory diseases has increased significantly in recent years despite the new advanced treatments which are currently used. The burden of these diseases on health systems worldwide is enormous and considering the large under diagnosis rates recorded, then the cost is incalculable. Aim: The aim of this study was to make an attempt to estimate the direct and indirect costs of lung cancer (LC), chronic obstructive pulmonary (COPD) disease and bronchial asthma (BA) since in Greece very few attempts have been done to measure these costs and data available are insufficient. Our research focused on evaluating these direct and indirect costs according to demographic factors, stage and type of disease, response to treatment, patient survival, quality of life and patient satisfaction from the health care services provided. This study also focused on the comparison between the three respiratory diseases to investigate which constitutes the higher burden for health systems. Method: This study was performed in Pulmonary Department of Aristotle University of Thessaloniki, ‘G. Papanikolaou’ General Hospital and 321 patients with LC (113), COPD (110) and BA (98) were enrolled. The follow-up duration of the patients was two years from the time of diagnosis. Results: The total mean costs per patient in a one year follow-up was greater for patients with LC (total direct cost: 11.545,20€, total mean indirect cost: 170,12€) than patients with COPD (total mean direct cost: 3.889,08€, total mean indirect cost: 18,01€) and patients with BA (total mean direct cost: 826,11€, total mean indirect cost: 15,67€). In LC, the higher costs were observed in patients diagnosed with metastatic disease and adenocarcinoma, and were related the more cycles of chemotherapy. Both in COPD and BA the disease severity, the frequency of exacerbations and the need for hospitalization significantly increased the economic burden of Greek health care system. In all three respiratory diseases under study, the increase of the medication and patients’ monitoring cost resulted in improved control of the disease. Better quality of life was related to higher direct and indirect costs. In contrast, improved quality of life in COPD and BA patients was related with reduced direct and indirect costs. Only monitoring costs seemed to increase as lung cancer patients’ quality of life improved. Patient satisfaction from the provided health services could not be assessed as there was no homogeneity among the questions of the questionnaire used for the study. Conclusions: In conclusion, patients with LC burden are significantly higher compared to the other two respiratory diseases in the first year of follow-up. However, given the limited survival time of LC patients, it is obvious that the cost of the other two respiratory diseases burdens the health systems cumulatively over time. The higher annual burden of COPD patients compared to patients suffering from BA, is probably due to the infectious exacerbations COPD patients experience, which usually leads them to hospitalization.

Εισαγωγή: Ο επιπολασμός και η επίπτωση των αναπνευστικών νοσημάτων έχει αυξηθεί σημαντικά σε παγκόσμιο επίπεδο. Επομένως, η επιβάρυνση των συστημάτων υγείας διεθνώς είναι μεγάλη και αν συνυπολογιστούν τα μεγάλα κόστη υποεκτίμησης της διάγνωσής τους που έχουν καταγραφεί, τότε τα ποσά είναι ανυπολόγιστα. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να γίνει η εκτίμηση του άμεσου και του έμμεσου κόστους του καρκίνου του πνεύμονα (ΚΠ), της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (Χ.Α.Π.) και του βρογχικού άσθματος (ΒΑ), καθώς στη Ελλάδα δεν έχουν πραγματοποιηθεί παρόμοιες ολοκληρωμένες έρευνες και τα στοιχεία που υπάρχουν είναι ανεπαρκή. Επίσης, να διερευνηθεί η σχέση του κόστους με παραμέτρους όπως τα δημογραφικά στοιχεία των ασθενών, το στάδιο και τον τύπο της νόσου, τον αριθμό των κύκλων χημειοθεραπείας (για τον ΚΠ), των αριθμό των παροξύνσεων (για την Χ.Α.Π. και το ΒΑ), την ανταπόκριση στη θεραπεία και την επιβίωση των ασθενών. Ακόμη, σκοπός της μελέτης ήταν η εκτίμηση της ποιότητας ζωής και η ικανοποίηση των ασθενών από τις προσφερόμενες υπηρεσίες υγείας και η συσχέτισή τους με τους παράγοντες άμεσου και έμμεσου κόστους. Επιπλέον, στόχος της διατριβής ήταν να διαπιστωθεί ποιο από τα υπό μελέτη νοσήματα επιβαρύνει σημαντικότερα το σύστημα υγείας. Μέθοδος: Η παρούσα προοπτική μελέτη κοόρτης, πραγματοποιήθηκε στην Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική του Α.Π.Θ. στο Νοσοκομείου “Γ. Παπανικολάου” και σε αυτήν εντάχθηκαν συνολικά 321 ασθενείς με ΚΠ (113), με Χ.Α.Π. (110) και με ΒΑ (98). Η διάρκεια παρακολούθησης των ασθενών ήταν δύο χρόνια από τη στιγμή της διάγνωσης. Αποτελέσματα: Η συνολική μέση οικονομική επιβάρυνση ανά ασθενή στον ένα χρόνο παρακολούθησης ήταν μεγαλύτερη για τους ασθενείς με ΚΠ (συνολικό μέσο άμεσο κόστος:11.545,20€, συνολικό μέσο έμμεσο κόστος:170,12€) και ακολουθούσαν οι ασθενείς με Χ.Α.Π. (συνολικό μέσο άμεσο κόστος:3889,08€, συνολικό μέσο έμμεσο κόστος:18,01€) και οι ασθενείς με ΒΑ συνολικό μέσο άμεσο κόστος:826,11€, συνολικό μέσο έμμεσο κόστος:15,67€). Στον ΚΠ, το υψηλότερο κόστος παρατηρήθηκε στην εκτεταμένη νόσο, σε ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα, στον μεγαλύτερο αριθμό κύκλων χημειοθεραπείας. Τόσο στη Χ.Α.Π. όσο και στο ΒΑ η βαρύτητα της νόσου, η συχνότητα των παροξύνσεων και η ανάγκη για νοσηλεία συσχετίζονταν σημαντικά με όλα τα οικονομικά μεγέθη. Στα τρία παραπάνω νοσήματα, αύξηση στα κόστη της φαρμακευτικής αγωγής και παρακολούθησης συνδυάστηκε με ικανοποιητικότερο έλεγχο της νόσου. Στους ασθενείς με ΚΠ η βελτίωση της ποιότητας ζωής συσχετίστηκε με την αύξηση του άμεσου και του έμμεσου κόστους. Αντίθετα στους ασθενείς με Χ.Α.Π. και ΒΑ παρατηρήθηκε συσχέτιση της βελτίωσης της ποιότητας ζωής με τη μείωση του άμεσου και του έμμεσου κόστους. Μόνο το κόστος της παρακολούθησης φάνηκε να αυξάνεται όσο βελτιωνόταν η ποιότητα ζωής τους. Η ικανοποίηση των ασθενών από τις προσφερόμενες υπηρεσίες υγείας δεν ήταν δυνατόν να εκτιμηθεί καθώς στη μελέτη μας δεν διαπιστώθηκε ομοιογένεια μεταξύ των ερωτήσεων του επιδημιολογικού δελτίου. Συμπεράσματα: Συμπερασματικά, οι ασθενείς με ΚΠ επιβαρύνουν στατιστικά σημαντικότερα τα συστήματα υγείας σε σύγκριση με τη Χ.Α.Π. και το ΒΑ σε ετήσια βάση. Με δεδομένο όμως τον περιορισμένο χρόνο επιβίωσης τους, είναι προφανές ότι το κόστος των άλλων δυο αναπνευστικών νοσημάτων επιβαρύνει συσσωρευτικά περισσότερο τα συστήματα υγείας σε βάθος χρόνου.