Προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρίες στην εκπαίδευση: επικέντρωση/ διερεύνηση στους τομείς της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και του φοιτητικού αθλητισμού

Abstract

Institutional and legislation measurements together with the improvement of the education ofpupils with disabilities shaped the conditions for their access to tertiary education. The increasednumber of students with disabilities resulted in the organization and management of adaptedservices and infrastructures in order for them to ensure equal access and opportunity in educationand recreation. The purpose of the present study was to record the needs and problems in specialfacilities and services, as identified by the disabled students themselves, and compare them withthe services that the academic institutions provide in other European countries. Data collection wascarried out in three levels: a) study of the provisions made by 58 European universitiesinterconnected with the European Agency for the Development of Special Education, b) collectingdata form questionnaires sent to Greek universities and c) conducting interviews with 73 studentswith disabilities from 14 Universities regarding their needs. The content of the interviews wasanalyzed qualitatively according to the principles of Grounded Theory. The results showed that theneeds for adaptations in infrastructure can be categorized into environmental-architectural andassistive technology changes, while the provisions can be grouped into academic, administrative,social, health, welfare, culture and sport changes. At the same time significant shortcomings wererecorded at pre-university level such as early intervention, counseling, availability of specializedstaff, organized vocational orientation program and preparation for the transition to highereducation, all of which are attributed to lack of information and awareness. The conclusions lead tothe design of a facilities management model for infrastructure, services and goods to be providedby all educational institutions considering available recourses and educational priorities. This is adynamic model which is based on the communication between the Academic community andstudents with disabilities.

Οι θεσµικές και νοµοθετικές ρυθµίσεις καθώς και η βελτίωση των συνθηκών φοίτησης µαθητώνµε ειδικές ανάγκες διαµόρφωσαν τις συνθήκες της πρόσβασης τους στην τριτοβάθµια εκπαίδευση.Ο αυξηµένος αριθµός φοιτητών µε ειδικές ανάγκες (ΦµεΕΑ) επέβαλε την οργάνωση καιδιαχείριση προσαρµοσµένων υπηρεσιών και υποδοµών, ώστε να διασφαλιστεί το δικαίωµα τηςίσης ευκαιρίας στην εκπαίδευση και το φοιτητικό αθλητισµό. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταννα καταγραφούν οι ανάγκες και οι παραλείψεις σε ειδικές υπηρεσίες και παροχές όπως τιςεντοπίζουν οι ΦµεΕΑ και να συγκριθούν οι υπάρχουσες υπηρεσίες µε τις υπηρεσίες που έχουνπροβλέψει τα ακαδηµαϊκά ιδρύµατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συλλογή των δεδοµένων έγινε σετρία πεδία: α) µελετήθηκαν τα µοντέλα παροχής διευκολύνσεων σε ΦµεΕΑ 58 ευρωπαϊκώνπανεπιστηµίων διασυνδεδεµένων µε τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό για την Ανάπτυξη της ΕιδικήςΑγωγής, β) εστάλησαν ερωτηµατολόγια και επεστράφησαν συµπληρωµένα από τις γραµµατείεςτων ελληνικών ΑΕΙ και ΑΤΕΙ και γ) παραχωρήθηκαν συνεντεύξεις και συλλέχθηκαν οι απόψειςγια προσαρµοσµένες παροχές από 73 ΦµεΕΑ οι οποίοι φοιτούσαν σε 14 ελληνικά ΑΕΙ και ΑΤΕΙ.Έγινε ποιοτική ανάλυση περιεχοµένου κατά την οποία η συλλογή, επεξεργασία, ανάλυση καιερµηνεία αυτών βασίστηκε στις αρχές της Grounded Theory. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι οιανάγκες για προσαρµοσµένες υποδοµές οµαδοποιούνται σε περιβαλλοντικές-αρχιτεκτονικές καιυποστηρικτικής τεχνολογίας, ενώ οι υπηρεσίες σε ακαδηµαϊκές, διοικητικές, κοινωνικής πολιτικήςκαι πρόνοιας, υγείας καθώς και πολιτισµού και αθλητισµού. Ταυτόχρονα κατεγράφησανσηµαντικά προβλήµατα και παραλείψεις σε προ-πανεπιστηµιακό επίπεδο εκπαίδευσης, όπωςυπηρεσίες έγκαιρης παρέµβασης και συµβουλευτικής, εξειδικευµένο εκπαιδευτικό προσωπικό,οργανωµένο πρόγραµµα επαγγελµατικού προσανατολισµού και µετάβασης στην τριτοβάθµιαεκπαίδευση, τα οποία συνδέονται µε την έλλειψη ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης. Βάσει τωνσυµπερασµάτων προτάθηκε ο σχεδιασµός ενός µοντέλου διαχείρισης των υποδοµών πρόσβασης,των υπηρεσιών και των αγαθών που θα παρέχονται από όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύµατα παίρνονταςυπόψη τους διαθέσιµους πόρους και τις εκπαιδευτικές προτεραιότητες. Ένα µοντέλο που θαεξελίσσεται συνεχώς µέσα από το διάλογο της ακαδηµαϊκής κοινότητας µε τους ΦµεΕΑ