Μορφοσυντακτικοί νεωτερισμοί στη γλώσσα των μη φιλολογικών παπύρων: οι αναφορικές δομές

Abstract

This thesis belongs to the field of diachronic typology, with the emphasis on the diachronic aspect, and its subject is the study of morphological innovations in relativization constructions in the language of the non-literary papyri. The character of this thesis is defined not so much by the theoretical framework of typological analysis, but rather by a more general interpretative schema which approaches the Hellenistic era as a period of transition during which we find recorded the beginnings of important morphosyntactic innovations which were to be of catalytic significance in subsequent developments in the history of the Greek language. An analytic description of the characteristics of relative constructions in the non-literary papyri confirms the transitional character of the language of these texts with regard to the phenomenon of relativization. We observe that the morphosyntactic options available in Ancient Greek are gradually beginning to fall out of use; the old structures are losing ground, making way for new ones, which are still at an early stage of their development in the language of the texts examined here. The contribution of this thesis to the field, beyond the description and interpretation of phenomena connected with relativization in the language of the non-literary papyri, is to demonstrate the need for a detailed and systematic study of the Hellenistic period as an era which is of importance from the point of view of both the diachronic and the geographical dimensions of the development of the Greek language.

Η διατριβή αυτή ανήκει στον χώρο της διαχρονικής τυπολογικής έρευνας, με το βάρος να πέφτει στο σκέλος της διαχρονίας, και έχει ως αντικείμενο τη μελέτη των μορφοσυντακτικών νεωτερισμών που εμφανίζονται στις αναφορικές δομές στους μη φιλολογικούς παπύρους. Ο χαρακτήρας της εργασίας δεν καθορίζεται τόσο από το θεωρητικό πλαίσιο της τυπολογικής ανάλυσης όσο από το γενικότερο ερμηνευτικό σχήμα που υιοθετείται, το οποίο αντιμετωπίζει την ελληνιστική περίοδο ως μία μεταβατική περίοδο, στη διάρκεια της οποίας καταγράφονται οι απαρχές σημαντικών μορφοσυντακτικών νεωτερισμών, για την ερμηνεία των οποίων ως ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας αναδεικνύονται τα δεδομένα της μεσαιωνικής ελληνικής και των νεοελληνικών διαλέκτων. Η αναλυτική περιγραφή των χαρακτηριστικών που εμφανίζουν οι αναφορικές δομές στα κείμενα των μη φιλολογικών παπύρων επιβεβαίωσε τον μεταβατικό χαρακτήρα της γλώσσας των κειμένων αυτών και ως προς το φαινόμενο της αναφορικοποίησης: οι μορφοσυντακτικές επιλογές της αρχαίας ελληνικής αρχίζουν, έστω σποραδικά, να κλονίζονται∙ οι παλαιές δομές υποχωρούν ανοίγοντας τον δρόμο για τη διαμόρφωση νέων, που βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο. Η συμβολή της εργασίας, εκτός από την περιγραφή και ερμηνεία των φαινομένων που συνδέονται με την αναφορικοποίηση στη γλώσσα των μη φιλολογικών παπύρων, είναι ταυτόχρονα η ανάδειξη της ανάγκης για λεπτομερή και συστηματική εξέταση της ελληνιστικής ως μιας σημαντικής φάσης τόσο για τη διαχρονική όσο και για τη διατοπική διάσταση της εξέλιξης της ελληνικής.